H αγωνία του ανθρώπου απέναντι στο δράμα της ζωής
Γράφει ο Νίκος Τσούλιας //
Δημήτρης Κωστόπουλος «Η κιμωλία», Εκδόσεις: Αλεξάνδρεια, σελίδες 240
Ναι, πιστεύω σε αυτή τη λογοτεχνία που θέτει στη γραφίδα της πρωτίστως τα καίρια ζητήματα του ανθρώπου: την ύπαρξη και τη ζωή, το θάνατο και τον έρωτα, την πολιτική και την κοινωνία. Η αναζήτηση οριακών θεμάτων για πρωτοτυπία και για απάτητα μονοπάτια προφανώς και έχει νόημα αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να περιθωριοποιήσει την ουσία της υπαρξιακής αγωνίας και το δράμα αλλά και την ομορφιά της ζωής και του ανθρώπου.
Σε αυτό το βιβλίο του ο Δημήτρης Κωστόπουλος διατρέχει καιρούς και τόπους με το ίδιο νήμα: την αγωνία του ανθρώπου απέναντι στο δράμα της ζωής. Διατρέχει εποχές και γεωγραφικές ενότητες με περισσή αμεσότητα στη γλώσσα. Τα λογοτεχνικά του σχήματα δεν προκύπτουν από επινόηση λέξεων και φράσεων αλλά αναδύονται από την αυθεντική έκφραση του συναισθήματος και του ορθολογισμού. Το προσωπικό σύμπαν των ηρώων συνυφαίνεται με το κοινωνικό και το πολιτικό περιβάλλον με θαυμαστή ενότητα.
Μέσα από την αφήγησή του περιδιαβαίνουμε κρίσιμα σημεία των μεταπολεμικών καιρών και γευόμαστε εμφαντικά πεδία της μεταπολιτευτικής περιόδου. Ο βαθύς στοχασμός του αγκιστρώνει σε κάθε ενότητα παραπομπές από κορυφές της λογοτεχνίας, για να δημιουργήσει μια παραλληλία, που συνεγείρει πιο έντονα τον αναγνώστη για να βρει δικές του πνευματικές ανησυχίες, να προβληματιστεί, να αναστοχαστεί. Γιατί πιστεύω ένα καλό ανάγνωσμα είναι πάντα αφορμή να βρεις όψεις του δικού σου, προσωπικού κόσμου. Και η «Κιμωλία» το κάνει απλόχερα είτε με τα πάθη των ηρώων της είτε με τα ιστορικά στοιχεία της πολιτικής και της κοινωνικής εξέλιξης.
Αλμπέρτο Μοράβια, W.G. Sebald, Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Γεώργιος Βιζυηνός, Λεονάρντο Σάσα, Αλμπέρτ Καμύ, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Στρατής Τσίρκας, Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, Χρίστος Ρουμελιωτάκης, Τόμας Μαν, Πολ Όστερ, Γρ. Ξενόπουλος, Ζορζ Σιμενόν, Μ. Καραγάτσης, Ουίλιαμ Σαίξπηρ, Τολστόι, Arlette Farge, Σκοτ Φιτζέραλντ, Barouk Salamé, Μισέλ Ουελμπέκ, Κάρολος Ντίκενς, Ντοστογιέφσκι καλούνται για να δώσουν σημάδια – που συνυφαίνονται με την ροή της αφήγησης – από τον θαυμαστό κόσμο της λογοτεχνίας, της κλασικής λογοτεχνίας!
Μα και οι τόποι: η Νέα Ιωνία της Αθήνας και του Βόλου, το Χαλέπι της Συρίας, η Σικελία, η Αλεξάνδρεια, τα Εξάρχεια, η Ζάκυνθος… – με επίκεντρο την Λέρο – καλούνται να γίνουν ζωντανοί μάρτυρες στις ιστορίες των ανθρώπων και να συμμετάσχουν όχι ως απλό σκηνικό μας ως συντελεστές των δρώμενων. Μια συμπύκνωση του χώρου και του χρόνου και τα παιγνίδια της μνήμης με τις παλιές φωτογραφίες – τότε που οι φωτογραφίες διαρκούσαν δεκαετίες και δεκαετίες και ήταν μονάκριβες και φυλαχτά σπιτιών και ανθρώπων και όχι στιγμιαία, καταναλώσιμα στοιχεία των σημερινών κινητών τηλεφώνων – μετασχηματίζουν τη ζωή έξω από τη γραμμική ροή των πραγμάτων και οι φαντασιώσεις γίνονται ανατρεπτικές και ολοζώντανες.
Ο ίδιος ο συγγραφέας γίνεται και αναγνώστης του έργου του. «Οι ερωτικές ιστορίες είναι συνήθως προφορικές, μόνον αυτές της λογοτεχνίας παραμένουν ανεξίτηλες – το μελάνι και το χαρτί, το άρωμα των λέξεων. Παλιές εφημερίδες και τυπωμένες φωτογραφίες με τα απολιθωμένα μυστικά τους είναι αυτές που στο τέλος βγάζουν νόημα… Η Ιστορία είναι γενικά ευρύχωρη, απλώνεται πάνω από θάλασσες και κράτη, αλλά καμιά φορά μπορεί να στριμωχτεί και σε ένα μικρό νησί όπως η Λέρος. Όλα εκεί, μέσα στα ίδια κτίρια. Δύο πόλεμοι, ο ένας Παγκόσμιος, ένας Εμφύλιος, μια Δικτατορία, το Ψυχιατρείο, και τώρα οι πρόσφυγες. Η ιστορία ενός δύσκολου αιώνα».
Δημήτρης Κωστόπουλος
Τα πάθη, οι έρωτες, οι ανθρώπινες σχέσεις, οι γάμοι ανθρώπων και περιουσιών συνάμα, οι συγκρούσεις συμφερόντων και ιδεολογιών, τα αδιέξοδα της αλλοτρίωσης, οι μικρές ανάσες της δημιουργικότητας και της ομορφιάς της ζωής, οι απλές χαρές, οι εμμονές του ποδοσφαίρου και των γηπέδων, οι διασπάσεις και οι πρόσκαιρες συμφιλιώσεις των κομματιών της αριστεράς και των συντρόφων διαμορφώνουν έναν πολύχρωμο μα και αινιγματικό καμβά αφήγησης. Δεν σε αφήνουν να πεις θα συνεχίσω αργότερα.
Εμπνευσμένος καθηγητής ο συγγραφέας δεν θα μπορούσε να μην δώσει στον «κόσμο της κιμωλίας» ένα ιδιαίτερα συμβολικό περιεχόμενο. «Τα πρόσωπα στις παλιές φωτογραφίες είναι σοβαρά, σαν τις λέξεις πάνω στο χαρτί. Ανεξίτηλα… Ληξιπρόθεσμες απεικονίσεις, τα ίχνη μιας κιμωλίας πάνω στον πίνακα. Με την ίδια ευκολία που αποτυπώνονται, με την ίδια ευκολία αποσύρονται… Μια κιμωλία είναι η ζωή. Στιλπνή στην αρχή, που αφήνει βιαστικά τα ίχνη της πάνω στο παλίμψηστο ενός πίνακα. Στο τέλος όμως όλα σκόνη».
Ένα εκπληκτικό βιβλίο!
Υ.Γ.
Έχω συνυπάρξει μαζί με τον Δημήτρη στα Λύκεια του Περιστερίου. Τον θυμάμαι πάντα στις Γενικές Συνελεύσεις να είναι καινοτομικός, αιρετικός, απρόβλεπτος – και πάνω από όλα στοχαστικός. Τον ακούγαμε με προσήλωση. Ο λόγος του δεν ήταν ποτέ καναλιζαρισμένος. Ήταν, είναι ένας διανοούμενος!
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
✔ Χαρά Νικολακοπούλου: «Καθώς όποιος γίνεται θύτης του άλλου, αναπόφευκτα καταλήγει θύμα του ίδιου του εαυτού του»
Συνέντευξη στη Χρύσα Φάντη // Η Χαρά Νικολακοπούλου μιλάει για το Μπαμ, τη πρόσφατη νουβέλα της, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΑΩ. Η Χαρά Νικολακοπούλου εμφανίστηκε στην πεζογραφία το 2015 με τις Μέλισσες Ιέρειες (εκδ. Γαβριηλίδης), βιβλίο που διακρίθηκε
Περισσότερα -
Ο υδάτινος Κώστας Νταής στην Zivasart Gallery
Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // * Του άριστου Νίκου Ζήβα… Από τα πλατωνικά στερεά το πολυπλοκότερο είναι το ύδωρ (εικοσάεδρο, ενώ το σύμπαν είναι δωδεκάεδρο). Από τα πέντε στοιχεία το δυσκολότερο στην απεικόνιση εκτός από
Περισσότερα -
Διήγημα: “Σε λυπάμαι”
Γράφει η Μαίρη Κατσανίδου // * ΣΕ ΛΥΠΑΜΑΙ (Η Αγνή κάθεται στην κουνιστή της πολυθρόνα. Πάνω της έχει ριγμένη μια μικρή κόκκινη λεπτή κουβέρτα. Μονολογεί καθώς πίνει το ουίσκι της και προσπαθεί να χαλαρώσει,
Περισσότερα -
Διήγημα: “Έρκυνα”
Της Μαρίας Λούλου // * Περπατούσαμε για ώρα πολλή. Κάπου στη μέση εγώ της ανθρώπινης αλυσίδας . Η κούραση με είχε καταβάλει. Ο αέρας ανέδινε τη μυρωδιά του χώματος που είχε μπολιαστεί από τη βροχή. Μέρα
Περισσότερα -
Μυθολογία, Αρχαιολογία και η Ελλάδα της κρίσης
Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης // Χρυσόστομος Ν. Καλαντζής «Το δέντρο του Λαέρτη», εκδ. Α.Α.Λιβάνη, σελ 224 Ένα είναι το μεγάλο πρόβλημα αυτού του βιβλίου. Το ότι είναι γραμμένο στην ελληνική γλώσσα. Γιατί αν ήταν γραμμένο στην αγγλική είμαι
Περισσότερα -
26 Δεκεμβρίου – Ερρίκος Σλήμαν
Eπιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα // Ο Ερρίκος Σλήμαν, που έφυγε σαν σήμερα το 1890, ήταν Γερμανός επιχειρηματίας, σημαντικός πρωτοπόρος στον τομέα της αρχαιολογίας. Έγινε γνωστός για τις ανασκαφές του στην αρχαία Τροία και στις Μυκήνες. Οι ανακαλύψεις του βοήθησαν να καθιερωθεί
Περισσότερα -
Ο Θανάσης Χειμωνάς στο Εργαστήρι του συγγραφέα
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα // Οι εμμονές, το ύφος, η ατμόσφαιρα, οι ήρωες που με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά επανέρχονται είναι απ’ εκείνα τα στοιχεία που με συγκινούν και με μαγεύουν μπορώ να πω στα βιβλία του Θανάση
Περισσότερα
