Fractal

Μετάφραση: Jorge Guillen – Τρία ποιήματα

Μετάφραση από τα ισπανικά: Θεοδόσης Κοντάκης //

 

 

 

 

  Κηροπήγιο

          [Candelabro]

 

Μονάχος του στέκεται, υψώνεται

δίχως να σπάζει του σκότους τη σιωπή

ένας ήχος με μορφή: «κηροπήγιο».

Μόλις που με φωτίζει, ασήμι αμυδρό

σαν το νεφέλωμα μέσα σε νύχτα

ορατής απεραντοσύνης.

 

«Κηροπήγιο», προφέρω

και κείνο διαγράφεται, παγιώνεται πάνω στη στέρια του

βαρύτητα. Διακρίνω: ένα κηροπήγιο.

 

Που πηγαίνω; Πασχίζω

μεσ’ από τούτη την όχθη τη νωθρή της αϋπνίας,

την περίκλειστη απ’ το γνόφο

να ζήσω μαζί, να επικοινωνήσω τώρα

με κάτι που ενώ με τον τρόπο του με συνοδεύει

είναι κιόλας έξω από μένα.

 

«Σ’ έχω ανάγκη, κόσμε.»

 

Η λέξη κι η γέφυρά της

με περνούν απ’ την πραγματικότητα στην άλλην όχθη.

Καθώς διασχίζω το σκοτάδι

βόηθα με, φίλε μου, κηροπήγιο.

 

                                    (Από τη συλλογή Homenaje)

 

 

 

            Ένα παραθύρι

              [Una ventana]

 

Ο ουρανός σύννεφα ονειρεύεται για τον κόσμο τον πραγματικό

με ύλη ερωτευμένη με το χώρο και το φως.

Πάνω από ’ναν ύφαλο σκορπίζονται σήμερα οι αμμόλοφοι,

αμμουδιές με κύματα θαλασσινά που χιόνια είναι.

Τόσα τυχαία περάσματα, από περίτεχνη ιδιοτροπία,

μαζεύονται εκεί με ακαταμάχητη

στερεότητα που χαμογελά. Στις άκριες κατοικώ

καθώς βάθη διάφανα πυκνώνουν.

Ο άνεμος σκεπάζει, αποκαλύπτει, δυναμώνει

τα φύλλα πάνω στο κλαδί, τα κλαριά στον κορμό,

τους τοίχους, τα πρόστεγα, τους στύλους, τις γωνιές:

γαλήνη φανερωμένη του δειλινού

μιαν ήρεμη ζητά ματιά, μέσ’ από παραθύρι.

Οι λεπτομέρειες γίνοντ’ ένα με το φόντο:

πετραδάκια, πιο κει ένας φράχτης, έπειτα ένα σύρμα.

Συναντά κάθε λεπτό την άλω τη δικιά του –

ή τάχα είν’ ονειροφαντασιά τούτο το γυαλί;

Σαν το παραθύρι μου είμαι. Ο άνεμος με μαγεύει.

Ομορφιά τόσο λαμπρή, μα και με τόση σοφία,

ανάμεσα στον ήλιο και το νου! Λέξεις υπάρχουν στιλβωμένες

μα εγώ έτσι θα ’θελα να γνωρίζω, καθώς του Ιουνίου ο άνεμος.

Της λεύκας το σάλεμα κάνει την αύρα ορατή,

σε γαλήνης κύκλο με κλείνει το σούρουπο

κι ένας ουρανός που υψώνεται τον ορίζοντά μου ακολουθεί.

 

                                                (Από τη συλλογή Cántico)

 

 

    Μια μαργαρίτα

       [Una margarita]

 

Είναι μια μαργαρίτα

που ’χει δεκαπέντε πέταλα,

τρία τρία

κι από κάτω ανοιχτογάλανο∙

προς το ηλιόφως

τεντωμένη, καλά ανοιγμένη

την ενέργειά της κατευθύνει.

Και προς το δειλινό,

καθώς πέφτει η σκιά,

μαζεύεται το άνθος

και κλείνει για τη νύχτα.

 

Φύση. Θαύμα. Δίχως δίδαγμα.

 

                                                (Από τη συλλογή Final)

 

 

 

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

«Δίχως δίδαγμα.»

Ο Jorge Guillen (Βαγιαδολίδ, 1893 – Μάλαγα, 1984) είναι μια σημαντική μορφή της ισπανικής ποίησης του 20ού αιώνα. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους βασικούς εκπροσώπους της «Γενιάς του 1927», η οποία περιλάμβανε ποιητές όπως ο Λόρκα, ο Θερνούδα, ο Ραφαέλ Αλμπέρτι.

Καθιερώθηκε στα ισπανικά γράμματα με την έκδοση της πρώτης του συλλογής, Cántico, το 1928, η οποία επανεκδόθηκε με συνεχείς συμπληρώσεις άλλες τρεις φορές μέχρι το 1950. Από το ξεκίνημα κιόλας της πορείας του, επηρεασμένος εν μέρει από τον Πωλ Βαλερύ και την «καθαρή ποίηση», αποσαφηνίζει την άποψή του: ο ποιητής δεν παράγει ιδέες για τον κόσμο που τον περιβάλλει, αλλά τον περιγράφει με ήρεμη αποδοχή∙ ο κόσμος ανταποκρίνεται καθώς ο ποιητής βλέπει τα πράγματα και τα ονομάζει. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο ποίημα από τη συγκεκριμένη συλλογή που μεταφράζεται εδώ: «Σαν το παραθύρι μου είμαι».

Τούτη η στάση απέναντι στον κόσμο και την ποίηση είναι ακόμα πιο ξεκάθαρη στα δυο ποιήματα που μεταφράζονται, αντίστοιχα, από το ώριμο και το όψιμο έργο του. Η προσήλωση στην πραγματικότητα καθίσταται εμφανής ήδη από τους τίτλους τους: ειδικά στο σύντομο ποίημα που προέρχεται από τη συλλογή με τον εύγλωττο τίτλο Final (εκδόθηκε όταν ο ποιητής ήταν σχεδόν ενενήντα ετών), συνοψίζεται με τρόπο επιγραμματικό η άποψή του για μια στάση θαυμασμού απέναντι στα πράγματα, ως μοναδικό «μάθημα» που του χαρίστηκε από τη μακριά πορεία του βίου και του έργου του…

 

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top