Fractal

Αντιπολεμική κραυγή

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπούρας // *

 

Εύη Μάμαλη, «Η οβίδα», εικονογράφηση: Φωτεινή Στεφανίδη, Θίνες εκδόσεις, Αθήνα 2020, σελ. 56

 

Επιτυχημένη παραβολή, παραμύθι πλούσιο σε σύμβολα, αποτελεσματική αφήγηση, αντιπολεμική κραυγή, ύμνος φιλειρηνικός, μεταδοτικός ενθουσιασμός για τη χαρά της ζωής που χάνουμε όταν θυσιάζουμε τις πολύτιμες στιγμές μας στον αποτρόπαιο βωμό του κέρδους, υπολογίζοντας τις ζωές μας όχι με μοναδικό μας κριτήριο την κάλυψη των βασικών ανθρώπινων αναγκών, αλλά την ικανοποίηση της ματαιοδοξίας αλλοτριωμένων όντων που έχουν απομακρυνθεί από τη Φύση και την αντιπαλεύονται.

Το εύρημα είναι απλό: πρόκειται για τις πρωτεϊκές μεταμορφώσεις μιας “ελαττωματικής” φιλάνθρωπης οβίδας, που ξεχειλίζει από χαρά και ανόθευτη δίψα για ζωή. Όταν δεν μπορεί να ενταχθεί στα απάνθρωπα και καταστροφικά σχέδια των πολεμοκάπηλων βρίσκει την ευκαιρία να βιώσει πολλές εκφάνσεις της ανθρώπινης ευτυχίας όταν καλλιεργεί την ελπίδα για έναν κόσμο ιδανικό, δίκαιο, με ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη, δημοκρατία και ισονομία για όλους.

Αυτό το ουτοπικό εγχείρημα δεν είναι δύσκολο να αναπτυχθεί, αφού τόσο η ευρηματική συγγραφέας και παιδαγωγός Εύη Μάμαλη, όσο και η πολυβραβευμένη εικονογράφος εικαστικός Φωτεινή Στεφανίδη μετατρέπουν το αδύνατο στο μέτρο του εφικτού και εικονογραφούν το σουρεαλιστικό ως απολύτως αληθοφανές “ονείρεμα” με ανοικτά μάτια και κλειστά τα ώτα στις “Κασσάνδρες” που καιροφυλακτούν να δυναμιτίσουν κάθε απόπειρα απόδρασης του ανθρώπου από καταπιεστικές συμβάσεις.

Εδώ οι προφητείες είναι ευοίωνες, η ουτοπία γίνεται ευτοπία και οι μελλοντολογικοί οραματισμοί είναι ευπειθείς, υπακούνε στο πανανθρώπινο όραμα για ειρήνη, προκοπή, υγεία, αφθονία, δημιουργικότητα, παραγωγικότητα, επάρκεια υλικών, ψυχικών και πνευματικών αγαθών.

Η καλλιτεχνική και λογοτεχνική δημιουργία στις μέρες που ζούμε γίνεται ο μόνος και αποκλειστικός τρόπος για να βγούμε από την υπαρξιακή στενωπό των αδιέξοδων ψυχολογικών ενδοσκοπήσεων.

“Η Τέχνη για την Τέχνη” πέθανε προ πολλού, ξεφούσκωσε. Τώρα είναι η ώρα του ρητού: “Η Τέχνη για την ευζωία”. Οι κρίσιμες μεταβατικές φάσεις στην μακραίωνη εξέλιξη του Πανανθρώπινου Πολιτισμού είναι ιδανική τροφή για πνευματικές συν-δημιουργίες αθάνατες και κοινωφελείς.

Στο βιβλίο αυτό τόσο η λογοτέχνις όσο και η καλλιτέχνις επαφίενται στην πλούσια φαντασία των νεαρών αναγνωστών, που δεν είναι απλώς ο αποδέκτης αλλά ο τρίτος πόλος στο ισοσκελές τρίγωνο μιας εμπράγματης σκηνοθεσίας της ζωής ως παραδείσου.

Είναι χαρακτηριστικό πως η αντιπολεμική αυτή παραβολή κλείνει με μια ειρωνική “έξοδο” του πολεμοκάπηλου Στρατηγού που ανεβαίνει στο κάρο της Μάνας-Κουράγιο για να οδηγηθεί στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας.

Αριστοφανικής κοπής έμπνευση, που παραπέμπει ευθέως στο αρχαίο ελληνικό δράμα, απότοκο των θεατρολογικών σπουδών της Εύης Μάμαλη.

Υψηλής λογοτεχνικότητας κείμενο. Ακόμα και οι σποραδικοί πλεονασμοί “Ταξίδευαν το ταξίδι της…” (σελ. 12) συμβάλλουν σε μια προεφηβική αντίληψη ρυθμολογίας επιτείνοντας την δραματική προφορικότητα του κειμένου.

 

Εύη Μάμαλη

 

Άξιες για βραβείο παιδικής-νεανικής λογοτεχνίας και η συγγραφέας Εύη Μάμαλη και η εικονογράφος Φωτεινή Στεφανίδη, γιατί καταφέρνουν να πρωτοτυπούν ενώ πατούν πάνω σε δοκιμασμένα “μονοπάτια” της αρχαιοελληνικής μας κληρονομιάς, που συνεχίζεται αδιάπτωτη μέσα στους αιώνες χάρη στην δημοτική προφορική μας παράδοση.

Το στοιχείο της αστικής λαϊκότητας είναι ιδιαίτερα έντονο σε ετούτο το προσφιλές πόνημα. Πρόκειται για λόγιο έργο με δημοτικά στοιχεία. Ιδιόλεκτος προσεκτικά πεποικιλμένη ώστε να μοιάζει “φυσική”, σχεδόν “καθημερινή”. Όμως η ποιητική χρήση της γλώσσας δεν εντοπίζεται τόσο στο λεξιλόγιο όσο στα νοητικά άλματα που επιτυγχάνονται με την ευλυγισία χελιού μέσα σε παλιά στέρνα, κτιστή, που φτάνει μέχρι τα δυσθεώρητα βάθη του συλλογικού ασυνείδητου για να ανυψωθεί αμέσως μετά στις πλέον φωτεινές παρυφές του αιθερικού ύψους που μπορεί να ατενίσει η ανθρώπινη πνευματική δραστηριότητα. Ακριβώς όπως η μεταμφιεσμένη, καρναβαλική οβίδα, που δεν δυσκολεύεται να πετάξει, να μετασχηματιστεί, να μεταμορφωθεί, σαν ηθοποιός που αντιστρέφει τις συνήθεις ανθρωπομορφικές αντιλήψεις περί αισθητικής.

Ο υπέρ-αισθητός κόσμος χαρτογραφείται εδώ με την αναδίφηση του Άρρητου και Ασύλληπτου από το ανθρώπινο μυαλό, με όπλο την δημιουργική φαντασία και τον ψυχικό πλούτο που καθιστά κάθε πνευματική περιπέτεια τελεσφόρο και διεξοδική.

Τα συγχαρητήρια ανήκουν και στις τρεις συνεργαζόμενες Κυρίες: στην συγγραφέα Εύη Μάμαλη, στην εικονογράφο Φωτεινή Στεφανίδη, που είναι υπεύθυνη για τον συνολικό σχεδιασμό αυτού του συλλεκτικού βιβλίου, καθώς και στην επί κεφαλής του εκδοτικού οίκου με τον συμβολικό τίτλο “Θίνες” Κυρία Ζιζή Σαλίμπα, γνωστή για τις εκλεκτικές, μινιμαλιστικές της τάσεις.

 

 

* Ο Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας είναι ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός (www.konstantinosbouras.gr)

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top