Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Αδιέξοδες ζωές στη γειτονιά του παλαιοπωλείου
26/08/2020, 12:46 πμ

Αδιέξοδες ζωές στη γειτονιά του παλαιοπωλείου

Γράφει ο Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης //

 

Κωστής Σχιζάκης, «Το παλαιοπωλείο», εκδόσεις 24 Γράμματα, Αθήνα 2020»

 

Η νέα συγγραφική προσπάθεια του Κωστή Σχιζάκη έχει όλα τα στοιχεία ενός σύγχρονου καλογυρισμένου τηλεοπτικού σήριαλ κι ίσως ο τίτλος μιας ενδεχόμενης τηλεοπτικής διασκευής θα μπορούσε να ήταν «Αδιέξοδες ζωές στη γειτονιά του παλαιοπωλείου». Ο συγγραφέας με κινηματογραφική τεχνική και εικαστικό βλέμμα ξεδιπλώνει τις ζωές των ανθρώπων μιας μικρής γειτονιάς που ζει σε ένα αδιέξοδο δρόμο σε μια κρητική πόλη, το Ρέθυμνο. Το γνώριμο αστικό τοπίο με τα παλιά και τα νέα κτήρια, τα οποία βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους, ακόμα και κολλημένα το ένα δίπλα στο άλλο, ουσιαστικά συμβολίζουν τις ίδιες τις ζωές των ενοίκων τους. Τα άψυχα διαμερίσματα γίνονται έμψυχα, αποτελώντας τον καμβά του μυθιστορήματος. Εδώ η περιβαλλοντική φύση με τα δέντρα και τα λουλούδια δίνει τη θέση της στην ανθρώπινη φύση, την οποία περιγράφει μέσα από τις ανθρώπινες σχέσεις των πρωταγωνιστών ο Κωστής Σχιζάκης πάντα μέσα στους τέσσερεις τοίχους του σπιτιού. Κι όταν λέμε πρωταγωνιστές εννοούμε τους Έλληνες μικροαστούς, τα λαϊκά στρώματα μιας επαρχιακής πόλης, τα οποία διεκδικούν μια καλύτερη ζωή μέσα από τις εργασιακές, ερωτικές και κοινωνικές τους σχέσεις. Οι μετακινήσεις συγκεκριμένες, Ρέθυμνο-Αθήνα και το ανάποδο, επαρχία-πρωτεύουσα. Το ίδιο και οι ζωές τους, οι οποίες από πρωταγωνιστές της μικρής γειτονιάς με το αδιέξοδο γίνονται κομπάρσοι στην πολύβουη και ανώνυμη μεγαλούπολη.

Αναμφίβολα το παλαιοπωλείο είναι το κτήριο-πρωταγωνιστής. Το μικρό μαγαζί με τα παλιά αντικείμενα βρίσκεται στο επίκεντρο της αφήγησης. Το παλαιοπωλείο ξεκινά από μια ιδέα της Ρούλας (στην ουσία του Λουκά), κόρης του Θωμά, και σιγά-σιγά γύρω από αυτό εμφανίζονται όλοι οι χαρακτήρες του έργου. Ο χώρος αυτός ενίοτε λειτουργεί σαν μαγνήτης προσελκύοντας ανθρώπους, ενώ άλλοτε τους απωθεί μακριά με μια ανεξήγητη φυγόκεντρη δύναμη. Ουσιαστικά όλοι παλεύουν με αυτό, καθώς το παλαιοπωλείο συμβολίζει τον παλαιό τους εαυτό με τις αδυναμίες, τα πάθη και τα λάθη τους. Οι πρωταγωνιστές προσπαθούν να ξεφύγουν από το αναπόδραστο που έχει ορίσει γι’ αυτούς η μοίρα. Οι συγκρούσεις πολλές και σε πολλά επίπεδα, ερωτικά, φιλικά, εργασιακά και κοινωνικά. Όλα αυτά αποδίδονται μέσα από αντιθετικά δίπολα, όπως άνδρας-γυναίκα, πλούσιος-φτωχός, γονέας-παιδί, έρωτας-μίσος και εργασία-απραξία. Συχνά παρουσιάζονται αδιέξοδα, όπως είναι και η τοποθεσία του παλαιοπωλείου, αλλά ο πολυμήχανος ελληνικός νους, γνήσιος απόγονος του Οδυσσέα, βρίσκει τη λύση.

Το μυθιστόρημα έχοντας ως μύθο τη σύγχρονη ζωή στην πόλη, πλοκή τις ανθρώπινες σχέσεις μιας ομάδας ανθρώπων και χαρακτήρες με τα διαχρονικά ανθρώπινα προτερήματα και ελαττώματα θίγει τον μοντέρνο τρόπο ζωής, με τα προβλήματα της καθημερινότητας. Σημαντικό μέρος του έργου αφιερώνεται στην ιδέα της οικογένειας και των μόνιμων ερωτικών σχέσεων, θεσμοί οι οποίοι δοκιμάζονται στις μέρες μας. Η ανύπαντρη μητέρα, ο παρατημένος σύζυγος με ένα παιδί, το ζευγάρι των Ολλανδών που συζούν χωρίς γάμο, οι εξωσυζυγικές σχέσεις, η βία ενάντια στις γυναίκες, είναι βασικά συστατικά του έργου. Σημαντική θέση έχει και η φιλία, η οποία λειτουργεί ως συνεκτικός κρίκος στην μικροκοινωνία της γειτονιάς, υπενθυμίζοντας την αξία της στην Ελλάδα της κρίσης και της παγκοσμιοποίησης.

 

Κωστής Σχιζάκης

 

Ο συγγραφέας τοποθετεί μέρος της δράσης και στη Ιταλία, συγκεκριμένα στη Ρώμη και στην Πάντοβα. Γιατί άραγε; Άνθρωπος υψηλής αισθητικής και με λεπτό γούστο, ιδρυτής του Μουσείου Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου, καθώς και δημιουργικός αρχιτέκτονας ο Κωστής Σχιζάκης δεν μπορεί παρά να δώσει στον αναγνώστη εικόνες της αιώνιας, μπαρόκ και αναγεννησιακής, αρχιτεκτονικής ομορφιάς, υπενθυμίζοντας ταυτόχρονα τους δεσμούς της Κρήτης με την Ιταλία εξαιτίας των 458 ετών βενετικής κατάκτησης του νησιού. Όσον αφορά στην Πάντοβα είναι γνωστό ότι ονομαζόταν το Πανεπιστήμιο των Κρητικών κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας, καθώς γόνοι εύπορων κρητικών οικογενειών σπούδασαν στην όμορφη μικρή πόλη, η οποία βρίσκεται πολύ κοντά στη Βενετία.

Εν κατακλείδι, θα λέγαμε ότι «Το παλαιοπωλείο» του Κωστή Σχιζάκη  διεκδικεί επάξια μια θέση στην καρδιά του αναγνώστη, καθώς το γλαφυρό ύφος, η γρήγορη ροή και η ζωηρή αφήγηση του συγγραφέα παρουσιάζουν με ευχάριστο τρόπο τους καθημερινούς προβληματισμούς του Νεοέλληνα. Το σπουδαίο είναι ότι δεν προτείνει μαγικές λύσεις, καθώς σε κάθε περίπτωση υπάρχει διαφορετικό σενάριο και διαφορετική κατάληξη. Πάντως καλύπτει τα περισσότερα ενδεχόμενα, λογικά και συναισθηματικά, όπως ακριβώς γίνεται και στην πραγματική ζωή, η οποία ούτως ή άλλως θα κάνει το «παιχνίδι» της… Αυτό το ανοικτό παιχνίδι υπαινίσσεται και η ταμπέλα στο εξώφυλλο, η οποία μας κλείνει πονηρά το μάτι, «Ανοιχτό όλες τις ώρες»…

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top