«Μήπως είναι το χαλαρό αγκάλιασμα που σηματοδοτεί την πτώση του παγκόσμιου πολιτισμού;»
Γράφει η Τζένη Μανάκη //
Don DeLillo «Η σιωπή», Μετάφραση: Ζωή Μπέλλα Αρμάου, Εκδόσεις Gutenberg
«Όσο πιο εξελιγμένοι τόσο πιο ευάλωτοι. Τα συστήματά μας παρακολούθησης, οι συσκευές αναγνώρισης των προσώπων μας, η ανάλυση εικόνων μας. Πως ξέρουμε ποιοι είμαστε;»
Ο Don DeLillo άρχισε να γράφει τη ΣΙΩΠΗ το 2018 και την τέλειωσε στη διάρκεια των πρώτων αυστηρών μέτρων της πανδημίας του Covid 19. Η αίσθηση της απώλειας, του φόβου και της ερήμωσης που αποπνέει το ολιγοσέλιδο έργο του, το κάνουν να φαντάζει σχεδόν προφητικό, αν και δεν αναφέρεται σε κατάσταση πανδημίας παρά ως πιθανό ενδεχόμενο, αλλά στο κρασάρισμα της τεχνολογίας και τις συνέπειες για την πλήρως εξαρτημένη από αυτήν ανθρωπότητα.
Μια ομαλή πτήση από Παρίσι προς Ν. Υόρκη. Ο Τζιμ επαναλαμβάνει αριθμούς και αποστάσεις που βλέπει στη μικρή οθόνη. Η Τέσα διαβάζει και κρατάει σημειώσεις. Και ξαφνικά το αεροπλάνο συντρίβεται. Ο Τζιμ τραυματίζεται ελαφρά. Στο νοσοκομείο, παρεκκλίνουν από την ουρά των επιβατών και κάνουν έρωτα σε μία τουαλέτα. Πρέπει να μην ξεχνάμε να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι είμαστε ακόμη ζωντανοί. Βρίσκονται αίφνης σε ένα βαν στριμωγμένοι με άλλους επιβάτες.
Τέσα Μπέρενς: Ήξερε το όνομά της είχε το διαβατήριό της και το παλτό της, αλλά όχι αποσκευές ή σημειωματάριο[…] καμία ανάμνηση φόβου.
Τζιμ Κριπς: Το μόνο που λείπει είναι η βροχή και θα καταλαβαίναμε ότι είμαστε χαρακτήρες σε ταινία.
Ταυτόχρονα, σ’ ένα διαμέρισμα του Μανχάταν ο Μαξ παρακολουθεί τον αγώνα του τελικού πρωταθλήματος Super Bowl LVI 2022.
Μαζί του η γυναίκα του Νταϊάν καθηγήτρια Φυσικής και ο Μάρτιν τριαντάρης πρώην μαθητής της, με ίνδαλμα τον Αϊνστάιν. Περιμένουν τον Τζιμ και την Τέσα. Ξαφνικά ένας απόκοσμος ήχος και η οθόνη της τηλεόρασης μαυρίζει. Φώτα και τηλέφωνα νεκρά. Η Νταϊάν κατευθύνεται προς το τηλέφωνο του σπιτιού ένα συναισθηματικό απομεινάρι. Κανένας ήχος. Το λάπτοπ νεκρό.
Αναρωτιούνται αν συμβαίνει μόνον σ’ αυτούς. Ρωτούν τους γείτονες.
«Είδαν και άκουσαν ό,τι είδαμε και ακούσαμε. Σταθήκαμε στο διάδρομο και νιώσαμε γείτονες για πρώτη φορά».
Ο Μαξ εθισμένος στους ποδοσφαιρικούς αγώνες αρχίζει να αναμεταδίδει τον αγώνα που δεν μπορεί να παρακολουθήσει.
«Βλακωδώς προσπαθώ να φανταστώ όλα τα δωμάτια σε όλες τις πόλεις όπου μεταδίδεται το παιχνίδι. Όλους όσοι παρακολουθούν προσεκτικά ή κάθονται όπως εμείς, μπερδεμένοι, εγκαταλελειμμένοι από την επιστήμη, την τεχνολογία, την κοινή λογική».
Η Νταϊάν καθώς παρακολουθεί τον άντρα της και τον Μάρτιν αναλίσκεται σε σεξουαλικούς οραματισμούς για τον δεύτερο καθώς παράλληλα προσπαθούν και οι δύο να βρουν μια λογική εξήγηση γι’ αυτό που συμβαίνει.
Νταϊάν: «Μήπως είναι το χαλαρό αγκάλιασμα που σηματοδοτεί την πτώση του παγκόσμιου πολιτισμού;»
Ο Μάρτιν, που δεν ένιωθε σεβασμό για κανένα όν που υποτίθεται ότι έχει υπερφυσική δύναμη, μιλάει διαρκώς για τον Αϊνστάιν και τη θεωρία της σχετικότητας.
«…θα μπορούσε να είναι αλγοριθμική διακυβέρνηση. Οι Κινέζοι. Οι Κινέζοι παρακολουθούν το Super Bowl. Παίζουν αμερικανικό ποδόσφαιρο. Οι Βάρβαροι του Πεκίνου. Αυτό είναι πέρα για πέρα αληθινό. Το αστείο είναι με μας. Ξεκίνησαν επιλεκτικά μια ιντερνετική καταστροφή. Αυτοί παρακολουθούν, εμείς όχι».
Don DeLillo
Με λόγο ελλειπτικό, ατάκες που παραπέμπουν σε θεατρικούς διαλόγους, ο συγγραφέας ταξιδεύει τον αναγνώστη στον σκοτεινό λαβύρινθο του φόβου που δημιουργούν οι επιστήμες και τα άγνωστα κέντρα εξουσίας που τις ελέγχουν. Φόβοι που γιγαντώνονται από το ακατανόητο για τους πολλούς μυστήριο των τεχνολογικών επιτευγμάτων και των πιθανών συνεπειών τους για την ανθρωπότητα, αλλά και φόβοι από την πιθανή αιφνίδια έλλειψη της εικόνας και όλων αυτών των αντικειμένων – προϊόντων της τεχνολογίας, που αποτελούν κέντρο της σύγχρονης ζωής και έχουν δημιουργήσει στα άτομα απόλυτες εξαρτήσεις.
Οι ήρωές του χαμένοι από την αναπάντεχη συμφορά βρίσκονται σε απόλυτη σύγχυση, προσπαθούν να διαβλέψουν αν πρόκειται για μόνιμη κατάσταση πλήρους κατάρρευσης των συστημάτων και θα πρέπει να προσαρμοστούν σ’ αυτήν, ή για παροδικό φαινόμενο. Η έλλειψη της εικόνας δημιουργεί παράκρουση, εικασίες, παράδοξες συμπεριφορές, αλλά και προσπάθειες να εξηγηθεί το φαινόμενο με βάση τις μελέτες του Αϊνστάιν, κάτω από μόνιμη κατάσταση απειλής σε όλα τα πεδία της πρότερης ζωής, οικονομικής, πολιτικής, θρησκευτικής. Πιθανολογίες για ψηφιακές εισβολές και κυβερνοεπιθέσεις, για ασθένειες, ιούς και μικρόβια, για βιολογικούς πολέμους, εντείνουν το αίσθημα του φόβου, της απώλειας και της πλήρους ερήμωσης… της σιωπής.
Το θέμα της ΣΙΩΠΗΣ συναφές με προηγούμενα του συγγραφέα, για τα οποία έλαβε σημαντικές διακρίσεις που τον καθιστούν από τους σπουδαίους εν ζωή Αμερικανούς συγγραφείς, έχει την ”αύρα” της κατάστασης που αντιμετωπίζει εδώ και ένα χρόνο ολόκληρος ο πλανήτης.
Εξαιρετική η μετάφραση της κ. Ζωής Μπέλλα-Αρμάου, μάλλον δύσκολο εγχείρημα εξαιτίας της ιδιαίτερα ελλειπτικής γραφής του συγγραφέα.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
✔ Ελισάβετ Παπαδοπούλου: «Στην αγάπη των φίλων διακρίνουμε τη βασική λειτουργία της οικογένειας, μια αίσθηση ταυτότητας, μια ρίζα και έναν κοινό τόπο που κάνει δυνατή την επιθυμία και την ύπαρξη»
Συνέντευξη στη Βιργινία Αυγερινού // «Γενικά πιστεύω στη δεύτερη ευκαιρία, και κανείς δεν μπορεί να με πείσει ότι οι ολοκληρωμένοι άνθρωποι ακολούθησαν μια γραμμική πορεία που αποτελείται από σωστές επιλογές, φρόνιμες συμπεριφορές υποδειγματική ζωή. Εξάλλου, οι πιο ενδιαφέροντες άνθρωποι που
Περισσότερα -
Τέσσερα ποιήματα
Του Δημήτρη Τσικριτέα // Να θυμάσαι πάντα, μου έλεγες Να θυμάσαι πάντα, μου έλεγες να κρατάς ολάνοιχτο αυτό το χαμόγελο π’ αντανακλά καθάριο φως της μέρας και χαρίζει λιακάδα στις σκοτεινές πλευρές των ανθρώπων Να θυμάσαι
Περισσότερα -
Διήγημα: “Αγαπημένη”
Της Γεωργίας Μαμά // * Η θερμοκρασία είχε πέσει δέκα βαθμούς. Δεν χρειαζόταν μετεωρολογικό δελτίο για να το καταλάβει. Από το παράθυρο της κουζίνας που έβλεπε στο άχτιστο οικόπεδο, διέκρινε πάχνη να καλύπτει το αυτοφυές και άναρχο γρασίδι.
Περισσότερα -
Η ελπίδα της Ελπίδας
Γράφει η Κατερίνα Καριζώνη // Αχιλλέας Τριαντόγλου «Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία», εκδόσεις Ανάτυπο, 2015 Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον διάβασα το βιβλίο του Αχιλλέα Τριαντόγλου «Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία» , από τις εκδόσεις Ανάτυπο, τις οποίες μάλιστα διευθύνει ο ίδιος.
Περισσότερα -
Ένας πόλεμος που μας αφορά όλους
Του Άγγελου Τζίτζιρα // Ο πλανήτης μας μετά από 2 χρόνια πανδημίας, η οποία συνεχίζεται ακόμη, έρχεται αντιμέτωπος με ένα άλλο ένα σοβαρό πρόβλημα, το οποίο απειλεί την παγκόσμια ασφάλεια, τον πόλεμο – εισβολή της Ρωσίας
Περισσότερα -
Δύο ποιήματα: “Tης πράξης” & “Η λιτανεία της ύπαρξης”
Της Βάλης Τσιρώνη // * ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ Θα είναι μαζί μας η άναυδη ώρα των ερωτημάτων χτισμένη σε ασφαλές σημείο κολλημένη στο βρεγμένο μούδιασμα της σκέψης ελπίζοντας μια μικρή ακολουθία εξηγήσεων στα αναμμένα πετρώματα της
Περισσότερα -
✔ Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ: “Δεν ξέρεις ποιος έχει προγραμματίσει τη ζωή σου, δεν το μαθαίνεις ποτέ!”
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα // Αναδεξιμιά του Καζαντζάκη, κόρη του επιστήθιου φίλου του και διανοούμενου Γιάννη Αγγελάκη, μια από τις σημαντικότερες ελληνίδες ποιήτριες που κυριολεκτικά λατρεύετε από τους νέους, η Κατερίνα Αγγελάκη- Ρουκ σχεδόν στο κατώφλι των ογδόντα,
Περισσότερα
