Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ένας σπουδαίος Έλληνας μαθηματικός
23/02/2022, 8:23 πμ

Ένας σπουδαίος Έλληνας μαθηματικός

Γράφει η Ελένη Χωρεάνθη //

 

Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης: “Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή / Ο σπουδαίος Έλληνας μαθηματικός” Εικονογράφηση: Παναγιώτης Πανταζής, Εκδόσεις: Παπαδόπουλος

 

Η ζωή και το έργο ενός σημαντικού Έλληνα μαθηματικού, του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή,

αναδύεται σαν ένα τερπνό ονειρικό ταξίδι μέσα από τις 78 σελίδες του βιβλίου /κόμικ, του οποίου τα σύντομα και περιεκτικά κείμενα έγραψε με γνώση, υπευθυνότητα και σοφία, ο γνωστός και καταξιωμένος δάσκαλος / συγγραφέας Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης και εικονογράφησε δυναμικά με το δικό του τρόπο ο Παναγιώτης Πανταζής.

Στο εισαγωγικό του σημείωμα ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης πληροφορεί το αναγνωστικό κοινό  πώς συνέλαβε την ιδέα και παρακινήθηκε να ασχοληθεί με την περίπτωση «Καραθεοδωρή». Γράφει χαρακτηριστικά:

 

«Πρέπει να ήταν 13 Νοέμβρη 2003 όταν «πρωτοσυναντήθηκα» με τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή. Η γνωριμία μου ξεκίνησε μέσα από το ένθετο «Ιστορικά» της κυριακάτικης εφημερίδας Ελευθεροτυπία. Η εφημερίδα τον σύστηνε ως τον ‘Έλληνα Αϊνστάιν’.[…]Από αυτά που διάβαζα κατάλαβα ότι ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, καθηγητής σε πανεπιστήμια της Γερμανίας, υπήρξε μεγάλη προσωπικότητα. Η φιλία του με τον Αϊνστάιν αλλά και η συνεισφορά του στην εκπαιδευτική πολιτική του Ελευθερίου Βενιζέλου, με την παραίτησή του από το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου για να προσφέρει στην πατρίδα, μου φανέρωναν έναν άνθρωπο που είχε ιδανικά και αγάπη για την Ελλάδα. Τότε μου κόλλησε η ιδέα να επισκεφτώ την κόρη του […] Η Δέσποινα Καραθεοδωρή χάθηκε στις αναμνήσεις της.

      ‘Ο πατέρας ήταν γλυκύτατος και σαν άνθρωπος τα κατάπινε όλα, όπως και τις πικρίες που του τύχαιναν. Ήταν πάντοτε κοντά στην οικογένειά μας[…]Ξέρετε τι ευχάριστος άνθρωπος που ήταν…’»

 

Ωστόσο για να κατανοήσει κανείς το επιστημονικό μέγεθος και το ήθος του διάσημου Έλληνα μαθηματικού που η Ελλάδα, το κομματικά εξαρτημένο Πανεπιστημιακό κατεστημένο, απαξίωσε και ανάγκασε να επιστρέψει καταπικραμένος στη Γερμανία, πρέπει να παρακολουθήσει τη ζωή και την επιστημονική του εξελικτική πορεία από την αρχή, κυρίως την επιστημονική του διαδρομή και την πανεπιστημιακή, την αγάπη του, το πάθος του με τα μαθηματικά:

«Το βράδυ που κάθομαι και σκέφτομαι τι θα κάνω στο μέλλον. Θα συνεχίσω ως μηχανικός ή θα κάνω αυτό που κατά βάθος θέλω; Να σπουδάσω μαθηματικά».

      Σκέφτεται να συνεχίσει σπουδές στα Μαθηματικά ενώ δουλεύει ως μηχανικός στο σχεδιασμό των έργων του φράγματος του Νείλου στο Ασουάν στην Αίγυπτο με πολύ καλό μισθό και προοπτική. Η ζωή του στο μαγικό τοπίο της ερήμου με τις αινιγματικές πυραμίδες τον φέρνουν πιο κοντά στην απόφασή του να σπουδάσει Μαθηματικά. Υποβάλλει την παραίτησή του και γυρίζει στη Γερμανία αποφασισμένος να πραγματοποιήσει τα όνειρά του, παρά τις επιφυλάξεις των συγγενών του. 27 ετών ξανά φοιτητής, γιατί όχι; Έτσι τον κέρδισαν τα Μαθηματικά κι έγινε «ο σπουδαίος Έλληνας μαθηματικός!»

Και, με αυτές τις πληροφορίες του συγγραφέα του βιβλίου τούτου,  συνεχίζω τον «περίπατό» μου στο μαγικό σύμπαν που δημιούργησε ο χαρισματικός εκείνος άνθρωπος, ο σοφός επιστήμονας, ο φωτισμένος Έλληνας που προτίμησε να θυσιάσει μια μεγάλη καριέρα δύο φορές, όταν κλήθηκε επίσημα από την ελληνική Κυβέρνηση να προσφέρει τις γνώσεις του στην υπηρεσία της Ελλάδας με την οργάνωση του Ελληνικού Πανεπιστημίου, για να φύγει και τις δύο φορές πικραμένος:

Την πρώτη φορά, στο όραμα της Μεγάλης Ιδέας, κλήθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο να οργανώσει το φιλόδοξο Πανεπιστήμιο στη Σμύρνη της Ιωνίας. Όμως τότε «η Μικρασιατική καταστροφή, η μεγαλύτερη καταστροφή στη νεότερη Ιστορία του Ελληνισμού», ματαίωσε την προσπάθεια εκείνη και ίσα που πρόλαβε ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή να εγκαταλείψει τη Σμύρνη, όπου είχε εγκατασταθεί οικογενειακώς, και να επιστρέψει στη Γερμανία.

Τα χειρότερα, ωστόσο, ήρθαν όταν κλήθηκε δεύτερη φορά από τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο, για την οργάνωση του Νέου Ελληνικού Πανεπιστημίου. Η πανεπιστημιακή κοινότητα απέρριψε όλα τα σχέδιά του και τον ανάγκασε να φύγει οριστικώς και αμετακλήτως από την πατρίδα του και να ειστρέψει στη Γερμανία όπου όχι μόνο έγινε αποδεκτός από την πανεπιστημιακή κοινότητα του Βερολίνου, αλλά πήρε την έδρα, από όπου είχε παραιτηθεί για να προσφέρει τις γνώσεις του στην υπηρεσία της πατρίδας που τον έδιωξε, για να διαπρέψει στην Ευρώπη.

 

 

Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης – Παναγιώτης Πανταζής

 

 

Η γνωριμία και η φιλία του με εξέχουσες προσωπικότητες και δη τον Αϊνστάιν, ο οποίος μάλιστα τον αποκαλεί «συνάδελφο», υπήρξε το αποκορύφωνα της αναγνώρισής του στην Ευρώπη. Ιδού πώς απευθύνεται ο Αϊνστάιν στον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή:

 

Αγαπητέ συνάδελφε,

βρίσκω θαυμάσιο τον απολογισμό που κάνατε. Κάποιο μικρό λάθος γραφής στη δεύτερη σελίδα

με δυσκόλεψε λίγο. Τώρα όμως τα καταλαβαίνω όλα. Πρέπει νομίζω να δημοσιεύσετε τη θεωρία στη μορφή που της δώσατε στα «Χρονικά της Φυσικής, διότι οι φυσικοί κατά κανόνα αγνοούν το αντικείμενο αυτό, όπως κι εγώ, άλλωστε. Με το γράμμα μου θα πρέπει να σας θυμίζω τον Βερολινέζο που μόλις ανακάλυψε το πάρκο του Γκρούνεβαλτ και ρωτά αν ήδη προϋπήρξαν σε αυτό άνθρωποι.

   Αν θέλετε να μπείτε στον κόπο να μου εξηγήσετε ακόμα και τους κανονικούς μετασχηματισμούς,

θα βρείτε έναν ευγνώμονα και ευσυνείδητο ακροατή. Αν όμως λύσετε και το πρόβλημα των κλειστών γραμμών του χρόνου, θα σταθώ μπροστά σας με σταυρωμένα χέρια. Πίσω από αυτό υπάρχει κρυμμένο κάτι που είναι αντάξιο του ιδρώτα των καλύτερων.

                        Με τους θερμότερους χαιρετισμούς

                                                                δικός σας         

                                                           Α. Αϊνστάιν

 

Και η απάντηση του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή στον Αϊνστάιν:

 

Αγαπητέ κύριε,

Με βάλατε σε σκέψη θέλοντας να σας δώσω τη σαφή ετυμολογία της σχέσεως Χάμιλτον – Γιάκομα. Μόλις τη βρήκα μόνος μου και σας παρουσιάζω τις απλές μου σκέψεις, ώστε να σας απαλλάξω

από τον κόπο […]

    Όπως βλέπετε, μου λείπει ένας πιο φυσικός δρόμος ανάμεσα στις εξισώσεις (3α) και (3β). Δεν θα θέλατε να σκεφτείτε κάτι σχετικά με το πρόβλημα των χρονογραμμών; Και βρίσκεται το κέντρο του άλυτου προβλήματος του χωροχρόνου.    

                                                      Με τους θερμότερους χαιρετισμούς,

                                                                                    αφοσιωμένος       

                                                                              Κ. Καραθεοδωρή

 

Αντέγραψα κατά λέξη τις δυο επιστολές που καταδεικνύουν πόσο στενή ήταν η φιλία των δύο σοφών ανδρών και πόσο πολύ εκτιμούσε ο Αϊνστάιν τον σπουδαίο Έλληνα μαθηματικό. Κυρίως όμως διαπιστώνει κανείς με πόσο σεβασμό και λεπτότητα τρόπων απευθύνεται ο ένας στον άλλο, χωρίς καμιά τάση υπεροχής. Πόσο καλλιεργημένοι, αλήθεια ήταν ώστε να μιλούν στον ενικό αλλά με πόση ευγένεια!

 

Σημείωση: Θέλω να επισημάνω κάτι που αφορά το επίθετό του και μου έκανε εντύπωση. Ο σημαντικός Έλληνας επιστήμονας δεν υπογράφει ως Καραθεοδωρής, αλλά Καραθεοδωρή.  Χρησιμοποιεί γενική κτητική: Κωνσταντίνος του Καραθεοδωρή, δηλώντας προφανώς ότι έτσι τιμά τον πατέρα του, ως γιος του Καραθεοδωρή.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top