Fractal

Ο κόσμος των ηρώων

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

Paul Auster «Μέρα / Νύχτα», Ταξίδια στο Σκριπτόριο & Άνθρωπος στο σκοτάδι, Μετάφραση: Μαρία Ξυλούρη, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 376

 

Το κλειστό δωμάτιο, οι πολλαπλοί εαυτοί και ο καθ’ όλα υπαρκτός κόσμος των ηρώων που επαναλαμβάνονται ως λογοτεχνικά εμμονικά μοτίβα στο έργο του σ’ αυτά τα δυο αντικατοπτριζόμενα μυθιστορήματα που δημιουργήθηκαν για να συνυπάρχουν, βρίσκονται στο απόγειό τους. «Μέρα- Νύχτα» και δυο άντρες εγκλωβισμένοι σε δωμάτια: ο ένας ξυπνά σε μια ακατανόητη πραγματικότητα όπου κυριολεκτικά σπάει το φράγμα των μυθιστορηματικών του ηρώων και ο άλλος, ονειρεύεται ήρωες για να μπορέσει να ξεφύγει από την δική του πραγματικότητα.

Οι επί μέρους τίτλοι «Ταξίδια στο Σκριπτόριο» και «Άνθρωπος στο σκοτάδι». Ιστορίες που μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά από την παθιασμένη οστερολόγο και εξαιρετική συγγραφέα Μαρία Ξυλούρη.

Στο πρώτο, «Ταξίδια στο Σκριπτόριο», ο γηραιός κύριος Μπλανκ που βρίσκεται έγκλειστος σ’ ένα δωμάτιο και υποφέρει από απώλεια μνήμης, βλέπει κατά καιρούς να τον επισκέπτονται πρόσωπα από το παρελθόν του, για να διαπιστώσουμε σταδιακά πως είναι λογοτεχνικοί ήρωες προερχόμενοι από προηγούμενα έργα του Πολ Οστερ. Κατά συνέπεια, ο κύριος Μπλανκ, κατ’ ουσίαν alter ego του Οστερ, αιχμαλωτίζεται από τους μυθιστορηματικούς ήρωες που ο ίδιος δημιούργησε, αποτελώντας τον εφιάλτη κάθε δημιουργού: να εισχωρήσει στον κόσμο των ηρώων του και να παραμείνει.

Για να γίνει το όλο σκηνικό εφιαλτικότερο, ένα χειρόγραφο με την ιστορία ενός αιχμαλώτου επάνω στο γραφείο του, αφηγείται την ιστορία του:  Ένας έγκλειστος, ο Μπλανκ, βρίσκει ένα κείμενο που μιλάει για έναν άλλο έγκλειστο. Το χειρόγραφο που βρίσκει και διαβάζει ο συγγραφέας Μπλανκ αποδίδεται στον Τζον Τρόσε (αναγραμματισμός του Όστερ) κι αφορά επίσης τον εγκλεισμό.

 

Paul Auster

 

Στη δεύτερη ιστορία του βιβλίου, «Άνθρωπος στο σκοτάδι», ήρωας και αφηγητής είναι ο Όγκαστ Μπριλ, ένας 72χρονος κριτικός λογοτεχνίας που υποφέρει από τρομερές αϋπνίες. Ο Μπριλ, περιμένοντας ματαίως να κοιμηθεί, επινοεί φανταστικές ιστορίες. Στόχος του, να απομακρύνει το ζοφερό παρελθόν και παρόν του, ώστε χαμένος σ’ αυτές, να μπορέσει να ησυχάσει. Ωστόσο η επώδυνη ζωή του διεισδύει και στη μυθοπλασία του, κι οι ιστορίες του παραμένουν προσωπικά σπαράγματα. Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για το δράμα ενός κριτικού που δεν μπορεί να γίνει συγγραφέας αλλά και για την επιθυμητή τάξη στο χάος που δεν επιτρέπει η χαώδης ζωή μας. Ο θάνατος της γυναίκας του, ο δικός του σοβαρός τραυματισμός σε τροχαίο, το διαζύγιο της κόρης του και η επώδυνη περιπέτεια της εγγονής του παρεμβάλουν στον κατακερματισμένο μυθιστορηματικό σύμπαν καθιστώντας τον επισφαλή με τα πάντα: ακόμα και με την κριτική του δεινότητα. Καταδικασμένος στην απόλυτη λήθη που δεν λέει να έρθει, αναλογίζεται πως για μια ζωή υπήρξε δρομέας μικρών αποστάσεων, χωρίς το σημείο εκκίνησης, μάλιστα, και δίχως αφετηρία.
Κατά συνέπεια, στα «Ταξίδια στο Σκριπτόριο», ένας συγγραφέας, ο Μπλανκ, στοιχειώνεται από τους χαρακτήρες των μυθιστορημάτων του, τον κατακλύζουν, τον καταδιώκουν, γίνονται η ζωή του και τον καθορίζουν. Και στο «Άνθρωπος στο σκοτάδι», ένας κριτικός ματαίως αποπειράται να γίνει συγγραφέας, παρεμβαίνει και τον εμποδίζει η στοιχειωμένη ζωή του. Ο Όστερ, με την υπέροχη κλειστοφοβική του ατμόσφαιρα αποδεικνύει για άλλη μια φορά την δύναμη και την δυναμική των ηρώων. Αυτονομούνται, μας απειλούν, επανέρχονται, καθώς κι εκείνα τα κομβικά γεγονότα τα πικρά και σημαντικά που μας καθορίζουν.  Όλος ο κόσμος του Όστερ σε ένα αινιγματικό και σπουδαίο βιβλίο που ευτύχησε μετάφρασης.

 

 

Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top