Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Εγκλήματα, παραφροσύνη και Μαγικός Ρεαλισμός στο νέο μυθιστόρημα της Μαρίας Παπαδημητρίου
22/10/2019, 10:44 μμ

Εγκλήματα, παραφροσύνη και Μαγικός Ρεαλισμός στο νέο μυθιστόρημα της Μαρίας Παπαδημητρίου

Γράφει η Ηλέκτρα Αλεξάκη //

 

Μαρίας Παπαδημητρίου, «Με τα χέρια ενός άλλου» Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

 

Ένα λογοτεχνικό είδος που γνωρίζει μεγάλη άνθηση στον Δυτικό Κόσμο αποτελεί η αστυνομική λογοτεχνία. Ειδικά τα μυθιστορήματα εκείνα που αναφέρονται σε κατά συρροήν δολοφόνους ελκύουν ένα ευρύ τμήμα του αναγνωστικού κοινού, ενώ οι κριτικοί σε συνεργασία με τους ψυχολόγους αναζητούν τους λόγους που υπαγορεύουν μια τέτοια προτίμηση.

Στα έργα αυτά, σχεδόν πάντοτε, ο αναγνώστης παρακολουθεί τις αγωνιώδεις προσπάθειες κάποιου αστυνομικού ή ενός ιδιωτικού ερευνητή να προλάβει τον επόμενο φόνο του αγνώστου, ο οποίος με παρανοϊκό τρόπο κατατρομοκρατεί μια πόλη και εμπαίζει τους διώκτες του εγκλήματος, έως την τελική του σύλληψη και την απόδοση δικαιοσύνης.  Στο μυθιστόρημα της Μαρίας Παπαδημητρίου που μόλις κυκλοφόρησε, όμως, αν και η ηρωίδα είναι μία κατά συρροήν δολοφόνος, δεν υπάρχει κανείς που να προσπαθεί να την εμποδίσει να σταματήσει το αποτρόπαιο έργο της. Η συγγραφέας προχωρά πέρα από την αστυνομική λογοτεχνία και οικοδομεί ένα μυθιστόρημα με ψυχογραφικό υπόβαθρο, όπου επιχειρείται η ανίχνευση του ταραγμένου εσωτερικού κόσμου μίας δολοφόνου. Με συνεχείς χρονικές και τοπικές ταλαντώσεις, ανάμεσα στη σύγχρονη Αθήνα και τα παιδικά χρόνια της ηρωίδας σε ένα χωριό του Καυκάσου, παρακολουθούμε όσα έχουν καθορίσει τη ζωή της και ερμηνεύουν -ως έναν βαθμό- την ειδεχθή δράση της.

Ωστόσο, η φτώχεια, η διαβίωση σε έναν ορεινό τόπο ανάμεσα σε ανθρώπους που εθνολογικά φέρουν την «κουλτούρα της σιωπής» και η εμπειρία του πολέμου και, τελικά, του εκπατρισμού δεν είναι ικανοί λόγοι για να δικαιολογήσουμε την ψυχολογική ανισορροπία της πρωταγωνίστριας. Η συγγραφέας -σαν άλλος Παπαδιαμάντης στη νουβέλα  «Φόνισσα»- φαίνεται να ασπάζεται την άποψη ότι το κακό είναι εγγενές, ενισχυόμενο ίσως και από συγκυρίες και βιώματα.

Η Μάγια ή Μάγισσα, πρόσφυγας από κάποια χώρα του Καυκάσου, ζει σε ένα υπόγειο στην Πλάκα μια ζωή μοναχική και αλλόκοτη. Η Μήδεια, η μαύρη της  γάτα, ο Ερμής, ο εραστής της, η Ελένη, η Ελληνίδα φίλη της, οι πελάτισσές της στην παράξενη «επιχείρηση» που η ίδια έχει στήσει άθελά της, όλοι σταδιακά θα συνειδητοποιήσουν με παράδοξους τρόπους την πραγματική της υπόσταση.

Η πρωταγωνίστρια, κατά τη γνώμη μου, ανήκει, -με όρους επιστημονικούς- στην κατηγορία των κατ’ εξακολούθηση ανθρωποκτόνων. Πρόκειται για τον οραματικό τύπο δολοφόνου, ο οποίος υπακούει σε ακουστικές ή οπτικές ψευδαισθήσεις λόγω βαριάς ψυχωσικής διαταραχής.

Ανήμπορη η ηρωίδα του έργου να επιβληθεί στον εαυτό της, θα τελέσει φρικιαστικά εγκλήματα, έχοντας ξεκινήσει τη δράση της ήδη από τα παιδικά της χρόνια. Αδιάγνωστη περίπτωση σχιζοφρένειας ή σοβαρής ψύχωσης από την πιο τρυφερή ηλικία, θα αποκαλείται Μάγισσα από τους δικούς της και θα παραμένει ασύλληπτη σε μια αλλόκοτη και σκοτεινή ζωή στην Αθήνα. Το αν αποδίδεται δικαιοσύνη επαφίεται στην προσωπική εκτίμηση του αναγνώστη, μόλις ολοκληρωθεί το έργο.

 

Μαρία Παπαδημητρίου

 

Η Μαρία Παπαδημητρίου αποτόλμησε ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα: την παρείσδυση στον ζοφερό κόσμο της τρέλας! Ταυτόχρονα, όμως, εμπεριέχονται στο μυθιστόρημά της στοιχεία κοινωνικού σχολιασμού για τη σύγχρονη Αθήνα καθώς και αναφορά, με περισσή ευαισθησία, στον ατέρμονα βασανισμό του εκάστοτε εκπατρισμένου ανθρώπου.

Οπωσδήποτε, όμως, αυτό που πρέπει να επισημανθεί είναι το γεγονός ότι  στο έργο «Με τα χέρια ενός άλλου» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, ο Ρεαλισμός συμπλέκεται με εντυπωσιακό τρόπο με τον Μαγικό Ρεαλισμό, ο οποίος δεν έχει αναπτυχθεί πολύ στην ελληνική Λογοτεχνία. Πιστεύω, λοιπόν, ότι όσοι αρέσκονται να διαβάζουν βιβλία που αναφέρονται σε κατά συρροήν δολοφόνους θα εντυπωσιαστούν από τον τρόπο με τον οποίο η κυρία Παπαδημητρίου προσέγγισε τον νοσηρό ψυχισμό της ηρωίδας της και αποτύπωσε τη φρενοβλάβεια και τη  βία με τρόπο λογοτεχνικό, αξιοποιώντας στοιχεία όπως το αλλόκοτο, το ψευδαισθητικό και το μη πραγματικό.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top