Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το βάρος του Ανθρώπου που ανακάλυψε τις λέξεις του
11/02/2020, 10:22 μμ

Το βάρος του Ανθρώπου που ανακάλυψε τις λέξεις του

Γράφει η Μαρία Σκουρολιάκου //

 

Κώστας Θερμογιάννης «Η εφεύρεση του ανθρώπου», εκδ. Ελκυστής

 

Ο τίτλος του βιβλίου είναι τόσο πικρά στοχαστικός. Μας πάει πολύ βαθιά στην ιστορία μας. «Άνθρωπο ζητώ» έλεγε ο Διογένης, ο οποίος με τον δικό του ευρηματικό τρόπο έψαχνε με το φανάρι ανθρώπους.

Αυτό μας ζητά και μας προτρέπει να κάνουμε  και ο Κώστας Θερμογιάννης με μια παλέτα άρθρων και στοχασμών, πάνω στα θέματα που ταλανίζουν τον κόσμο μας. Που αφορούν το χτες, το σήμερα, το αύριο και τα ζητήματα που τον ενεργοποιούν, τον φθείρουν, τον συγκλονίζουν, τον κινητοποιούν.  Σε κάθε άρθρο του, με συμπυκνωμένο λόγο, αναδεικνύει το θέμα και καταθέτει πολύ σημαντικές κοινωνικοπολιτικές διαπιστώσεις, προβληματισμούς και επισημάνσεις. Σε όλο το βιβλίο, είναι διάχυτη η απόγνωση για την υπάρχουσα πραγματικότητα και η βαθιά αγωνία για  ό, τι μας συνέχει  ως πολίτες και ως χώρα.

Η αφετηρία είναι το όνειρο, το όραμα. Έτσι ξεκινάει τόσο εύστοχα ο συγγραφέας. Με το πριν του ονείρου, την αλήθεια του ως εδώ. Και τώρα τι; Σκαλίζει την καρδιά μας. Να βρούμε τα γιατί των ημερών μας, μέσα σε τούτη την εικονική ζωή που μας έχτισαν. Την ψευδαίσθηση που μας «χάρισαν» τόσο επιτηδευμένα, με τα διαδικτυακά δώρα, σαν μονόδρομο της ψηφιακής προόδου. Με κείνο το e- σαν χαλινάρι που σέρνει κάθε μας ενέργεια πια. Ο σχεδιασμός, ψηφιακά ή τηλεοπτικά εμπεριέχει μια τρομακτική σύλληψη που αποβλέπει στην απόλυτη χειραγώγηση του ανθρώπου «Ευτυχώς» γράφει,  «το δροσερό αεράκι που χαϊδεύει το πρόσωπο, το κελάηδισμα του πουλιού, το φιλί μιας γυναίκας, δεν μπορούν να ψηφιοποιηθούν.»

Μας ζητά να κρατηθούμε από το πραγματικό, το αληθινό για να υπάρξουμε. Γιατί είναι ψεύτικες οι αλήθειες που ζούμε. Ο συγγραφέας λέει χαρακτηριστικά, αναλύοντας σε άλλο άρθρο του, την κατάσταση των μέσων ενημέρωσης, τη λάσπη που καλύπτει τον τοίχο της αλήθειας. «Ο δυτικός κόσμος στις μέρες μας χαρακτηρίζεται από τη διαρκή πάλη του ψεύδους  με την αλήθεια έχοντας μετατρέψει τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ του αληθινού και του κίβδηλου σε ένα δυσδιάκριτο και θολό τοπίο]…  [στο οποίο δυσκολεύεται να ξεχωρίσει πια την κρυμμένη αληθινή είδηση ανάμεσα στα σκουπίδια..»

Επισημαίνει πως η «Δικτατορία της εικόνας» και τα fake news αποτελούν επικίνδυνο εργαλείο σε άκρως επικίνδυνα χέρια με πολιτικές  πλέον επιδιώξεις και απρόβλεπτες συνέπειες για την ελευθερία, τη δημοκρατία, το μέλλον.

Σημαδεύουνε τον νου λοιπόν. Μέσα από το οργανωμένο κοινωνικά περιβάλλον, οι αυριανές δυνάμεις, από τα παιδικά χρόνια, οδηγούνται με αόρατη κάννη στον κρόταφο, σε πλαστές ελευθερίες. Επιστημονικά και ανελέητα.

Οι εναλλαγές των άρθρων του Κώστα Θερμογιάννη, σταλάζουν μέσα μας αναπνοές, την ώρα που ο πόνος για την παγιωμένη κατάσταση ανεβάζει τους παλμούς  της ευαισθησίας μας, στο σημείο της εγρήγορσης και της οργής. Γιατί η αδιαφορία είναι συνενοχή και τα λόγια του Κώστα Θερμογιάννη,  μας αφυπνίζουν.

«Όταν η θάλασσα έχασε την αλμύρα της.» Στάθηκα σ’ αυτόν τον τίτλο, που πίσω του ανοίγει μια μεγάλη πόρτα με «γιατί» και ξεχύνονται οι παραπονεμένες λέξεις, οι άγιες λέξεις που μας λείπουν, επειδή, όπως λέει ο συγγραφέας, «Βγάλαμε τα σημαντικά και κρατήσαμε τα ασήμαντα. Επειδή ό, τι δεν  μεταφράζεται στη γλώσσα των αργυραμοιβών το πετάξαμε στη θάλασσα  για να λησμονηθεί.»

Δένει τον στόχο με τις ρίζες του. Τις ρίζες μας. Τον στεριώνει με τα κειμήλια της γης μας, μέσα από ό, τι μας έφερε μέχρις εδώ. Αυτά που μας άρπαξαν ή εκείνα που εγκληματικά πουλήθηκαν και πουλιούνται. Επειδή, άνθρωποι μικροί κι ολίγιστοι, κράτησαν ή κρατούν το τιμόνι. Με αναφορές στις σκέψεις του Κορνήλιου Καστοριάδη, δεκαετίες μετά, αναδεικνύει πως η ασημαντότητα γιγαντώθηκε πλέον πολλαπλασιαστικά και κατά τους ρυθμούς της εποχής και ότι σ’ αυτό το τοπίο, το όραμα για μια κοινωνία ανθρώπου – πολίτη   και το αντίστροφο, δεν είναι εφικτό. Ότι «χαλάσαμε ακόμα και την ύλη της ελπίδας.»

Όλα συνδέονται άρρηκτα. Ο νους κι η ψυχή. Η ελευθερία και η αγάπη. Ακρογωνιαίοι λίθοι του οικοδομήματος του ανθρώπου. Στο ομώνυμο με τον τίτλο του βιβλίου άρθρο, ο Κώστας Θερμογιάννης καταθέτει σκέψεις, τοποθετεί πρόσωπα και θεμέλια ιδεών, με συμβολισμό και ενδελέχεια. «Ο Οδυσσέας έμπλεξε στην Ιστορία την ύλη και το πνεύμα…» Ο  Όμηρος «έδειξε τον δρόμο, έδειξε και το μεγαλείο και άφησε σ’ όλους εμάς ένα μεγάλο βάρος. Το βάρος του Ανθρώπου που ανακάλυψε τις λέξεις του.»

 

Κώστας Θερμογιάννης

 

Το σήμερα με τις πολλαπλές εκφάνσεις και εκφράσεις του κοινωνικοπολιτικού γίγνεσθαι, έρχεται επιτακτικά να απαιτήσει την αγρύπνια, για όλα όσα θα πληρώσουν οι επόμενοι. Η ελληνική Ιστορία έχει τόσα να διδάξει πάνω σ’ αυτό και μοιάζει σαν να μην πέρασε μια μέρα απ’ τα πάθη και τις απώλειες, λόγω της ελαφρότητας και της προδοσίας.

Έξω πια από τα στενά όρια ενός κράτους, σ’ ένα περιβάλλον όπου η νέα τάξη πραγμάτων έχει εισβάλλει τρομακτικά στις ζωές, η Ευρώπη, η Ελλάδα, ο κόσμος, είναι κοινός τόπος. Τούτο δεν σημαίνει ότι δεν φέρει ο καθένας μας την ευθύνη  για την τύχη μας. Γιατί «η Ευρώπη είναι οι άνθρωποί της» όπως γράφει ο Κώστας Θερμογιάννης, αναλύοντας την εικόνα της, όσον αφορά την πολιτιστική της υπόσταση και κληρονομιά, τον πολιτισμό, το κράτος δικαίου, την ελευθερία και τους παράγοντες της παθογένειας που υποβιβάζουν στον χάρτη της, τον άνθρωπο.

Το τρομερό θέμα του ρατσισμού στις μέρες μας, με άλλο πρόσωπο απ’ ότι είχε στον παρελθόν, απασχολεί, με πολλές παραμέτρους, έθνη και πολίτες. Θέμα πολυσύνθετο και άλυτο, όσο θα  παραμένει άλυτο και το σχεδιασμένο και συντονισμένο κακό.

Η τέχνη, η λογοτεχνία, ο ρόλος τους στους «άυπνους καιρούς» όπως  γράφει ο συγγραφέας. Η παιδεία, η εκπαίδευση ως  πυλώνας μιας χώρας και η συνακόλουθη μεγάλη ευθύνη των ειδικών. Κεφάλαια διόλου εύκολα και με πολλαπλά διαχρονικά κατάγματα.

Η μοναξιά, η κρίση, αυτή η μακροχρόνια λέξη που δεν λέει να φύγει απ’ τα χείλη μας και την καθημερινότητά μας. Η παγκοσμιοποίηση -λέξη ηφαίστειο- ο εθνικισμός που επωάζεται στην επιβολή, η τρομοκρατία που τροφοδοτείται από την κουλτούρα του φόβου  κι οι άνθρωποι που καλλιεργούνται στην   απάθεια, την  αμνησία και την αλλοτρίωση  της σκέψης, γιατί όλα τούτα, κάνουν τη χειραγώγηση εύκολη για τους «ανάνθρωπους» της εποχής.

Αναρωτιέται ο συγγραφέας για την Ευρώπη πόσο σοφή είναι. Ερώτημα για τον καθένα που έχει τα μάτια ανοιχτά όχι γιατί δεν κοιμάται αλλά γιατί σκέπτεται.

48 κείμενα στοχασμού και περισυλλογής πάνω στα φλέγοντα ζητήματα της ύπαρξης του ανθρώπου, της θέσης  και του προορισμού του. Πικρές διαπιστώσεις, αληθινές και ουσιαστικές, που γράφτηκαν  από την πραγματική αγωνία του Κώστα Θερμογιάννη να συνταχθεί με κείνους που θέλουν τον άνθρωπο να μη μεταλλαχτεί. Σε μια εποχή που όλα καταρρέουν,  που οι έννοιες ψάχνουν το νόημά τους μέσα σε λερωμένα χέρια  και οι συνειδήσεις κινούνται χαμηλά και υπόγεια, η διέξοδος είναι να επιστρέψει στη λέξη του.

Μελετώντας τα εξαιρετικά ετούτα κείμενα, θα συναντήσουμε τον εαυτό μας, τους προβληματισμούς μας, τον καθρέφτη που αφυπνίζει τον εφησυχασμό μας, ένα σήμα κινδύνου να εγείρει την επανάστασή μας. Θα νιώσουμε πως είμαστε πολλοί που θέλουμε και οφείλουμε να εφεύρουμε ξανά τον άνθρωπο, ατομικά και συλλογικά!

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top