Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Κείμενα- παρτιτούρες
12/10/2022, 9:49 πμ

Κείμενα- παρτιτούρες

Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // *

 

Αλκμήνη Ψιλοπούλου, «Η Τριγωνομετρία τής Θάλασσας», με σχέδια τού Κώστα Καταγά, εκδόσεις Ατρειδών Κύκλος, Αθήνα 2022, σελ. 60

 

Κομψοτέχνημα από εκδοτικής, γραφιστικής πλευράς, αριστουργηματικό ως προς το παιδαγωγικό διαφωτιστικό περιεχόμενό του. Έντονη η δραματικότητα τού λόγου, έκδηλη η προοδευτική συμβουλευτικότητα των στίχων που συμπαρασύρουν κάθε προσεκτικό αναγνώστη στην αυτοβελτίωση. Θα έλεγα πως είναι για όλες τις ηλικίες, αν δεν ήταν το πόνημα «Σαν λύκοι» (σελίδες 47 και 48): «Σαν λύκοι θα αγαπηθούμε κάτω από το φως τής σελήνης. Μοναχικοί, μισοί κι ελεύθεροι. Σβήσαν οι βραδινές φωτιές»…

Αφηγήσεις σαν ταχυδράματα, μισό θεατρικές, μισό κινηματογραφικές, αλλά οπωσδήποτε ποιητικές, όπως η «Στέλλα» στη σελίδα 29:

 

Περπατάει γυμνή και ξυπόλητη

στο μισοσκόταδο.

Τα πόδια της σχηματίζουν ένα παράθυρο.

Από (ε)κεί βλέπω απέναντι

το πευκοδάσος με τις βίλλες.

Το μεσημέρι πάλι,

αλλιώς φέγγουν…

 

[Ας προσέξουμε τον διασκελισμό εδώ: «το μεσημέρι πάλι, / αλλιώς φέγγουν». Η έμφαση στο αλλιώς: και με κόμμα και με αλλαγή στίχου].

Το ποίημα συνεχίζεται περισσότερο ζωγραφικά:΅

…Δεν έχουν χρώμα γύρω τους.

Τυλίγονται με την αύρα τού ήλιου και περιμένουν.

Ακολουθεί η κατακλείδα:

…Ίσως μ’ αφήσει να ρουφήξω κάποτε

αυτή τη γραμμή

όταν κι εγώ θάχω γίνει ένα τίποτα.

 

Όπως φαίνεται από αυτή την πρώτη ανάλυση-ανάγνωση πρόκειται για μια γερή αρχιτεκτονική νεωτερικού τύπου με διακριτική χρήση τού ελεύθερου συνειρμού.

Δεύτερο παράδειγμα: «Κίρκη» (εκτείνεται ευθαρσώς στις σελίδες 39 και 40):

 

Θέλω να κοιμηθείς μέσα στη μοναχική σου φωλιά,

Να μου πεις πώς μπόρεσα εγώ, ένας άνθρωπος φτιαγμένος από γη

Να αγαπήσω αυτό το μπλε που έχεις στα μάτια σου, αυτό το ουρανί

που δεν μπορώ ποτέ να το ονειρευτώ.

Εξήγησέ μου πώς αντέχω να αγαπώ αυτό το φευγιό

Που δείχνουν τα βλέφαρά σου όταν, κλειστά σαν ένα στόμα μουγκού,

Ακούν τον έρωτα που βουίζει πάνω απ’ τα γόνατά σου.

Καταλαβαίνω.

Η στεριά των δικών μου ματιών σε φοβίζει,

Σου θυμίζει μια Κίρκη

Που θα σε φυλακίσει για πάντα μέσα της.

 

Σκοτώνω τα γράμματα που σου γράφω

Την ίδια στιγμή που γεννιούνται

Τα μάτια σου βυθίζονται μέσα στα γλαροπούλια.

Σα φάντασμα εσύ θα λιώσεις μέσα τους

Και πια δεν θα υπάρχεις για να σ’ έχω.

 

Υποτασσόμαστε σ’ αυτό που μας ορίζει,

Όπως ο ήχος μέσα στη σιωπή τής νύχτας,

Σ’ αυτό που σέρνεται με το ψιθύρισμα τού κλέφτη

Που δεν μπορείς να δεις αλλά το νιώθεις, κάπου.

 

Τώρα οι φωνές των γλεντοκόπων και τα τραγούδια

Σταμάτησαν.

Μετά από τόσες ηδονές,

Σταμάτησε και το κορμί να παίζει τους αυλούς των υγρών

Που αδιάκοπα κυλούν μέσα του

Όπως η θάλασσά σου

 

Ας προσέξουμε εκτός από την ιδιάζουσα επιλεκτική στίξη που μετατρέπει το κείμενο σε παρτιτούρα και την μεταθανάτια επιρροή τού Γιάννη Ρίτσου σε κάθε μεικτή δραματική μορφή με σκηνικές αξιώσεις.

 

Αλκμήνη Ψιλοπούλου

 

Κι ένα ποίημα αποπροσωποποιημένο που δεν αρχίζει με το «εγώ» και εκτυλίσσεται στο τρίτο ενικό πρόσωπο: «Καλοκαίρι» (σελ. 41):

 

Ο Αύγουστος στάθηκε ακίνητος

Και με κοίταξε με τρία σημάδια.

Το καθένα τους ήταν ένα μάτι από τον ουρανό.

Έπειτα είδα τη θλιμμένη ομορφιά τού Σεπτέμβρη.

Το βιβλίο μιας εποχής τελείωσε.

Τώρα ανοίγω τις λευκές σελίδες

Αυτού που ακόμα δεν έχει ειπωθεί

Αλλά χαράζεται αργά στους κτύπους τής

Καρδιάς.

Ένα ντόμινο γκρεμίζεται στο σύμπαν.

Η βροχή γλύφει τα δάκτυλά μας.

Η βροχή φουσκώνει τα υγρά στο σώμα μας

Το αίμα κυλάει πιο γρήγορα,

Κάτι ψάχνουμε μέσα στο φωτεινό γκρι

Ένα ίχνος από το πέλμα

Που θα ενωθεί με το βήμα μας

Όταν θα βγουν τα μανιτάρια.

 

Εδώ καταδεικνύεται η αφηγηματική δεινότητα και η κατοχή των εκφραστικών της μέσων. Η βροχή γλύφει (σαν γλύπτης) τα δάχτυλα. Δεν τα «γλείφει». Αυτό θα ήταν κατώτερο τής αισθητικής υφολογίας και του ποιητικού ύψους. Γιατί περί αυτού πρόκειται. Πρόκειται για μια υβριδική μετανεωτερική ποιητική πεζο-δραματική αφήγηση που μπορεί άνετα να ντυθεί με ήχο και εικόνα και να μεταφερθεί αυτούσια, πολυσήμαντη και πολυσυλλεκτική στο Διαδίκτυο.

Ταιριαστές και αναπόσπαστες οι εικόνες, φιλοτεχνημένες από τον Κώστα Καταγιά. Σχέδια αρμονικά δεμένα με το ποιητικό όραμα.

 

 

* Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας (https://konstantinosbouras.gr)

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top