Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Όταν κοιτάζει πίσω του, ο κριτικός βλέπει τη σκιά ενός ευνούχου
04/03/2020, 7:27 πμ

Όταν κοιτάζει πίσω του, ο κριτικός βλέπει τη σκιά ενός ευνούχου

Γράφει η Μαρία Βρέντζου //

 

«Η σκιά του ευνούχου» του Ζάουμε Καμπρέ, Ισπανία, Μετάφραση: Ευρυβιάδης Σοφός, εκδόσεις Πόλις, 2019, σελ. 528

 

Για όλους εμάς που αγαπήσαμε τον Ζάουμε Καμπρέ από το αριστουργηματικό Confiteor, αποτελεί είδηση η έκδοση ενός ακόμη βιβλίου του, που γράφτηκε όμως σε προγενέστερο χρόνο, προαναγγέλλοντας όλες τις πρωτότυπες αφηγηματικές τεχνικές που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας, όπως την τόσο χαρακτηριστική παράλληλη χρήση του α΄ και γ΄ προσώπου στην ίδια πρόταση.

Στο συγκεκριμένο πόνημα, ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με την ιστορία τεσσάρων γενεών μιας μεγαλοαστικής οικογένειας της Καταλονίας μέσα από την αφήγηση του τελευταίου της μέλους, του Μικέλ Ζενζάνα, ο οποίος βρίσκεται τυχαία για δείπνο σε ένα εστιατόριο όπου στεγαζόταν το παλιό του πατρικό σπίτι, παρέα με μια γοητευτική συνάδελφό του δημοσιογράφο που ενδιαφέρεται να γράψει τη νεκρολογία για έναν καρδιακό του φίλο. Μιλώντας όμως ο Μικέλ για εκείνον, σημαίνει ουσιαστικά πως μιλάει για τον ίδιο του τον εαυτό.

Βλέπουμε λοιπόν τον κεντρικό ήρωα που αντί για την οικογενειακή παράδοση να ακολουθήσει σπουδές στην Βιομηχανική σχολή, εγγράφεται στην Φιλοσοφική. Μόνο που εκεί συνειδητοποιεί πως υπάρχουν πιο επείγουσες δουλειές από την μόρφωσή του, όπως η εκδίωξη του φασισμού και των φρανκικών δομών. Έτσι εντάσσεται στην παρανομία και ουσιαστικά αποξενώνεται από τον πατέρα του που παρουσιάζει μια αστική έλλειψη κατανόησης της επανάστασης. Φυσικά, αν και η δημοκρατία αποκαθίσταται, θα ακολουθήσει η διάψευση των επαναστατικών αυταπατών, μέσα από τα διαφορετικά μονοπάτια που ακολουθεί η γενιά του.

Ο ίδιος, ως λάτρης των τεχνών, γίνεται πολιτιστικός συντάκτης, αν και βαθύτερη επιθυμία του είναι να ήταν και αυτός ένας δημιουργός. Μάλιστα ο τίτλος του βιβλίου εμπνέεται από μία ρήση του Στάινερ που λέει ότι «Όταν κοιτάζει πίσω του, ο κριτικός βλέπει τη σκιά ενός ευνούχου». Ευνούχος όμως, όχι μόνο γιατί ο Μικέλ δεν είναι καλλιτέχνης, άρα δεν μετατρέπει τον πόνο του σε ομορφιά, αλλά και γιατί στη ζωή του υπάρχει ένα συναισθηματικό κράτημα. Παρ’ όλα αυτά ερωτεύεται παθιασμένα μία χαρισματική βιολονίστρια και έτσι δίνεται η δυνατότητα στο συγγραφέα να μας μιλήσει για τη μουσική που τόσο αγαπά αλλά και τις στιγμές απόλυτης τρέλας που βιώνουν οι μουσικοί της ελίτ. Εξάλλου η δομή του μυθιστορήματος ακολουθεί τη δομή του έργου του Άλμπαν Μπεργκ Κονσέρτο για βιολί «στη μνήμη ενός αγγέλου».

Ένας άλλος βασικός ήρωας του βιβλίου είναι ο θείος Μαουρίσι, κρυφός ομοφυλόφιλος από τη δεκαετία του ΄20, που έζησε εργένης, δεν δούλεψε ποτέ, τρελάθηκε και εκδικήθηκε την σκληρότητα της οικογένειας μέσα από έναν ευφάνταστο λογοτεχνικό τρόπο. Αυτός ο «άσωτος υιός» μας μυεί στην έννοια της αμαρτίας όπως την αντιλαμβάνεται μια βαθιά καθολική κοινωνία που καταδικάζει όποιον διαφέρει σε μία ζωή δίχως ευτυχία, κοινωνική αποδοχή και συντροφικότητα.

 

Jaume Cabré

 

Ο Ζάουμε Καμπρέ γράφει πάντα στα καταλανικά απ’ όπου και μεταφράζονται τα έργα του. Είναι υπέρμαχος της ανεξαρτησίας της Καταλωνίας γιατί πιστεύει πως όταν η χώρα γίνει ανεξάρτητη, θα έχει επαρκή δύναμη για να επιδιώξει με αξιοπρέπεια την επιβίωση της καταλανικής γλώσσας. Κάπου σημειώνει: «Είμαι πεπεισμένος ότι κατοικούμε μια γλώσσα».

«Η σκιά του ευνούχου» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένα πεζογράφημα για την απώλεια, με την κυριολεκτική και την μεταφορική έννοια, είναι όμως γραμμένο με μεγάλη δόση χιούμορ, ένα απαιτητικό ανάγνωσμα, ενός μαέστρου της γραφής που απέσπασε τα βραβεία Lletra d’Or, Ciutat de Barcelona και Cr tica Serra d’Or.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top