Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η ιστορία της Κίνας μέσα από μια σάγκα
08/01/2020, 10:30 πμ

Η ιστορία της Κίνας μέσα από μια σάγκα

Γράφει η Χρυσούλα Βακιρτζή //

 

Περλ Μπακ «Κάτω από το βλέμμα του Βούδα» Κλασικό μυθιστόρημα, εκδόσεις Γκοβόστη

 

Ένας άγνωστος και ξεχασμένος τόπος στην Βόρεια Κίνα, στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, δύσκολα θα μπορούσε να κεντρίσει το ενδιαφέρον του σύγχρονου αναγνώστη. Αλλά και η ζωή στο χωριό, η δύσκολη αγροτική ζωή του φτωχού καθημερινού χωριάτη, φαίνεται σήμερα παρωχημένη, καθώς άλλα πράγματα απασχολούν σήμερα τις κοινωνίες.

Αυτός ο κρίκος της αλυσίδας, που μας ένωνε για χιλιάδες χρόνια με τη γή και που χάθηκε στον κυκεώνα της αστικοποίησης, μπαίνει ως δια μαγείας στη θέση του, δείχνοντάς μας ζωντανά τις ξεχασμένες, μα καθόλου σβησμένες ανθρώπινες μνήμες. Απλά, καθημερινά γεγονότα, με κεντρικό πρόσωπο έναν αγρότη που γεννήθηκε στη γή. Τη μύρισε και την ντύθηκε, την ερωτεύτηκε χωρίς ποτέ να την κακολογήσει, για τα δεινά που πέρασε.

Ο Βάνγκ Λάνγκ σκάβει, οργώνει, θερίζει, λιχνίζει και αλωνίζει, παντρεύεται αυτή που του διαλέγουν και αρχίζει μιά νέα ζωή ως νοικοκύρης. Μα οι Θεοί τον φθόνησαν, όπως μόνο αυτοί φθονούν την λίγη ευτυχία που για λίγο αγκαλιάζει τους ανθρώπους. Μια νέα δύσκολη εποχή αρχίζει για τον φαμελιάρη πιά Βάνγκ Λάνγκ. Πώς θα ταϊσει τα παιδιά του; Πως θα φροντίσει τον γέρο πατέρα του και τα παιδιά του; Μέχρι που φτάνουν οι αντοχές του ανθρώπου;

Στο υπέροχο αυτό έργο, πρώτο μέρος της τριλογίας, όλα κυλάνε γρήγορα, χωρίς να χάσουν στο ελάχιστο το λογοτεχνικό τους ενδιαφέρον. Μέσα από το γύρισμα των σελίδων, θα γίνουμε ο δεύτερος εαυτός του Λάνγκ, ως τα βαθιά του γεράματα. Πως όμως έφτασε ως εδώ με τα παιδιά και την γυναίκα του – την αφοσιωμένη σκλάβα Κινέζα – που ο ύμνος της πλέκεται ασύνειδα και κανείς σημερινός άνθρωπος δεν θα άντεχε ούτε μιά μέρα από τη ζωή της; Άλλο ένα αριστούργημα από την Πέρλ Μπάκ, που μας δίνει την εικόνα της προεπαναστατικής Κίνας σαν πίνακας του Ντα Βίντσι. Απλά, φυσικά και τόσο ζωντανά ξηλώνεται το κουβάρι του ξεχασμένου χωρικού, με τις πεποιθήσεις, τα πιστεύω και τα έθιμα που γεννήθηκαν σ’ αυτή τη γή πριν από χιλιάδες χρόνια και που δυστυχώς σαρώθηκαν από τους χειμάρρους της επανάστασης και της “προόδου”.

Κεντρικός ήρωας του βιβλίου είναι ο Βανγκ Λανγκ που ζει με τον πατέρα του. Παντρεύεται την Ο Λου, η οποία ήταν υπηρέτρια του άρχοντα Χουάνγκ. Η φτωχική ζωή του αποκτά μεγαλύτερο νόημα και αξία χάρη σ’ αυτήν την γυναίκα, που αγόγγυστα προσφέρει. Κάνουν μαζί πέντε παιδιά, τρεις γιους και δύο κόρες. Η Κίνα που περιγράφει δεν μοιάζει καθόλου με εκείνη που μπορεί να φανταστεί κανείς, βλέποντας στους τοίχους του μεταξωτά πανό με παραστάσεις ειδυλλιακών τοπίων, όπου μοναχικοί περιπατητές είναι παραδομένοι σε στοχασμούς για την αιωνιότητα.

Ο Βανγκ Λανγκ, στα χρόνια που περνάνε, αγοράζει συνεχώς γη από τον άρχοντα Χουάνγκ, ο οποίος ξεπουλάει σιγά-σιγά την περιουσία του για να μπορέσει να συντηρήσει τις γυναίκες και τις δούλες του. Κάποτε αποκτά και το αρχοντικό του. Στο σπίτι του Βανγκ Λανγκ εγκαθίσταται ο αδερφός του πατέρα του -ο μπάρμπας του, όπως τον αποκαλεί- μαζί με τη γυναίκα του, την κόρη και τον γιο τους. Η παράδοση επιβάλλει στον Βανγκ Λανγκ να τον φιλοξενήσει μέχρι να ορθοποδήσει, πράγμα που δεν γίνεται. Έχοντας πλούτη, ο Βανγκ Λανγκ αποφασίζει να πάει σε πορνείο, καταπώς κάνουν όλοι οι άρχοντες. Εκεί διαλέγει την Λωτό, η οποία του μαθαίνει όλα τα ερωτικά κόλπα που δεν γνώριζε και που, με παρακίνηση της γυναίκας του μπάρμπα του, την παίρνει ως δεύτερη σύζυγο. Μαζί της έρχεται και ως υπηρέτριά της η ερωμένη του Χουάνγκ, Κουκού.

Όταν ο πρώτος του γιος του λέει ότι θα γίνει παππούς, ο Βανγκ Λανγκ απ’ τη χαρά του αγοράζει πέντε δούλες και ένα μικρό κορίτσι για υπηρέτρια της Λωτό, την «Λουλούδι της Αχλαδιάς», αφού η Κουκού βαραίνει καθώς γερνάει. Ο Λου αρρωσταίνει βαριά και πεθαίνει. Λίγο καιρό μετά πεθαίνει και ο πατέρας του. Ο Βανγκ Λανγκ αρχίζει και βλέπει ερωτικά την «Λουλούδι της Αχλαδιάς», παρόλο που είναι πολύ μεγαλύτερός της. Ένα βράδυ την κάνει δική του και την επιβάλλει στα παιδιά του, σκεπτόμενος ότι είναι άρχοντας στο σπίτι του και κανείς δεν θα του πει τι θα κάνει με τη ζωή του.

Η Κίνα που μας δίνει, είναι βαθιά ρεαλιστική, ρημαγμένη από τις πλημμύρες, σαρωμένη από τον καταστροφικό αέρα, πληγωμένη από τον πόλεμο, με ιδέες αναστατωμένες από τον πολιτισμό της Δύσης. Τα χρόνια τον βαραίνουν και καταλαβαίνοντας ότι δεν θα ζήσει για πολύ, πηγαίνει κάθε μέρα στην αγαπημένη του γη. Οι γιοί του σχεδιάζουν να πουλήσουν τα χωράφια του, μετά τον θάνατό του. Το αντιλαμβάνεται και οργισμένος τους λέει ότι «Αν πουλήσετε τη γη, όλα θα τελειώσουν». Αυτοί (οι γιοί του) τον διαβεβαιώνουν ότι δεν θα την πουλήσουν και η ιστορία τελειώνει με μία πρόταση που κάνει εικόνα τον Βανγκ Λανγκ, τους δυο γιούς του και την απόφασή τους…

Εξαιρετική γραφή, χωρίς περιττές περιγραφές, πλήρως κατανοητή, χωρίς χάσματα, παρά το ότι εκτείνεται σε βάθος χρόνου. Συμπυκνώνει μέσα από την ιστορία ενός ανθρώπου και της οικογένειάς του, την χθεσινή και την νεότερη Κίνα, με την επανάστασή της, τους εμφυλίους της, τους οπιομανείς και τις σκλάβες, διεισδύοντας στην μυστηριώδη κινέζικη ψυχή. Μια ψυχή, η οποία είναι σμιλευμένη, γεννημένη και κουβαλά μέσα της τους πιο παλαιούς πολιτισμούς του πλανήτη μας. Όπως, η Αρχαία Ελλάδα, Κίνα, λαούς της βιβλικής Γένεσης, κλασικούς μύθους και παραμύθια από όλο τον κόσμο Όλα εξυμνούν τη γη και τον άνθρωπο, που ταυτίζονται στην ενόρμηση να ριζώσουν – βλαστήσουν – διαιωνίζουν τη σφαίρα της ύπαρξης τους.

 

Περλ Μπακ

 

Με τον θάνατο του γερο Λάνγκ, οι τρείς γιοί του συνεχίζουν ο καθένας από την μεριά του, την νεοσυσταθείσα δυναστεία των Βανγκ. Ο μικρότερος γίνεται στρατηγός (Βάνγκ ο Τίγρης) και κυνηγάει τους ληστές, έχοντας φιλοδοξίες για μεγάλα αξιώματα, ο δεύτερος έχοντας εμπορικό μυαλό και έμφυτη την φιλαργυρία, συγκεντρώνει πλούτο, ακόμα και πουλώντας τα χωράφια που του κληροδότησε ο πατέρας του. Ενώ ο μεγαλύτερος έχει έφεση στην έκκλητη ζωή και στις παλλακίδες.

Εδώ παρουσιάζεται η κοινή ζωή τους αλλά ταυτόχρονα και των συζύγων τους, όπου με μεγάλο ενδιαφέρον, βλέπουμε την συμβίωση των συννυφάδων.

Το τρίτο μέρος της τριλογίας, μας μεταφέρει στην νέα εποχή που ανατέλλει στην Κίνα και με πρωταγωνιστές τα εγγόνια του Βανγκ Λάνγκ, παρακολουθούμε τις μεγάλες αλλαγές που έφεραν με την παρουσία τους οι ξένοι. Ο αντίκτυπος των συνηθειών τους, έκανε μεγάλη εντύπωση στην νεολαία, που ρίχτηκε στα Πανεπιστήμια, αλλά και στις ξενόφερτες διασκεδάσεις. Ο Βανγκ Γιάν, που είναι ο μεγάλος πια γιός του Τίγρη, στέκεται μετέωρος ανάμεσα στο παλιό και στο καινούργιο, που σιγά σιγά σαρώνει όλη τη χώρα. Οι μεγαλύτεροι δεν μπορούν να κατανοήσουν τους νέους και τις αλλαγές που αυτοί προτάσσουν, ενώ οι νέοι δεν ανέχονται τα παλιά έθιμα. Όλα δυτικοποιούνται, ναοί γκρεμίζονται μαζί με τις παράγκες, δρόμοι και τεράστιες πλατείες κατασκευάζονται, από την επαναστατική νεολαία.

Οι υπόλοιποι πρωταγωνιστές – όλοι τους εγγόνια του Βανγκ Λανγκ – διαλέγουν τον δικό τους δρόμο. Άλλος ποιητής, άλλος επαναστάτης, ενώ οι θηλυκοί απόγονοι απελευθερώνονται από τα δεσμά και βγαίνοντας στον καθαρό αέρα, δεν ξέρουν ποιό δρόμο να διαλέξουν. Κάπως έτσι, με τον Βανγκ Γιαν να έχει επιτέλους βρει το δρόμο του, η συγγραφέας μας αφήνει να δούμε το μέλλον ενός μεγάλου και υπέροχου λαού. Χωρίς η Μπάκ να κατηγορήσει κανέναν και δίχως την παραμικρή κριτική, ο αναγνώστης αφήνεται μέσα από τη διήγηση, να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα, στο πώς απλά ή μεγάλα γεγονότα, αλλάζουν τον ρου της ιστορίας και τις μοίρες των λαών.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top