Fractal

Αινιγματικές ιστορίες στην Κέρκυρα

Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου //

 

Μαρία Καμονάχου: “Η παγίδα και άλλα διηγήματα”, Εκδόσεις Σοκόλη, 2021, σελ. 208

 

Η Μαρία Καμονάχου (Κέρκυρα,1959) με σπουδές Νομικών εμφανίστηκε στα γράμματα το 1992 με τη συλλογή διηγημάτων Το άρωμα του Ίππαρχου. Το 1996 εξέδωσε τη νουβέλα  Συμπτώματα αθανασίας, το 2003 τη συλλογή διηγημάτων Ο κήπος των παιγνιδιών και  το 2016 Το βιβλίο των μικρών σιωπών. Στο πρόσφατο βιβλίο της, τη συλλογή με τον τίτλο Η παγίδα και άλλα διηγήματα, επανέρχεται με μικρές ιστορίες που διαδραματίζονται στην Κέρκυρα και στην Αθήνα.

Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου υπάρχουν λίγα λόγια της συγγραφέως, τα οποία απευθύνονται στους αναγνώστες, ώστε να κατανοήσουν τα περιεχόμενά του. Ωστόσο, αυτό είναι μάλλον δύσκολο, καθώς αυτά που διαβάζουν είναι κάπως αινιγματικά. Ας τα δούμε: «Η Παγίδα δεν είναι ένας τίτλος ή ένα διήγημα αυτής της συλλογής. Είναι μια συνηθισμένη κατάσταση του βίου. Επομένως, ο ανθρώπινος βίος μπορεί να οριστεί σαν η αλληλουχία, μικρών και μεγάλων, χρονικών περιοχών αιχμαλωσίας…» Και παρακάτω: «Πολλοί αισθάνονται άνετα στην παγίδα τους, άλλοι δυσφορούν κι άλλοι, είτε με πονηριά είτε με κρότο δραπετεύουν…»

Ας πάμε, λοιπόν, να δούμε μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα διηγήματα της συλλογής. Στο πρώτο, το «Κατεβαίνοντας την πέτρινη σκάλα μου», ο αφηγητής μιλάει για μια παρέα φίλων συχνάζει σ’ ένα τσιπουράδικο «στην πόλη μας», που είναι η Κέρκυρα. Εκεί, οι φίλοι παριστάνοντας τους μεθυσμένους ξεσπάνε σε γέλια, κάτι που το έχουν πολύ ανάγκη. Μιλούν για ποικίλα ζητήματα, ενώ ο αφηγητής θυμάται το διπλανό πηγάδι  και κυρίως εκείνους που δεν είναι πλέον μαζί του, επειδή «σκόρπισαν στον χώρο και στον χρόνο». Πρόκειται για ένα πικρό διήγημα για την «αβάσταχτη απουσία».

Στο διήγημα «Ψάχνοντας για σπίτι», η δράση εκτυλίσσεται στην Αθήνα, όπου  η ηρωίδα, η Άννα, σκέφτεται τα σπίτια στα οποία έμενε κατά καιρούς η φίλη της η Κατερίνα. Όλα βρίσκονταν κοντά σ’ ένα δασάκι: στο λόφο του Στρέφη, στο Λυκαβηττό και στο λόφο του Φιλοπάππου. Θεωρεί πως κάθε άνθρωπος έχει τη δική του σχέση με το σπίτι του.

Εξαιρετικό είναι το διήγημα «Ο ακίνητος άνθρωπος», όπου γίνεται λόγος για το Ιάκωβο, γείτονα της αφηγήτριας σε κάποιο χωριό που δεν κατονομάζεται, ο οποίος μια ζωή στεκόταν όρθιος στην πόρτα του σπιτιού του, παρατηρώντας την κίνηση γύρω. Οι γυναίκες του σπιτιού πέθαναν μια μία ή άνοιξαν δικό τους σπιτικό και αυτός έμεινε μόνος. Τότε κατέφτασε μια νύφη κι έκανε μαζί της παιδιά. Αργότερα τα παιδιά έφυγαν με τη σειρά τους κι έμεινε πάλι μόνος, εξακολουθώντας, γέρος πλέον, να στέκεται ακίνητος στην πόρτα.

Σε πολλά διηγήματα αναφέρεται ως γενέτειρα της ηρωίδας-αφηγήτριας το χωριό Περαχώρι –βρίσκεται στην Κέρκυρα, αλλά αυτό δεν είναι το πραγματικό του όνομα. Αρκετά διηγήματα εκτυλίσσονται σε μια πόλη, την «πόλη μας», που είναι βεβαίως η Κέρκυρα. Σε αυτά η αφηγήτρια περιγράφει τον τρόπο ζωής, τα ήθη και τα έθιμα, τις ανθρώπινες συνήθειες και ιδιοτροπίες, χρησιμοποιώντας σπανίως λέξεις της τοπικής διαλέκτου, όπως «νόνα», «νοδάρος», «τζογάτουλα», «μποκές», «ροζόλια», «κοβολάδο».

 

Μαρία Καμονάχου

 

Το τελευταίο διήγημα του βιβλίου, το «Η παγίδα», είναι το πιο αυτοβιογραφικό, αλλά και το πιο αινιγματικό από όλα –έχει μια αναφορά στην πολιορκία της Κέρκυρας από τους Τούρκους το 1716. Σε αυτό η αφηγήτρια μιλάει για τρία σπίτια σ’ ένα χωριό, όπου υπάρχουν τρεις παράξενοι πίνακες με γυναίκες που κρατούν ένα κομμένο αντρικό κεφάλι, πρόκειται για το βιβλικό κεφάλι του Ολοφέρνη και την Ιουδήθ. Κι ενώ επιχειρεί να εξηγήσει το φαινόμενο, αναρωτώμενη τι κρύβεται πίσω από αυτό, σκέφτεται πως τελικά ίσως αυτό να είναι γέννημα της φαντασίας της. Πιθανώς, δίνει μεγάλες διαστάσεις σε θέματα ασήμαντα, ανάξια λόγου.

Τα διηγήματα διαθέτουν μια σπάνια γοητεία και απευθύνονται σε ένα κοινό που ενδιαφέρεται περισσότερο για τις λέξεις και τα νοήματα παρά για καθημερινές ιστορίες. Επιπλέον, το χιούμορ και η ειρωνεία που αποπνέουν –ορισμένα έχουν μια σουρεαλιστική χροιά– ωθούν τον αναγνώστη, ο οποίος στοχάζεται πάνω στα δρώμενα, να χαμογελάσει.  Η ερεθιστική, μπορούμε να πούμε, γραφή της Μαρίας Καμονάχου αναζητεί τους αναγνώστες που της αξίζουν και είναι κρίμα που αυτή η ταλαντούχα συγγραφέας δεν ζει σε στην Αθήνα, όπου τα βιβλία της θα τα πρόσεχαν τόσο οι εκλεκτοί αναγνώστες όσο και οι απαιτητικοί κριτικοί.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top