Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Στα βήματα της παραπαίουσας παραστατικής γεωμετρίας
01/06/2021, 11:55 μμ

Στα βήματα της παραπαίουσας παραστατικής γεωμετρίας

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

 

 

Κατερίνα Ζυγούρα, «Κύματα ακίνητα». Εκδόσεις Βακχικόν. Αθήνα, 2021

 

Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη, το 1986, η  Κατερίνα Ζυγούρα σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της πόλης της. Ετούτη η πρόσφατη παραγωγή  παριστά την δεύτερη ποιητική της συλλογή, μετά από την πρώτη ‘Κάτι μας διαφεύγει…’ (Θεσσαλονίκη, iWrite, 2015), κερδίζοντας και εμπλουτίζοντας το βιογραφικό της σημείωμα, όπως  και παλιότερα με κάποια βραβεία σε ανάλογες ποιητικές εκδηλώσεις. Ο επαγγελματικός της προσανατολισμός φαίνεται πως την επηρέασε αρκετά και πολλαπλώς, και πως θα μπορούσε άλλωστε να γίνει διαφορετικά,  κι’ έτσι δεν είναι τυχαίο που μεγάλο μέρος της παρούσας ποιητικής της συλλογής έχει όρους και παραπομπές που στοχεύουν σε γεωμετρικά σχήματα και αρχιτεκτονικούς όρους. Καθημερινά τοπία, πολύχρονες διαδρομές, συνήθεις εικόνες, φανταστικές απεικονίσεις, στάσεις σε ήδη προγραμματισμένες πορείες, πραγματικές και ονειρικές διαδρομές,  και ιδού η προσπάθεια της ποιήτριας να απεικονίσει όλα αυτά δίκην του περίεργου κλάδου, κάποτε,  της γεωμετρίας, εκείνου  τουτέστιν που άκουγε στο όνομα ‘παραστατική’. «Αν ήταν να περιγράψω τη ζωή με σχήματα/θα έλεγα/Οικοδομικά τετράγωνα/Ερωτικά τρίγωνα/Κύκλοι μαθημάτων και παθημάτων/Σπειροειδής εξέλιξη/Κατακόρυφες πτώσεις/Πολύγωνοι αστερισμοί/Σημεία στον ορίζοντα/Κι’ ίσως απλά παρέλειψα/τα οικογενειακά τραπέζια ή τραπέζια/Τονίστε όπως θέλετε/πάντα μου άρεσε η πρακτική γεωμετρία», μας εξομολογείται στο  ‘Εντελώς σχηματικά’, τονίζοντας χαμηλότερα στη σελίδα τη διαφορά ανάμεσα στο τραπέζι και στο γνωστό γεωμετρικό σχήμα του τραπεζίου.  Βέβαια, μέσα στους στίχους του βιβλίου, βρίσκονται διάχυτα οι ψυχοφθόρες έννοιες της προσωπικής απομόνωσης, ηθελημένης ή όχι, η αγωνία της δύστροπης εποχής,  οι υπαρξιακοί προβληματισμοί της, οι ανθρώπινες υποκριτικές συμπεριφορές και τόσα άλλα που δίνουν τον τόνο και την ανάλογη χροιά στον συμβολιστικό χαρακτήρα της συλλογής.

Η επαγγελματική καθημερινότητα, η επίμονη ανθρώπινη ενασχόληση με τυποποιημένα πράγματα που περιστρέφονται σε θέματα άνευ αντικρίσματος, οι τυπικές επαγγελματικές και κοινωνικές σχέσεις, κατά τα ειωθότα, πλημμυρίζουν τα περισσότερα ποιήματα της συλλογής αυτής με αποκορύφωμα το ‘Κλουβί/Σύνδρομο Στοκχόλμης’, όπου η Ζυγούρα άλλοτε με αφόρητο ρεαλισμό, άλλες φορές με  πικρό παράπονο και υφέρπουσα ειρωνεία,  και άλλες με αποδοχή της καθεστηκυίας κατάστασης, περιγράφει όσα τη βασανίζουν σε μακρύ χρονικό διάστημα. Γράφει, «… επέστρεψα μόνη μου στο φθινοπωρινό κλουβί μου/Να με ταΐζουν φιλάνθρωπα…/να με μπουκώνουν περιττά/ίσως για την πάχυνση του υπερτροφικού δήθεν/να με ποτίζουν δελτία ενημερωτικά/ίσως για να τραγουδώ το τραγούδι τους/ Μα εγώ γεννήθηκα στην αιχμαλωσία/δε με παγιδεύουν φάκες και τυριά/μεγαλύτερα σπίτια, καλύτερη δουλειά/Εγώ, ούτως ή άλλως, επιστρέφω πάντα μόνη  στο κλουβί μου/δεν το αντέχω το δάσος…/είμαι κατοικίδιο ήμερο/ πειθήνιο πάντα και ευχαριστημένο, με τα κοκαλάκια που μαζεύει… /τι να την κάνω την αληθινή ζωή…».

Το φτερούγισμα και το πέρασμα του ανίκανου χρόνου, η μερική έστω  αποδοχή της ελεγχόμενης ατομικής ελευθερίας μας από το αφιλόξενο εν πολλοίς περιβάλλον, δεν παύει να οδηγεί σε ενδιάμεσα διαστήματα σε όνειρα, όπως όταν λέει ότι «… θέλω να φυτέψω ένα όνειρο μικρό, δικό μου/να μεγαλώνει μες στο τσιμέντο και στις φωτιές/ν’ ανθίσει και ν’ απλώσει τα κλαδιά του παντού/μέσα στις μεγάλες πολιτείες…» (‘Μέχρι’), παρά το γεγονός πως, ενώ,  «… Επενδύσαμε δάνεια σε επίπλαστη ευτυχία/φάγαμε προτηγανισμένα/αγοράσαμε ρούχα σχεδιαστή και κινητά όλο και πιο έξυπνα… συλλέξαμε ακριβά κομμάτια άνευ αξίας/… γράψαμε, διαβάσαμε, κουβεντιάσαμε κοινοτοπίες…», τελικά,  «… Ταιριάξαμε απόλυτα κι εμείς με το τοπίο/Μα στα όνειρά μας είμαστε πάντα εκείνοι/που ζούνε κάτι πιο μεγάλο/μα στα όνειρά μας είμαστε εκείνοι/που δεν ταιριάζουν με τους άλλους».

 

Κατερίνα Ζυγούρα

 

Στίχοι που στην ουσία γεμίζουν με ειρωνεία και παραδοχή τις ονειρικές προθέσεις της και την τελική κραυγαλέα πραγματικότητα. Από τη συλλογή δεν θα μπορούσε να απουσιάζει ο γνωστός και προαιώνιος φόβος του θανάτου και της ανυπαρξίας, και μάλιστα σε επαναλαμβανόμενα ποιητικά κείμενα. Στη ‘Γραμμή 66», για παράδειγμα, γράφει «Επόμενη στάση-Next Stop Κοιμητήρια/Και πάλι, δεν μπορείς να μην τρομοκρατηθείς/ μπρος τον αδιανόητο φόβο/Πότε πέρασαν τόσες στάσεις;/Για πότε τέλειωσε η διαδρομή μου;».

Η ευρεία αποδοχή πολλών καταστάσεων αναδύεται με περίεργες ερωτήσεις στη ‘Σύμβαση Γεννήσεως’, ενώ το αναπότρεπτο της μοίρας, το τέλος της επίγειας ζωής  υφαίνεται με σκληρό τρόπο στο ‘Μπορεί να συμβεί’:

«Μπορεί να συμβεί στον καθένα/τυχαία, ανεπαίσθητα/σαν αεράκι στην κουρτίνα, όταν διπλώνεις τα ρούχα/ σαν ένα φύλλο που αποχωρίζεται το δέντρο του/σαν ήλιος που καίγεται και γίνεται ολοκαύτωμα/σαν πόρτα που κλείνει οριστικά και σ’ αποχαιρετά για πάντα/σαν ένα πυρακτωμένο βλέμμα που κοίταξε και σ’ είδε αληθινά/  Η ζωή που πέρασε ασυγχώρητα γρήγορα/μπορεί να συμβεί στον καθένα»! Πριν όμως από το όποιο τέρμα φανεί στα διάβα,  προηγείται η ωρίμανση που συμβαδίζει παράλληλα με τη ροή του χρόνου, η συνειδητοποίηση της  διαβρωτικής καθημερινότητας,  τα μικροκομματικά και άνευ ουσίας καβγαδάκια, η τακτοποίηση των όποιων αυθαιρεσιών σε επαγγελματικούς χώρους και σε δουλοπρεπείς κατά κανόνα συγκαταβατικές διαδικασίες και συμπεριφορές. Κι’ όλα αυτά την ώρα που άλλοι κάπου κοντά πνίγονται, άλλοι «… ασφυκτιούν σε πλαστικά αισθήματα…», ενώ η παραδοχή του ανέφικτου ονείρου, η κατακρήμνιση των οραμάτων και των μεγαλεπήβολων ιδεών  να βρίσκονται πανταχού μπροστά.

Όμως πέρα από την βαθιά μελαγχολία που ίσως αφήνει πίσω της η ανάγνωση της συλλογής, δεν λείπουν ενδιαμέσως πινελιές αισιοδοξίας, ελπίδας και ευτυχίας, έστω και προσωρινής, αφού όπως ισχυρίζεται κάπου, «…κατάφερα να σε ξεχάσω/όπως η λίμνη έχει ξεχάσει τους ωκεανούς…».  Ολόκληρη η ποιητική συλλογή της Κατερίνας Ζυγούρα, είναι γεμάτη πέρα από τα πολυποίκιλα υπαρξιακά ερωτήματα, με έντονη φιλοσοφική χροιά, που αφορά την ως τώρα πορεία της ίδιας, αλλά και του ανθρώπου πάνω στον πλανήτη μας. Όμως, αισθάνομαι, πως παρά το γεγονός ότι ένα από τα τελευταία ποιήματα της είναι η ‘Ανακεφαλαίωση’, η ίδια έχει ακόμα πολύ δρόμο μπροστά της, καινούργιες εμπειρίες και όνειρα, να διευρύνει έτι  περαιτέρω τον  ποιητικό της ορίζοντα και φυσικά να μας δώσει και άλλες εκδοχές του πραγματικά  ταλαντούχου εαυτού της.

Μία ακόμα αξιόλογη ποιητική έκδοση από τις πάντα φιλόξενες και όμορφες εκδόσεις Βακχικόν, μιας ευαίσθητης και έντονα βιωματικής ποιήτριας που σίγουρα υπόσχεται  ακόμα περισσότερα για το μέλλον!

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top