Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Εκμυστηρεύσεις τριών μεγάλων
13/03/2019, 12:31 πμ

Εκμυστηρεύσεις τριών μεγάλων

Από τον Άγγελο Πετρουλάκη //

 

Jpeg

 

 

Γιάννης Μαρίνος: «Κωνσταντίνος Καραμανλής, Ανδρέας Παπανδρέου, Χαρίλαος Φλωράκης» Εκδόσεις Πατάκη

 

Ο Γιάννης Μαρίνος είναι το ιερό τέρας τής δημοσιογραφίας. Ακομμάτιστος, αστράτευτος, ασυμβίβαστος. Μαχητικός πάντα και πάντα έγκριτος. Δεκαετίες ολόκληρες διευθυντής τού Οικονομικού Ταχυδρόμου και αρθρογράφος τού Βήματος. Συγγραφέας πολλών βιβλίων. Απόμαχος πια της ενεργούς δημοσιογραφίας, αποτελεί σημείο αναφοράς για τους νεότερους που αναζητούν έναν δάσκαλο της τίμιας αρθρογραφίας, χωρίς παρωπίδες και χωρίς ιδεοληψίες.

Στα 89 του χρόνια σήμερα αποτελεί ζωντανό θησαυρό αναμνήσεων, αλλά και εμπειριών, αφού ξεκινά την πορεία του το 1954, που σημαίνει πως έζησε ‘‘από μέσα’’ όλα όσα διαδραματίστηκαν στην πολιτική σκηνή τής χώρας με τις κυβερνήσεις: Αλέξανδρου Παπάγου, Κωνσταντίνου Καραμανλή, Κωνσταντίνου Γεωργακόπουλου (Υπηρεσιακός), Κωνσταντίνου Δόβα (Υπηρεσιακός), Παναγιώτη Πιπινέλη, Στυλιανού Μαυρομιχάλη (Υπηρεσιακός), Γεωργίου Παπανδρέου, Ιωάννη Παρασκευόπουλου (Υπηρεσιακός), Γεωργίου Αθανασιάδη – Νόβα, Ηλία Τσιριμώκου, Στέφανου Στεφανόπουλου, Παναγιώτη Κανελλόπουλου, εφταετούς δικτατορίας, Κωνσταντίνου Καραμανλή, Γεωργίου Ράλλη, Ανδρέα Παπανδρέου, Τζανή Τζαννετάκη, Ιωάννη Γρίβα (υπηρεσιακός), Ξενοφώντα Ζολώτα, Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, Κωνσταντίνου Σημίτη, Κώστα Καραμανλή,     Γιώργου Παπανδρέου, Λουκά Παπαδήμου, Παναγιώτη Πικραμμένου (υπηρεσιακός), Αντώνη Σαμαρά, Αλέξη Τσίπρα, αλλά και της υπηρεσιακής Βασιλικής Θάνου. Να μια ανεκτίμητη περιουσία για έναν δημοσιογράφο! Πόσα άκουσε, πόσα έγραψε; Και πόσα άκουσε και δεν έγραψε, σεβόμενος συμφωνίες τιμής, αυτό που χαρακτηρίζουμε ως off the record…

Το πρόσφατο βιβλίο του «Κωνσταντίνος Καραμανλής, Ανδρέας Παπανδρέου, Χαρίλαος Φλωράκης – Εκμυστηρεύσεις τριών μεγάλων», αποτελεί έναν ειλικρινή σταθμό πολιτικών αναφορών, ένα βιβλίο που δίνει κάποιες σημαντικές ιδιωτικές εικόνες, με ιδιαίτερο σεβασμό και ευγένεια, των τριών σημαντικότερων προσωπικοτήτων, που έβαλαν την προσωπική τους σφραγίδα στην Ελλάδα τής Μεταπολίτευσης (για τον Καραμανλή οι αναφορές ξεκινούν από την πρώτη εμφάνισή του στην πολιτική σκηνή, το 1955).

Συζητήσεις, διαφωνίες, διαξιφισμοί, αποσπάσματα σχολίων και άρθρων, απόψεις, χωρίς ίχνος εμπάθειας, με μόνη πρόθεση την αποκάλυψη κάποιων αθέατων στιγμών τών τριών αυτών προσώπων, που τόσο σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν στην πολιτική ιστορία τής χώρας μας.

 

 

Ο Γιάννης Μαρίνος ξεκινά το βιβλίο του με μια εξομολόγηση. Γράφει:

«Ενδεικτικά αναπολώ:

»Τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να εξομολογείται ότι η πανίσχυρη Τουρκία αντιμετωπίζεται μόνο με ασταμάτητο διάλογο. Εάν ο διάλογος τερματιστεί, αυτό θα σημαίνει – όπως πίστευε – ή πλήρη υποχώρηση σε όλες τις απαιτήσεις της ή πόλεμο.

»Τον Ανδρέα Παπανδρέου να εκφράζει τη λύπη του γιατί δεν μπορεί να εφαρμόσει την επιτυχημένη οικονομική πολιτική τού Καβάκο Σίλβα, επειδή ο τότε Πορτογάλος ομόλογός του πρωθυπουργός ήταν δεξιός, ενώ ο ίδιος είχε αναδειχθεί πρωθυπουργός ως αριστερός.

»Τον Χαρίλαο Φλωράκη να αποκαλύπτει με ποιον συνταγματικά ανεκτό τρόπο θα εμπόδιζε αποτελεσματικά τις συντεχνιακές απεργίες, οσάκις παραλύουν την ομαλή λειτουργία τής οικονομίας και αναστατώνουν την κοινωνία».

Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι διευκρινήσεις τού συγγραφέα ως προς την έναρξη τής γνωριμίας του με τους τρεις εμβληματικούς ηγέτες:

«Τον Κωνσταντίνο Καραμανλή τον γνώρισα προσωπικά όταν είχε πλέον αναδειχθεί στο αξίωμα του Προέδρου τής Δημοκρατίας. Όταν δηλαδή είχε πλέον πάψει να ασκεί εκτελεστική εξουσία. Συνεπώς είχε πάψει να υπόκειται σε κριτική για τις πράξεις ή τις παραλείψεις του από τις στήλες τού Οικονομικού Ταχυδρόμου, του οποίου ήμουν διευθυντής και αρθρογράφος…»

Τον Ανδρέα Παπανδρέου τον γνώρισε όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στη δεκαετία του ’60 τον έφερε από τις ΗΠΑ «ικανοποιώντας σχετική παράκληση του πατέρα του» (Γεωργίου Παπανδρέου) και του ανέθεσε τη δημιουργία τού Κέντρου Οικονομικών Ερευνών. Εκείνη η γνωριμία «περιορίστηκε σε τυπικά πλαίσια», αφήνοντας, όμως, θετικές εντυπώσεις στον Γ. Μαρίνο. Ξανασυνταντήθηκε μαζί του το 1964, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου ανέλαβε υπουργός Προεδρίας στην κυβέρνηση του πατέρα του. Τρίτη φορά τον ξανασυναντά ως υπουργό Συντονισμού, το 1965, στο γραφείο του. Για εκείνη τη συνάντηση, γράφει:

«Εκεί κάναμε για πρώτη φορά πολιτική συζήτηση. Τότε γεύθηκα και εγώ τη γοητεία που εξέπεμπε, με το ήρεμο και γελαστό του πρόσωπο, με τον ιδιαίτερα επικοινωνιακό του λόγο και με μιαν έμφυτη ευγένεια, η οποία τον χαρακτήριζε και με την οποία αιχμαλώτιζε τους συνομιλητές του».

Τον Χαρίλαο Φλωράκη τον συνάντησε πρώτη φορά τον Ιούλιο του 1986 (παρόλο που ο δεύτερος ήταν αναγνώστης του από την εποχή τής εξορίας του – επί δικτατορίας – στη Λέρο), όταν του τηλεφώνησε ο ίδιος, για να τον κεράσει καφέ στον Περισσό. Ο Γ. Μαρίνος θυμάται:

«Στην είσοδο με υποδέχτηκε αυτοπροσώπως ο Φλωράκης, με ζεστό χαμόγελο και θερμή χειραψία, και με συνόδεψε ανάμεσα από σκοτεινούς διαδρόμους έως το προσωπικό του άνετο γραφείο. Η φιλική υποδοχή του συνοδεύτηκε και από ένα απροσδόκητο και εξαιρετικά καλαίσθητο δώρο: μια ανθοδέσμη από κρυστάλλινα άνθη τσεχοσλοβάκικης προέλευσης. ‘‘Όπως βλέπεις’’, μου είπε πειραχτικά ‘‘απέφυγα να περιλάβω στην ανθοδέσμη και κόκκινα λουλούδια, για να μην θεωρήσεις ότι σε προβοκάρω!’’

»…ήπια μαζί του τον πρώτο μας καφέ και ακολούθησε η πρώτη μας συζήτηση.

»Ξεκίνησε με τα της γνωριμίας του με τον Οικονομικό Ταχυδρόμο… και την εξ αποστάσεως εξοικείωσή του με τον Γιάννη Μαρίνο, ως αρθρογράφο που τολμά να αναδεικνύει δυσάρεστες αλήθειες προς κάθε κατεύθυνση. Όμως, η εκτίμησή του για εμένα ενδυναμώθηκε, όπως μου εκμυστηρεύθηκε, όταν διάβασε το άρθρο μου με τίτλο ‘‘Αποδεικνύεται αδύνατος ο διάλογος με τον Ριζοσπάστη’’, στο τεύχος τού Οικονομικού Ταχυδρόμου της 18ης Αυγούστου 1977».

Το άρθρο εκείνο (το παραθέτει ο Γ. Μαρίνος) ήταν ιδιαίτερα σκληρό για τα κομματικά και δημοσιογραφικά όργανα του ΚΚΕ.

 

Γιάννης Μαρίνος

 

Πολλά από όσα αναφέρει ο Γιάννης Μαρίνος ως αναμνήσεις, αλλά και εμπειρίες από τις συναντήσεις του με τους τρεις όντως μεγάλους πολιτικούς ηγέτες, ενίοτε αποκτούν τον χαρακτήρα τής επικαιρότητας, αφού αλλάζοντας ονόματα και χρονολογίες, μπορούμε να τα διακρίνουμε και στη σύγχρονη εποχή, όπως για παράδειγμα τους ασύνετους δανεισμούς τής χώρας και τις σκοπιμότητες λαϊκίστικων συμπεριφορών.

Βεβαίως, τα όσα αναφέρει σε σχέση με τον μέγιστο όλων τών πολιτικών τής μεταπολεμικής Ελλάδας, αποτελούν οδηγίες συμπεριφοράς ενός ηγέτη. Επισημαίνει, με ιδιαίτερη διακριτικότητα, την επιθυμία τού Κωνσταντίνου Καραμανλή ν’ ακούει τις δυσάρεστες γι’ αυτόν κριτικές:

«…θεώρησε χρήσιμο να ακούει κατ’ ιδίαν διαφορετικές απόψεις, ακόμα και δυσμενείς γι’ αυτόν, και έκτοτε με συμπεριέλαβε στον ξεχωριστό κύκλο προσώπων των οποίων εκτιμούσε τη συντροφιά και με τους οποίους αντάλλασσε ιδέες. Στον κύκλο στον οποίο με είχε εντάξει περιλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, οι Τάκης Λαμπρίας, Μάνος Χατζιδάκις, Δημήτρης Χορν, Μάριος Πλωρίτης και άλλες εκλεκτές προσωπικότητες ευρύτερου ιδεολογικού φάσματος. Προφανώς τον ικανοποιούσε να ακούει τις απόψεις τών άλλα φρονούντων, απόψεις που δεν θύμιζαν την ξύλινη γλώσσα τού δημόσιου πολιτικού λόγου και τις ενίοτε αφόρητα λαϊκίζουσες, συχνά αυθάδεις και – όχι σπάνια – ευτελούς και αβαθούς δημοσιογραφικής προπέτειας γνώμες. Μολονότι κατά τις συναντήσεις αυτές υπέκυπτε στη συνήθειά του να αγορεύει με διδακτικό ύφος και με απόλυτη βεβαιότητα για τις θέσεις του, συχνά παρέμεινε σιωπηλός και άκουγε τους άλλους με προσοχή και χωρίς να αντιλέγει…»

Θα μπορούσα να παραθέσω πολλά και διάφορα ενδιαφέροντα αποσπάσματα του βιβλίου, για να αποδείξω τη χρησιμότητά του σε κάθε αναγνώστη, που ενδιαφέρεται έστω ελάχιστα για το πολιτικό – και όχι μόνο – σύμπαν τής χώρας. Περιορίζομαι όμως να κλείσω αυτό το σημείωμα, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη μου στον Γιάννη Μαρίνο, που πάνω απ’ όλα δίνει με τα γραφόμενά του, μαθήματα ηθικής για τη δημοσιογραφία, οποία σήμερα, δραματικότερα από ποτέ, έχει εκφυλιστεί σε αφεντικογραφία, υπηρετώντας κομματικές σκοπιμότητες.

 

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top