Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η αβάσταχτη οδύνη της βίας
29/10/2019, 10:33 μμ

Η αβάσταχτη οδύνη της βίας

Γράφει η Φωτεινή Χρηστίδου //

 

Εντουάρ Λουί: “Ιστορία της βίας”, Μετάφραση: Στέλα Ζουμπουλάκη, Εκδόσεις: Αντίποδες, σελ.215

 

“Αλήθεια είναι αυτό που σε κατατρώει”,  Ίμρε Κέρτες

 

Σε δεκαέξι κεφάλαια και ένα ιντερμέδιο πρωτοπρόσωπης αφήγησης, με εναλλαγές αφηγητών ( ο πρωταγωνιστής και η αδελφή του), θραυσματικές, διαφοροποιημένες, ανάλογα με τους δέκτες, εξιστορήσεις και εσωτερικούς μονολόγους που παρεμβάλλονται, με περιγραφές νατουραλιστικές, ωμές, και ύφος απολογητικό, άλλοτε πληγωμένο, άλλοτε τρυφερό, ή οργισμένο, αγανακτισμένο, κάποτε ενοχικό, ο Εντουάρ Λουί μας μεταφέρει τα τραγικά συμβάντα και τις οδυνηρές επιπτώσεις του βιασμού και της δολοφονικής απόπειρας εναντίον του, παραμονή Χριστουγέννων στο Παρίσι, από τον αλγερινής καταγωγής Ρεντά.

Ανυπομονούσα να έρθει το μέλλον που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα μετέθετε, θα τοποθετούσε, θα περιόριζε αυτή τη σκηνή στο παρελθόν: Σε μια βδομάδα θα λες: Έχει περάσει ήδη μια βδομάδα από τότε, άντε, και σ’ ένα χρόνο θα λες: Έχει περάσει ήδη ένας χρόνος από τότε.

Γεννημένος σε μια φτωχή επαρχία της βόρειας Γαλλίας, ο Εντουάρ, από εργατική οικογένεια, αποδέκτης bullying, λόγω της διαφορετικότητάς του, ήδη από την παιδική του ηλικία, εγκαθίσταται στο Παρίσι ως φοιτητής κοινωνικών επιστημών στην Ecole Normale. Προσπαθεί με κάθε τρόπο να βελτιώσει την κοινωνική του θέση, γίνεται επιλεκτικός στις παρέες του, την  ενδυμασία και τη συμπεριφορά του, τον τρόπο ζωής του γενικά. Επιδίδεται στη μελέτη λογοτεχνίας και φιλοσοφίας, εξελίσσεται σε σκεπτόμενο άτομο με οξεία αντίληψη και κρίση. Οι επαφές του με το γενέθλιο τόπο και τους συγγενείς του, γονείς, αδέρφια, συντοπίτες, γίνονται όλο και πιο αραιές, γεγονός που ενίοτε του δημιουργεί ενοχές. Αντιλαμβάνεται την επιρροή τους πάνω του, αλλά, παρά τη συνειδητή προσπάθειά του να την αποτινάξει, οι υπόγειοι δεσμοί και η συναισθηματική του εμπλοκή παραμένουν.

Οι σπουδές ήταν για μένα περισσότερο συνέπεια της φυγής. Πρώτα είχα φύγει. Η ιδέα των σπουδών είχε προκύψει πολύ αργότερα, όταν είχα καταλάβει πως ήταν πάνω κάτω ο μόνος δυνατός δρόμος ή τουλάχιστον ο μόνος δρόμος που θα μου επέτρεπε να απομακρυνθώ όχι μόνο γεωγραφικά αλλά και συμβολικά, κοινωνικά, επομένως ολοκληρωτικά από το παρελθόν μου. Θα μπορούσα να γίνω εργάτης, όπως ο αδερφός μου, σ’ ένα εργοστάσιο τριακόσια χιλιόμετρα απ’ το σπίτι των γονιών μου και να μην τους ξαναδώ, η φυγή θα ήταν μερική. Θα υπήρχε ακόμα μέσα μου η παρουσία των θείων μου, των αδερφών μου: το ίδιο λεξιλόγιο, οι ίδιες εκφράσεις, οι ίδιες διατροφικές και ενδυματολογικές συνήθειες, τα ίδια ενδιαφέροντα και πάνω κάτω ο ίδιος τρόπος ζωής. Δεν υπήρχε τίποτα άλλο πέρα από τις σπουδές που θα μου επέτρεπε μια ολοκληρωτική φυγή.

Η ανάγκη του για ανθρώπινη επαφή, η ερωτική έλξη, τον καθιστούν ευάλωτο στην αποφασιστική και επίμονη διεκδίκηση του Ρεντά, κι έτσι τον δέχεται στο διαμέρισμά του. Ενώ αρχικά εξελίσσονται όλα ομαλά, μετά από μια παθιασμένη ερωτική πράξη,  ο Ρεντά επιχειρεί να κρύψει στις τσέπες του παλτού του το φορητό υπολογιστή και το τηλέφωνο του Εντουάρ, όταν όμως έγινε αντιληπτός, αντέδρασε με οργισμένη λεκτική και σωματική βία.

Επέμενα να λέω όχι κι εκείνος συνέχιζε να περπατάει δίπλα μου, χωρίς να χάνει το χαμόγελό του, χωρίς να χάνει την ενέργειά του, ούτε την όρεξή του, ίσως να είχε ανιχνεύσει το τρέμουλο στη φωνή μου, ίσως να είχε δει το βλέμμα μου που προσπαθούσε να ξεφύγει, ίσως να ήξερε πως δεν ήθελε και πολύ να με κάνει να πω ναι, χρειαζόταν μόνο μια ελάχιστη κίνηση για να με κάνει να ενδώσω, για να με τουμπάρει, να με κάνει να παραδεχτώ πως, από τη στιγμή που με πλησίασε στην πλατεία, η επιθυμία μου να ανταποκριθώ με πίεζε, πως δεν ήθελα τίποτα πιο πολύ από το να έρθει σπίτι μου.

Μετά από δραματικές στιγμές απειλής και κινδύνου ζωής, ο Εντουάρ γλυτώνει, όμως τα τραύματα στην ψυχή και το σώμα του θα αιμορραγούν για καιρό.

Ξέρω από εμπειρία πως ο αυτισμός εκείνων που θέλουν να ξεχάσουν το παρελθόν είναι εξίσου τρομερός με τον αυτισμό εκείνων που είναι εμμονικοί με αυτό το παρελθόν, έχω καταλάβει πως το ερώτημα δεν είναι ποτέ αν θα ξεχάσεις ή όχι, αυτό είναι μια ψευδής εναλλακτική, το μόνο ζήτημα είναι αν θα καταφέρεις να φτάσεις σε μια μορφή μνήμης που δεν επαναλαμβάνει το παρελθόν και από εκείνη τη νύχτα προσπαθώ να κατασκευάσω μια μνήμη που θα μου επέτρεπε να αναιρέσω το παρελθόν.

 

Édouard Louis

 

Από τη στιγμή που υποχωρεί στην προτροπή των φίλων του να καταγγείλει το συμβάν, κάτι που δεν θέλει πραγματικά, ένας νέος κύκλος δοκιμασιών ξεκινά γι’ αυτόν με τις αλλεπάλληλες ανακριτικές διαδικασίες. Έρχεται αντιμέτωπος με την καχυποψία και την προκατάληψη των κρατικών λειτουργών απέναντι στους ομοφυλόφιλους και τους γκετοποιημένους μετανάστες, τις ρατσιστικές δομές σκέψης των ανακριτικών αρχών και φτάνει να κατανοήσει την ακραία βία του Ρεντά, που είναι θύμα κι αυτός.

Δεν αναγνώριζα πια αυτά που έλεγα. Δεν αναγνώριζα πια τις ίδιες μου τις αναμνήσεις όταν τις αφηγούμουν. Οι δύο αστυνομικοί μου έκαναν ερωτήσεις που με ανάγκαζαν να περιγράφω τη νύχτα με τον Ρεντά διαφορετικά απ ό,τι θα ήθελα και δεν αναγνώριζα πια αυτά που είχα ζήσει με τη μορφή που εκείνοι είχαν επιβάλει στην αφήγησή μου, έχανα τον εαυτό μου, ήξερα πως αν προχωρούσα σε αυτήν την αφήγηση, με βάση αυτά που με ρωτούσαν, θα ήταν πολύ αργά για να γυρίσω πίσω, αυτό που θα ήθελα να πω θα χανόταν, θα εξαφανιζόταν χωρίς δυνατότητα επιστροφής, μη αναστρέψιμα, η πραγματικότητα απομακρυνόταν, διέφευγε.

Η ‘’Ιστορία της βίας’’ (πρωτοκυκλοφόρησε στη Γαλλία το 2016) είναι ένα βιβλίο σκληρό, ωστόσο ειλικρινές και αληθινό. Η προσπάθεια του συγγραφέα να αναδείξει θέματα όπως η φτώχεια, η κοινωνική υποκρισία και το ψέμα, το bullying, η μετανάστευση και ο ρατσισμός, οι οικογενειακές σχέσεις, η μοναξιά, η φιλία, η εγκατάλειψη της επαρχίας στην ανέχεια και την παρακμή με αποτέλεσμα την αύξηση επιρροής του Εθνικού Μετώπου, η φιλοδοξία για κοινωνική ανέλιξη και να τα συνδέσει με τις ποικίλες εκφάνσεις της βίας, στέφεται με απόλυτη επιτυχία.

Η γρήγορη, κάποτε παραληρηματική, αφήγηση, με τα σχοινοτενή ασύνδετα σχήματα, η κατάδυση στον ψυχισμό των προσώπων με τους λεπτούς εντοπισμούς κινήτρων και διαθέσεων, οι πολυπρισματικές εκδοχές των γεγονότων, εξυπηρετούν μοναδικά τους σκοπούς του συγγραφέα. Η ‘’Ιστορία της βίας’’ όπως άλλωστε και το ‘’Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ’’ που προηγήθηκε, είναι ένα βιβλίο πολιτικό, με φιλοσοφικές προεκτάσεις, που, κατά δήλωση του νεαρού συγγραφέα, στόχο έχει να υπονομεύσει μια κοινωνική πραγματικότητα, όχι απλά να προκαλέσει τον αναγνώστη. Ένα βιβλίο διόλου ευχάριστο, όμως ιδιαίτερα αποκαλυπτικό και χρήσιμο σε όλους μας!

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top