Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Ένα ένδοξο απόγευμα / που μας αξίωσε / με μια ρωγμή αλήθειας»
10/11/2021, 12:55 πμ

«Ένα ένδοξο απόγευμα / που μας αξίωσε / με μια ρωγμή αλήθειας»

Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη //

 

Χρυσάνθη Ιακώβου «Lacrimosa», εκδ. Vakxikon

 

Είχα και παλαιότερα αναφερθεί στα ποιήματα της φιλολόγου και δημοσιογράφου Χρυσάνθης Ιακώβου. Και οι τρεις ποιητικές συλλογές της (Αχ-έρων, Τεθλασμένοι χρόνοι, Lacrimosa) κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Βακχικόν. Το βιβλίο με τίτλο «Lacrimosa» είναι το πιο πρόσφατό της και η ίδια έχει πει χαρακτηριστικά σε συνέντευξή της στον Κώστα Στοφόρο και Τον δρόμο της Αριστεράς[1], απαντώντας σε σχετική του ερώτηση «Lacrimosa θα πει δακρύβρεχτη στα λατινικά, από τη φράση lacrimosadies, δηλαδή δακρύβρεχτη μέρα, που ακούγεται στη νεκρώσιμη ακολουθία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Ήθελα να εισάγω με αυτόν τον τρόπο έναν προβληματισμό, να δώσω ένα στίγμα για τα υπαρξιακά και κοινωνικά ζητήματα που προσπαθώ να θέσω στα ποιήματά μου. Εκτός αυτού, τον διάλεξα λόγω του τελευταίου ποιήματος της συλλογής, του «Ρέκβιεμ». Ένα βράδυ παρακολουθούσα την ταινία του Terrence Malick «Το δέντρο της ζωής» και σε μια σκηνή ακούγεται το «Lacrimosa» του Zbigniew Preisner. Με μάγεψε το συγκεκριμένο κομμάτι, το οποίο αναζήτησα στη συνέχεια στο YouTube και από το οποίο προέκυψε το ποίημα «Ρέκβιεμ». Θεώρησα ότι το Lacrimosa ταίριαζε ως τίτλος και με το περιεχόμενο της συλλογής, αλλά και με το βροχερό εξώφυλλο, το οποίο είναι δική μου φωτογραφία».

Ποιήματα ολιγόστιχα, σε ελεύθερο στίχο, που έχουν πολλές αρετές. Η ποιήτρια με οικονομία καταθέτει την αλήθεια της, χωρίς να αρέσκεται σε μεταμοντέρνα πυροτεχνήματα εντυπωσιασμού. Το πρώτο ποίημα της συλλογής έχει τον τίτλο: Μια αλήθεια..Διαβάζω:

«To τελευταίο μπάνιο/Λεία και στιλπνά τα σώματά μας/μέσα στην υγρή σιωπή της θάλασσας./Ένα ένδοξο απόγευμα/που μας αξίωσε/με μια ρωγμή αλήθειας./Κι η βάρκα αραγμένη στη στεριά/τα ταξίδια που δεν ταξίδεψε./Τα τζιτζίκια,/το κρυφτό παιχνίδι του ήλιου./Τολμήσαμε./Δίχως να νιώσουμε πώς/βρεθήκαμε κιόλας στη σκιά.»[2]

 

Εγκλωβίζεται άραγε η στιγμή; Ενεργοποιούνται ο αισθήσεις ώστε να έχεις την αίσθηση πως ζεις; Ιχνηλατούνται οι αναμνήσεις που δίνουν το στίγμα της ζωής μας και που αναμοχλεύουν εικόνες και συναισθήματα δεμένα με τα πιο καίρια βιώματά μας;

Τέλος [3]

Το καλοκαίρι στην κορύφωσή του

και το ημερολόγιο έδειχνε ήδη Σεπτέμβρη,

σε κρατούσα

ήσουν τόσο μικρή

και το γέλιο σου γάργαρο,

γλιστρούσες μέσα στο νερό ,

και τότε το κατάλαβα

πως μέσα σε κάθε αρχή

υπάρχει ήδη το τέλος.

 

Οι δύο τελευταίοι στίχοι του ποιήματος θυμίζουν τον T.S.Eliot [4], όπου στα Τέσσερα Κουαρτέτα του (East Coker) λέει χαρακτηριστικά πως: «In my beginning is my end.» Στην αρχή μου βρίσκεται το τέλος μου.

 Η Ιακώβου εγκλωβίζει στιγμές, πρόσωπα και αισθήσεις και τα φιλτράρει, φροντίζοντας να μην γίνει συναισθηματική. Ένας ενδεχόμενος υπέρμετρος συναισθηματισμός, θα χαλούσε τις ισορροπίες, άλλωστε. Παραθέτω ένα ακόμα ποίημα με τίτλο Κρυμμένη Άνοιξη: Τις νύχτες/ ένα πουλί/κελαηδά στο μπαλκόνι μου/ πώς κατάφερε να βρει/μέσα στο σκοτάδι και μέσα στο τσιμέντο/μια ολόκληρη άνοιξη;[5]

 

Χρυσάνθη Ιακώβου

 

Διακριτική λοιπόν, ψηλαφίζει τον κόσμο γύρω της, χαρίζοντας στον αναγνώστη ιδιαίτερες εικόνες που παραπέμπουν σε μια ιδιότυπη ελευθερία: «Ξαπλωμένοι/στην πέτρινη παραλία/γυμνοί και ηδονικοί/με τα χέρια ανοιχτά, οι γλάροι περπατούσαν στη στεριά/τα παιδιά έπαιζαν στο κύμα/ εμείς μαντεύαμε τα σύννεφα, ξαπλωμένοι στην παραλία/υπεροπτικοί και αβασάνιστοι/ με τα χέρια ανοιχτά/σαν εσταυρωμένοι/ χωρίς μετάνοια/ χωρίς άφεση.» [6]

Ξεχωρίζουν τα ποιήματα Τέλος (σελ.11), Αμφιταλάντευση (σελ.16), Δυνητική βροχή (σελ.19), Κατάλοιπα (σελ.28), Κρυμμένη Άνοιξη ( σελ.34), Οφειλές (σελ.35).

Αποφεύγοντας συστηματικά την υπέρμετρη και άσκοπη χρήση επιθέτων, η ποιήτρια  πορεύεται με ποιήματα ανοιχτά σε αισθήσεις και ενδεχόμενα, που κάτι έχουν να πουν στον σύγχρονο αναγνώστη. Γραφή και μνήμη συμπλέουν με τόλμη ταξιδεύοντάς τον σε λεπτά σημεία της πλουραλιστικής ανθρώπινης ύπαρξης, δίνοντάς του την ευκαιρία όχι μόνο να στοχαστεί, αλλά και να νιώσει.

Ποιήματα στιγμιότυπα που όμως έχουν μια δύναμη και μια δυναμική που  αγγίζουν και εμπνέουν.

 

 

—————-

[1] https://edromos.gr/chrysanthi-iakovou-poiitria-lacrimosa/?amp

[2] Σελ. 7

[3] Σελ. 11

[4] Ο Έλιοτ (Αγγλοαμερικανός, 1888-1965) είναι ένας από τους σπουδαιότερους ποιητές του 20ου αιώνα, εκπρόσωπος της μοντερνιστικής ποίησης, που τιμήθηκε με το Νόμπελ λογοτεχνίας το 1948.

[5] Σελ. 34

[6] Σελ. 13

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top