Fractal

Ρίζες μας είναι η νέα μας πατρίδα

Γράφει η Μαρία Βρέντζου //

 

«Η τέχνη της απώλειας» της Αλίς Ζενιτέρ, Γαλλία, εκδόσεις Πόλις, 2019, σελ. 652

 

Το πέμπτο βιβλίο της Αλγερινής από πατέρα και Γαλλίδας από μητέρα σκηνοθέτιδας του θεάτρου Αλίς Ζενιτέρ «Η τέχνη της απώλειας» απέσπασε πληθώρα βραβείων όπως το βραβείο λογοτεχνίας της Le Monde, το βραβείο των βιβλιοπωλών του Νανσύ – Le Point και το βραβείο Goncourt των μαθητών του λυκείου.

Εν μέρει αυτοβιογραφικό, αυτό το εξαιρετικό μυθιστόρημα σκιαγραφεί, μέσα από την αφήγηση, την τραγική ιστορία των Αρκί, Αλγερινών που κατά τον απελευθερωτικό αγώνα για την ανεξαρτησία της Αλγερίας, τάχθηκαν στο πλευρό των Γάλλων, με αποτέλεσμα να χαρακτηριστούν ως προδότες και εν τέλει να μεταναστεύσουν στην Γαλλία. Ο ίδιος ο τίτλος παραπέμπει στις διάφορες μορφές απώλειας που μπορεί να βιώσει ένας μετανάστης όπως είναι αυτή της πατρίδας, της ταυτότητας, του ίδιου του εαυτού.

Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο με τίτλο «Η Αλγερία του Μπαμπά» περιγράφεται η κατάσταση στο Αλγέρι μέχρι την Αυτοδιάθεση. Ο Αλί, ήρωας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και προύχοντας γαιοκτήμονας στα βουνά της Καβυλίας, εν μέρει χειραγωγούμενος από τους Γάλλους, εν μέρει εκτιμώντας λάθος τα πολιτικά πράγματα και σε μία προσπάθειά να προστατεύσει το χωριό του, τάσσεται ενάντια στον αγώνα του FLN.

Στο δεύτερο μέρος με τίτλο «Η ψυχρή Γαλλία» βρίσκουμε τον Αλί, τη γυναίκα του και τα τρία τους παιδιά να κατοικούν στο βασίλειο της λάσπης, ήτοι σε έναν καταυλισμό υποδοχής Αρκί. Μακράν το πιο επίκαιρο και ενδιαφέρον τμήμα του πεζογραφήματος, περιγράφει διεξοδικά την ψυχολογία και τις άθλιες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες και που αναγκάζουν έναν άνθρωπο σαν τον Αλί να γίνει δουλικός. Έτσι, μαζί με την σύζυγό του, ουσιαστικά νιώθουν ντροπή για τη διαφορετικότητά τους στην όλη τους προσπάθειά να ενσωματωθούν στην γαλλική κοινωνία. Από τον καταυλισμό σε διαμέρισμα, εργάτης στο τελευταίο σκαλί της κοινωνικής κλίμακας, τουλάχιστον πιστεύει πως τα παιδιά του μπορούν να έχουν ένα μέλλον. Παιδιά όμως που μεγαλώνουν υπερβολικά γρήγορα και διαρκώς διαμεσολαβούν για τους γονείς τους, οι οποίοι ούτε καν την γαλλική γλώσσα δεν καταφέρνουν να μάθουν. Ο πρωτότοκος γιος Χαμίντ θεωρεί πως οι ρίζες του είναι η νέα του πατρίδα. Απόφοιτος του μπακαλορεά, ακολουθεί μια δουλειά γραφείου και παντρεύεται Γαλλίδα. Σχέση αγάπης αλλά με δυσκολίες καθότι ο νέος αυτός άντρας επιλέγει τη σιωπή για μια οικογενειακή ιστορία εσπευσμένης αναγκαστικής φυγής, για την οποία δεν γνωρίζει και πολλά πράγματα.

 

Alice Zeniter

 

Τα ερωτήματα παραμένουν ανοιχτά και στο τρίτο μέρος με τίτλο «Το Παρίσι είναι μια γιορτή» όπου η Ναϊμά, κόρη του Χαμίντ, ιστορικός τέχνης που εργάζεται σε γκαλερί, επιστρέφει στην Αλγερία, τυπικά για επαγγελματικούς λόγους, ουσιαστικά σε αναζήτηση της ίδιας της της ταυτότητας. Είναι η περίοδος των τρομοκρατικών χτυπημάτων στη Γαλλία και ως απόγονος μουσουλμανικής οικογένειας, αν και ζει ως ανοιχτόμυαλη Γαλλίδα, φοβάται μην την εξομοιώσουν με τους ισλαμιστές.

«Η τέχνη της απώλειας» αντικατοπτρίζει τη συλλογική μνήμη τόσο ενός λαού όσο και μιας χώρας μέσα από τα προσωπικά βιώματα μιας τραυματισμένης από τον πόλεμο οικογένειας.

 

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top