Για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη
Γράφει η Χρύσα Νικολάκη // *
Θοδωρής Καλλιφατίδης «Η πολιορκία της Τροίας», εκδ. Πατάκη
Μία απίστευτα καλογραμμένη και αληθοφανή ιστορία που δεν απέχει διόλου από την πραγματικότητα μας παραδίδει ο Θοδωρής Καλλιφατίδης με το μυθιστόρημα του H πολιορκία της Τροίας από τις εκδόσεις Πατάκη. Η Ελένη, δασκάλα από την Αθήνα, γίνεται η ωραία Ελένη στα μάτια του μαθητή της και ένας πλατωνικός έρωτας γεννιέται. Σε παραλλαγή των στίχων του Σεφέρη «για ένα αδειανό πουκάμισο για μιαν Ελένη», εδώ θα λέγαμε «για ένα γεμάτο πουκάμισο για μιαν Ελένη» που γεμίζει το στέρνο και την ψυχή του ερωτευμένου της μαθητή – με την ωραιότητα του γίγνεσθαι και του φωτός.
Πρόκειται για μία Ελένη εκ Σπάρτης, που μέσα στην κατεχόμενη Ελλάδα του 40 μιλά στα Ελληνόπουλα και μεταγγίζει σε αυτά έναν άλλο πόνο αλλά και ταυτόχρονα τον πόθο της πολυπόθητης ελευθερίας για μία Ελλάδα που συνεχώς βιαιοπραγείτε από το βρυχηθμό και την κακουργία του εκάστοτε πολέμου.
Η Ελένη του αφηγητή μας, μεταλαμπαδεύει το εσωτερικό φως της στους μαθητές του κρυφού της σχολειού, αλλά και την ελπίδα της αποτίναξης του γερμανικού ζυγού. Με το θαυμάσιο διασκελισμό του ο συγγραφέας και την ταυτόχρονη αφήγηση αποδεικνύει ότι κατορθώνει να διακτινιστεί αφηγηματικά από το ένα πεδίο βολής στο άλλο. Από τη μία είναι οι βόμβες των αεροπλάνων και από την άλλη οι ασπίδες, τα σπαθιά και τα δόρατα. Ο Καλλιφατίδης παραλληλίζει τα γεγονότα μεταξύ ζωής και θανάτου και τα προβάλλει στην οθόνη του νου του αναγνώστη ταυτόχρονα , συγχωνευμένα και αλληλένδετα. Ο συγγραφέας μας καταργεί τις εθνικότητες και τον χρόνο αφού κατορθώνει να φέρει τον Όμηρο στην κατοχή και να αποδείξει ότι οι χρονολογίες δεν αλλάζουν τα δεινά του πολέμου.
«Σκεφτόμουν την ιστορία της κυρίας, πόσοι νέοι πέθαναν χωρίς νόημα. Τρείς χιλιάδες χρόνια είχαν περάσει από τότε αλλά ο θάνατος παρέμενε ο ίδιος.»
Τον παραλληλισμό αυτό των γεγονότων αλλά και των προσώπων, όπως και του συναισθήματος, ο συγγραφέας το κατορθώνει με διάφορες οπτικές που μας παρουσιάζει. Όπως η δασκάλα Ελένη αλλά και η δασκάλα του διπλανού χωριού η επαναστάτρια, που σαν άλλη Ιφιγένεια θυσιάζεται. Το ίδιο συμβαίνει και με τους σφαγμένους της Τροίας που τους παραλληλίζει με τους πεσόντες της κατοχής.
Θοδωρής Καλλιφατίδης
Η Ελένη, «αλλιώς ωραία», που θα έλεγε και ο ποιητής, είναι ένας απόηχος λυρισμού και ερωτισμού μέσα στο ντελίριο του πολέμου. Ο συγγραφέας Θοδωρής Καλλιφατίδης χρησιμοποιεί ποικίλα σχήματα έκφρασης, όπως μεταφορές, αλληγορίες και σχήματα υπερβατά για να διεγείρει το συναίσθημα του αναγνώστη με τόση φυσικότητα και ποιητικότητα που πραγματικά μας ξαφνιάζει.
Το βιβλίο γίνεται ενίοτε επιδαυρικό καθώς ο συγγραφέας σμιλεύει και σκηνοθετεί το χθες με το σήμερα, τις μαυροφορεμένες του χορού με τα κυρτωμένα παλικάρια της πλατείας. Στην Πολιορκία της Τροίας γευόμαστε μία ομιλούσα γραφή, που διαπληκτίζεται, εξεγείρεται, συγκινείται, πάσχει και ανασταίνεται μαζί με τον πολύπαθο ελληνισμό. Ο συγγραφέας μας δίνει ένα μήνυμα αντιπολεμικό, προσφορά κλάδου ελαίας και με αυτό τον ανθρωπιστικό, άκρως ποιητικό τρόπο γραφής του, μας υπογραμμίζει ότι τέτοια βιβλία έπρεπε να γίνονται εγχειρίδια Ειρήνης, αγάπης και αυτοθυσίας σε όλα τα σχολεία έτσι ώστε ο μόνος νεκρός να είναι ο πόλεμος…
* Η Χρύσα Νικολάκη είναι βιβλιοκριτικός, συγγραφέας
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Η πιο δύσκολη γραφή, η γραφή της Ιστορίας (Α’ μέρος)
Του Νίκου Τσούλια // Ο τρόπος γνώσης της Ιστορίας αλλά και η ίδια η Ιστορία δεν αποτελούν απλά και μόνο ένα νήμα διαρκούς επαφής του παρόντος με το παρελθόν. Ουσιαστικά συνθέτουν βασικούς συντελεστές της καθημερινής τρέχουσας συνεννόησής μας, της
Περισσότερα -
“Τα χελιδόνια”, διήγημα του Σαμπαχαττίν Αλή (1907-1948)
Μετάφραση: Θάνος Ζαράγκαλης // Επιμέλεια: Χρύσα Σπυροπούλου // ΣΑΜΠΑΧΑΤΤΙΝ ΑΛΗ ( 1907-1948, Τούρκος μυθιστοριογράφος, διηγηματογράφος, ποιητής και δημοσιογράφος) Στα όρια της πόλης, στις όχθες ενός μικρού ρυακιού, υπάρχει μια γέρικη ιτιά, τα κλαδιά της οποίας κρέμονται πάνω απ’
Περισσότερα -
«Ο πιο επικίνδυνος άνθρωπος είναι ο μόνος άνθρωπος, γιατί ούτε εκείνος ο ίδιος δεν ξέρει ποιος είναι…»
Από τον Άγγελο Πετρουλάκη // Αγουστίν Μαρτίνεθ: «Η κοιλάδα των χαμένων κοριτσιών» Μετάφραση: Μαρία Παλαιολόγου, Εκδόσεις Πατάκη Κάθε φορά που μπαίνω στον πειρασμό να γράψω ένα σημείωμα για βιβλίο που έχω διαβάσει, προσπαθώ να μην παρουσιάσω, έστω περιληπτικά,
Περισσότερα -
Διήγημα: «Γενετικές εξετάσεις αντί μελλοντολόγου»
Της Λένας Μαυρουδή Μούλιου // «Γενετικές εξετάσεις αντί μελλοντολόγου» Πόσο προχώρησε η Επιστήμη! Είναι να τρελαίνεσαι με αυτά που διαβάζεις. Να είσαι σε θέση δηλαδή εξετάζοντας το DNA σου, εκτός των άλλων ωφελημάτων που ξέρουμε, να μαθαίνουμε
Περισσότερα -
Η αλήθεια για τη Σέτσουκο Χαρά (1920-2015)
Γράφει ο Γεράσιμος Δενδρινός // Πώς είναι δυνατόν να υπάρχει μια τέτοια γυναίκα στον κόσμο; Σουσκάκου Έντο (1923-1996), Ιάπωνας συγγραφέας Η Χαρά Σέτσκο σε νεαρά ηλικία 1]. ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ: Η Χαρά Σέτσουκοi γεννήθηκε ως Αΐντα Μάσαε στις 17 Ιουνίου
Περισσότερα -
Διήγημα Fractal: “Η εξομολόγηση του Τζακ…”
Του Δημήτρη Βαρβαρήγου // * Πόσο βλάκας είμαι;… αναρωτιέμαι πολλές φορές γιατί δεν με καταλαβαίνω. Τόσο δύσκολος είμαι και απρόσιτος σε τούτη τη ζωή; Από κουτάβι, όταν άρχισα να θυμάμαι τον εαυτό μου, πάντα κάτι μου έλλειπε. Ανικανοποίητος,
Περισσότερα -
Ο Οδυσσέας Ελύτης και η Σεβρολέτ
Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου // Ελύτης εποχούμενος [διαδρομές στην ειρήνη και στον πόλεμο], Ηλίας Καφάογλου, Εκδόσεις ύψιλον/βιβλία, 2014, σελ. 96 O Ηλίας Καφάογλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1958 κι έχει εργαστεί σε ποικίλα έντυπα ως αρχισυντάκτης και επιμελητής
Περισσότερα
