Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Εκλογές, πολιτικοί και ψηφοφόροι
08/09/2020, 11:02 μμ

Εκλογές, πολιτικοί και ψηφοφόροι

Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου //

 

Θωμάς Σιταράς: “Καλό βόλι – Οι κάλπες και τα τερτίπια μιας άλλης εποχής (1864-1940)”, Εκδόσεις Μίνωας, 2019, σελ. 272

 

Το 2019, παραμονές των βουλευτικών εκλογών, κυκλοφόρησε το βιβλίο Καλό βόλι με δημοσιεύματα ελληνικών εφημερίδων σχετικά με τις εκλογές που έγιναν στη χώρα μας από το 1864 έως το 1940. Ο συγγραφέας του, ο Θωμάς Σιταράς (Αθήνα, 1943)με σπουδές οικονομικών και δημοσιογραφίας στο πανεπιστήμιο του Μονάχου, έχει εκδώσει επιστημονικά βιβλία της ειδικότητάς του, αλλά έγινε γνωστός ως αθηναιογράφος με βιβλία για την Παλιά Αθήνα, καθώς και ανάλογα κείμενα που αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο.

Με το παρόν βιβλίο, «μια γλυκιά και πικρή, συνάμα, αναδρομή» στα εκλογικά συμβάντα των παλιών χρόνων, όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο, ο συγγραφέας προτίθεται να μας κάνει να μάθουμε, να θυμηθούμε και να συγκρίνουμε το περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτούργησε το ελληνικό δημοκρατικό πολίτευμα μετά την απελευθέρωση από τους Οθωμανούς. Έτσι, παρουσιάζει την εκλογική ατμόσφαιρα στις εκλογές για τη Βουλή και τους Δήμους, την επίδραση των κομμάτων στην κοινωνία, τη λειτουργία του κοινοβουλευτικού συστήματος, αλλά παράλληλα φροντίζει να δείξει τη συμπεριφορά των βουλευτών έναντι των ψηφοφόρων τους, με τα ρουσφέτια και τα άλλα καμώματα, που προκαλούν γέλιο και ταυτόχρονα προβληματίζουν για το επίπεδο της ελληνικής πολιτικής ζωής.

Τα δημοσιευμένα κείμενα που συνοδεύονται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό της εποχής είναι φανερό από την αρχή πως προορίζονται για την τέρψη των αναγνωστών. Στόχος του συγγραφέα

είναι κυρίως οι βουλευτές στους οποίους κάνει «επίθεση» στον πρόλογό του, όπου, αφού παραθέσει ένα ανέκδοτο με ήρωα έναν βουλευτή, καταλήγει με μια φράση της γιαγιάς του, πρόσφυγα από την Πόλη:

«Οι πολιτικοί και οι πάνες πρέπει να αλλάζονται τακτικά, για τον ίδιο ακριβώς λόγο!»

Στην Εισαγωγή του βιβλίου διαβάζουμε ένα κείμενο από την εφημερίδα Νέα Ημέρα Τεργέστης του 1926, όπου  γίνεται λόγος για την ύδρευση και την αποχέτευση της Αθήνας και του Πειραιά. Αυτό τελειώνει ως εξής:

«Αδύνατον να ζήσουν οι άνθρωποι χωρίς το ψεύδος!»

Στην Εισαγωγή υπάρχει ακόμα ένα κειμενάκι του Παύλου Νιρβάνα που δημοσιεύτηκε στην Εστία το 1935 και αφορά τους βουλευτές και τους υπουργούς για τους οποίους ο σπουδαίος εκείνος συγγραφέας μιλάει απαξιωτικά. Λίγο παρακάτω διαβάζουμε ένα κείμενο του Νίκου Ρούτσου από το Νέον Φως του 1936, στο οποίο ο δημοσιογράφος και συγγραφέας (ο δημιουργός του Γκαούρ, του έλληνα Ταρζάν), αποφαίνεται:

«Τι τα θέλετε, η εκλογή είνε ζωή για τον τόπο μας. Χωρίς εκλογές όλοι οι Έλληνες θα είχαμε πεθάνει από …ψυχικό μαρασμό».

Επίσης, διαβάζουμε μια ρήση του Γεώργιου Σουρή:

«Οι Έλληνες πολιτικοί έχουν μονίμως ως επάγγελμα την “Σωτηρία της Πατρίδος”. Δι’ ο και αποφεύγουν επιμελώς να την σώσουν. Μετά την σωτηρίαν, δεν θα έχουν επάγγελμα».

Στη συνέχεια, ο συγγραφέας αφιερώνει ένα κεφάλαιο στη βία και τη νοθεία στις ελληνικές εκλογές, τονίζοντας πως αυτό το φαινόμενο «ήταν το διαχρονικό στίγμα των εκλογών». Εδώ παραθέτει αυθεντικές αφηγήσεις και ντοκουμέντα που τεκμηριώνουν την άποψή του. Μετά από το 1922, γράφει, τα πράγματα μπήκαν σε κάποια σειρά, ενώ οι εφημερίδες απηχώντας τις διαθέσεις της κοινής γνώμης μετέφεραν με κάποια νοσταλγία εκείνα τα αξιοσημείωτα χρόνια.

 

Θωμάς Σιταράς

 

Ωστόσο, μπορεί οι πολιτικοί, η πλειονότητά τους ή μια μερίδα τους, να είναι φαφλατάδες και απατεωνίσκοι, αλλά και ένα μικρό ή μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων δεν πάει πίσω. Αυτοί αποκαλούνται καιροσκόποι και στο βιβλίο υπάρχει γι’ αυτούς ένα κειμενάκι του Τίμου Μωραϊτίνη από το Έθνος του 1933:

«Ο καιροσκόπος είνε ασφαλώς ο σοφώτερος Έλλην. Περιμένει το αποτέλεσμα δια να αποκτήση …φρόνημα. Προ του αποτελέσματος δεν ανήκει σε κανένα. Είνε πολίτης του απείρου. Εγκρίνει όλα τα πολιτικά προγράμματα, ζητωκραυγάζει υπέρ όλων, πιστεύει εις τας προγραμματικάς δηλώσεις και των μεν και των δε, ευρίσκει εξόχους και τους μεν και τους δε και τρώει ξύλο και από τους μεν και από τους δε…»

Ατυχώς, καιροσκόπος ήταν κι ο ίδιος ο σπουδαίος δημοσιογράφος, ο οποίος έγραψε λίγα χρόνια μετά τον Ύμνο της 4ης Αυγούστου –υποτίθεται πως η δικτατορία του Μεταξά έσωσε την Ελλάδα από τους φαύλους πολιτικούς:

«–Γιατί χαίρετε ο κόσμος και χαμογελά πατέρα;

–Γιατί λάμπει ο ήλιος έτσι, γιατί φέγγει έτσι η μέρα;

–Γιατί σαν αυτή , παιδί μου, την ημέρα τη χρυσή

Που τη χαίρεσαι κι εσύ….»

Κλείνοντας, μπορούμε να πούμε πως τούτο το πόνημα του Θωμά Σιταρά με την πλούσια εικονογράφηση (φωτογραφίες, σκίτσα, γελοιογραφίες), είναι αξιομνημόνευτο. Η απόφασή του να ψυχαγωγήσει τους αναγνώστες με τα απολύτως διασκεδαστικά κείμενα που αλίευσε από τον ελληνικό Τύπο και επέλεξε να τα γνωστοποιήσει είναι άξια συγχαρητηρίων. Δεν έχει σημασία που οι εκλογές πέρασαν. Θα έρθουν κι άλλες, κι άλλες, οπότε τα διαχρονικά κείμενα θα ψυχαγωγούν και τις επόμενες γενιές.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top