Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε
08/09/2020, 11:04 μμ

Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε

Γράφει ο Ζαχαρίας Καραταράκης //

 

Κωστής Σχιζάκης «Το παλαιοπωλείο», εκδ. 24 Γράμματα, σελ. 372

 

Ο Κωστής Σχιζάκης, όπως έχω γράψει και άλλοτε, έχει πολλά προσφέρει στην πόλη του Ηρακλείου με την υψηλή αισθητική που τον διακρίνει και την αίσθηση της κοινωνικής προσφοράς. Τον πρωτογνώρισα ως ποιητή από τη δημοσίευση ποιημάτων στο περιοδικό «Παλίμψηστον» και μια μικρή συλλογή που μου χάρισε με τίτλο «Γυρεύοντας …. νότες επτά».

Διακρίνεται η λεπτή ειρωνική έκφραση και η ρυθμική πειθαρχία. Ανθολογώ ενδεικτικά την πρώτη στροφή του ποιήματος «Δεύτερο αρένων Ηρακλείου» και το «Για ένα ναι»

Δεύτερο αρένων Ηρακλείου

τάξις τελευταία γυμνασίου,

καθήμενοι ιερείς καθηγηταί

επί της κλίμακος όρθιοι μαθηταί.

Όλοι εντός του προαυλίου

φωτογραφίζονται οι ελπίδες του σχολείου.

«Για ένα ναι»

Με λόγια πλάνα και μισά

αρνιέσαι πάντα την αγάπη

και μουρμουρίζεις σιγανά

πως δε θα ξανακάνεις λάθη

*

Θαρρείς πως δίνω σημασία

στα νάζια σου τα ερωτικά

θα βάλω σε λογοκρισία

τα όχι που μου λες κοφτά.

*

Τα πολλά σου όχι

φτιάχνουν ένα ναι

κράτα το μικρό μου

να το πεις σε με.

Οι αναμνήσεις από το ιστορικό Λύκειο το πρώτο ποίημα και μια λεπτή αίσθηση ερωτικού παιχνιδιού το δεύτερο. Αυτή η διακριτική ερωτική ευαισθησία τον ακολουθεί και στα επόμενα βιβλία του. Η συλλογή διηγημάτων «Αυτά, ….», το μυθιστόρημα «Ο φταίχτης» που έγραψε με την Εύα Μαθιουδάκη και το τελευταίο μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις 24 γράμματα «ΤΟ ΠΑΛΑΙΟΠΩΛΕΙΟ»

Το μυθιστόρημα είναι ένα απαιτητικό λογοτεχνικό είδος. Εύκολα η γραφή μπορεί να παρασύρει τον συγγραφέα σε φλυαρίες και περιττές περιγραφές που θολώνουν την αφήγηση και αποκοιμίζουν τον αναγνώστη με γλυκερές και κοινότοπες καταστάσεις. Η Τέχνη έχει τις απαιτήσεις της και δεν επιτρέπει παρεκτροπές. Ο Κωστής Σχιζάκης είναι ικανός συγγραφέας, γιατί είναι άνθρωπος με ευρύτερη παιδεία και απαιτητικός αναγνώστης. Φυσικά το μυθιστόρημα, αν και αρκετοί προέβλεψαν το θάνατό του εξακολουθεί όχι μόνο να υπάρχει και να συγκινεί, αλλά με τις διάφορες μορφές του έχει κατορθώσει να κυριαρχήσει στην εποχή μας.

 

Κωστής Σχιζάκης

«ΤΟ ΠΑΛΑΙΟΠΩΛΕΙΟ» είναι ένα πλούσιο και πολυπρόσωπο έργο με καθημερινούς ανθρώπους που συναντώνται τυχαία σ’ ένα αδιέξοδο στενό του Ρεθύμνου αγωνιζόμενοι να κερδίσουν τη ζωή τους. Κάποια κεφάλαια μας μεταφέρουν στην Ιταλία και στην  Αθήνα. Σ’ ένα τραγούδι υπάρχει ο στίχος «πώς μπλέκουν Θέ μου οι ιστορίες  και των ανθρώπων οι ζωές». Ακριβώς η πλοκή των σχέσεων αναδεικνύει την αρετή του συγγραφέα που χωρίς να φιλοσοφεί και να ακολουθεί θεωρητικά σχήματα αφήνει τις καταστάσεις και ιδιαίτερα τον έρωτα να οδηγήσουν τον μύθο του. Υπάρχουν εξαιρετικές περιγραφικές σκηνές που αποδίδουν την ομορφιά του γυναικείου σώματος, γιατί μέσα από τις πολυποίκιλες ερωτικές περιπέτειες τελικά εξελίσσεται η δράση και παρουσιάζεται αποκαλυπτικά η αγωνία των ανθρώπων να κατακτήσουν την άγια καθημερινότητα. Μια τέτοια σκηνή που μας παραπέμπει σε πίνακες της Αναγέννησης είναι εκείνη όπου η Λέλα ολόγυμνη αυτοθαυμάζεται στον καθρέπτη και ο Θωμάς κρυφά παρακολουθεί το θαύμα του γυναικείου σώματος. Ο συγγραφέας σε κάποιο σημείο απευθύνεται στον αναγνώστη αποφεύγοντας να μας δώσει λεπτομέρειες, αφού, όπως γράφει, δεν θέλει να δώσει σκηνές που αλλοιώνουν το είδος της λογοτεχνίας που υπηρετεί.

Πάντως το ανθρώπινο σώμα διατηρεί την ιερότητά του και υπαγορεύει συχνά τις επιλογές των ηρώων που υπερβαίνουν τις καθιερωμένες κοινότυπες ηθικές. Όλοι οι ήρωές του, άνδρες και γυναίκες διαθέτουν μια ιδιαίτερη ηθική ομορφιά και αγωνιστικότητα, κερδίζουν δύσκολα τη ζωή τους και κάποτε αξιοποιούν τα παραθυράκια των νόμων για να βολευτούν. Και οι πρωταγωνιστές και όσοι έχουν μικρότερη θέση στο έργο μας κερδίζουν. Ο Θωμάς και η Ρούλα είναι άνθρωποι σαν εμάς με πίστη και εφευρετικότητα που με τον αγώνα τους επιβιώνουν.

Πιστεύω ότι ο συγγραφέας επιλέγει το Ρέθυμνο ως χώρο δράσης, γιατί είναι η πόλη της Κρήτης που διατηρεί τον ιστορικό της χαρακτήρα και το στενό στην παλιά πόλη προσφέρεται για να γνωριστούν και να έρθουν κοντά οι ήρωές του. Η Ιταλία με αυτοβιογραφικές ίσως αναφορές δίδει την ευκαιρία να παρουσιαστεί μια σύγχρονη πιο απελευθερωμένη κοινωνία που αντιπαρατίθεται στην κλειστή κοινωνία του Ρεθύμνου με το καρναβάλι της που περιγράφεται με γλαφυρό τρόπο.

Προσπάθησα να δώσω μόνο μια γενική αίσθηση του μυθιστορήματος που παραπέμπει στα μεγάλα έργα της Ευρωπαϊκής και ιδιαίτερα της Αμερικανικής λογοτεχνίας, που με ρεαλισμό και λεπτότητα αποκαλύπτει την ψυχή των ηρώων μέσα από τις πράξεις τους. Δεν πουλάει σοφία και ηθικά κηρύγματα. Ο επαρκής αναγνώστης θα ανακαλύψει περισσότερα και θα αναμετρηθεί με τις ζωές των άλλων κερδίζοντας ένα κόσμο που μόνο η καλή λογοτεχνία ξέρει να αποκαλύπτει.

 

 

 

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Πατρίς»

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top