Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Για να γράψω χρειάζομαι το περιβάλλον της Κούβας
11/09/2019, 10:25 πμ

Για να γράψω χρειάζομαι το περιβάλλον της Κούβας

Γράφει η Μαρία Βρέντζου //

 

«Η διαφάνεια του χρόνου» του Λεονάρδο Παδούρα, Κούβα, Μετάφραση: Κώστας Αθανασίου, εκδόσεις Καστανιώτη, 2018, σελ. 576

 

Ο Λεονάρδο Παδούρα, αυτός ο διάσημος Κουβανός συγγραφέας αστυνομικών κυρίως μυθιστορημάτων αλλά και άλλων ειδών λογοτεχνίας, όπως φερ’ ειπείν του αριστουργηματικού ιστορικού βιβλίου «Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά» με κύριο θέμα τη δολοφονία του Τρότσκι, μας προσφέρει για άλλη μια φορά μία περιπέτεια του πρώην αστυνομικού Μάριο Κόντε, που έχει εγκαταλείψει το σώμα εδώ και 25 χρόνια και βιοπορίζεται ως παλαιοβιβλιοπώλης.

Κούβα, 2014. Ο κεντρικός ήρωας, έχοντας διανύσει περίπου εξήντα χρόνια ζωής, δέχεται την επίσκεψη ενός παλιού του συμμαθητή, του Μπόμπι, ευκατάστατου εμπόρου πολύτιμων αντικειμένων, προκειμένου να εντοπίσει για λογαριασμό του ένα θρησκευτικό άγαλμα που απεικονίζει μια μαύρη Παρθένο που του έχουν κλέψει και η οποία σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη της διαθέτει απόκρυφες δυνάμεις. Στην προσπάθειά του αυτή, ο Μάριο Κόντε, θα συναναστραφεί το διεφθαρμένο και συνάμα νεόπλουτο περιβάλλον του εμπορίου έργων τέχνης αλλά παράλληλα θα έρθει σε άμεση επαφή με το σοκαριστικό σκηνικό των άθλιων παραγκουπόλεων της Αβάνας, που θυμίζει κόλαση και άρχισε να κατοικείται από εσωτερικούς μετανάστες από τα ανατολικά του νησιού, τη δεκαετία του ΄90, στο ξεκίνημα της κρίσης. Επιπρόσθετα, ο συγγραφέας μας ταξιδεύει στην Ισπανία του εμφυλίου πολέμου αλλά και του μεσαίωνα με τους Ναΐτες Ιππότες, μέσα από διαφορετικούς λογοτεχνικούς χαρακτήρες, που όμως όλοι φέρουν, ποιητική αδεία, το ίδιο όνομα, ήτοι Αντόνι Μπαράλ προκειμένου να εντοπιστούν τα ίχνη της Παρθένου μέσα στο χρόνο.

Ο Μάριο Κόντε δεν είναι ένας συνηθισμένος ερευνητής αστυνομικών εγκλημάτων και δολοφονιών. Άξιος εκπρόσωπος της πρώτης γενιάς που μεγάλωσε και έζησε μέσα στην Κουβανέζικη Επανάσταση, όπως εξάλλου και ο ίδιος ο Παδούρα, διαπνέεται από κριτική διάθεση απέναντι σε ένα καθεστώς που διαρκώς αλλάζει. Στην συγκεκριμένη ιστορία βλέπουμε πλέον μια πλήρη διάψευση των παλαιότερων ουτοπιών, σε μία κοινωνία διαφθοράς, παραοικονομίας, ακραίας φτώχιας, ανισότητας και αναγκαστικής μετανάστευσης στο εξωτερικό, όπου οι μισθοί δεν μπορούν να σου εξασφαλίσουν ούτε το κυρίως γεύμα και οι πολίτες αναγκάζονται να αναδημιουργούν κατ’ επανάληψη τον κόσμο τους, σε μια προσπάθεια επιβίωσης.

Ο κεντρικός ήρωας, χρησιμοποιώντας ως όπλα την ευφυΐα και μια ανορθόδοξη διαίσθηση, διαλευκάνει πάντα τις υποθέσεις που του αναθέτουν, παίρνοντας τον δρόμο των φιλοσοφικών, υπαρξιακών και πολιτικοκοινωνικών αναλύσεων. Περιστοιχισμένος από την αιώνια αγαπημένη του Ταμάρα και τους ίδιους φίλους, που αποτελούν ουσιαστικά την οικογένειά του, απολαμβάνει εξίσου τον δυσεύρετο καφέ, ένα λουκούλλειο πιάτο κουβανέζικης κουζίνας ενώ συχνά πυκνά επιδίδεται σε κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ και συναντιέται με τον διάβολο.

Είναι αυτονόητο ότι ο συγγραφέας, ύστερα από την τόσο μεγάλη και πολύχρονη επιτυχία του, θα μπορούσε να κατοικεί οπουδήποτε στον κόσμο επιθυμούσε. Κι όμως, ο ίδιος δηλώνει πως  για να γράψει χρειάζεται το περιβάλλον της Κούβας ενώ όπως αναφέρεται και στο ίδιο το μυθιστόρημα «Πρέπει να πεθάνουμε εδώ γιατί αυτό είναι που μας ανήκει». Τα βιβλία του παραπέμπουν σε πραγματική λογοτεχνία που θα μείνει κλασσική όχι μόνο για το ύφος, την αισθητική και την γλώσσα που την διαπνέει αλλά και για την καταγραφή της ιστορικής πραγματικότητας που περιγράφει.

Ο Λεονάδρο Παδούρα σκιαγραφεί τόσο παραστατικά την Κούβα ώστε παρά τα προβλήματα που αναφέρονται, είναι αδύνατον να μην γεννηθεί στον αναγνώστη η επιθυμία να την επισκεφτεί. Διακατεχόμενος από ένα ισχυρό αξιακό σύστημα που χαρακτηρίζεται από συμπόνια και αγάπη για την πατρίδα του και τους ταλαίπωρους κατοίκους της, σε παλαιότερη συνέντευξή του στον Ανταίο Χρυσοστομίδη είχε εξομολογηθεί: «Πιστεύω ότι οι άνθρωποι του 21ου αιώνα, περισσότερο από τους ανθρώπους του 20ου αιώνα, έχουμε ανάγκη να πιστέψουμε σε μια ουτοπία, έχουμε ανάγκη να βαδίσουμε προς αυτή την ουτοπία…στην ουτοπία που πρέπει να επινοήσουμε ξανά, εμείς οι άνθρωποι του σήμερα στην Κούβα, στην Ελλάδα, στη Ρωσία, σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου». Αν υπάρξει αρκετή πίστη, τότε ίσως το θαύμα μπορέσει να πραγματοποιηθεί.

 

Leonardo Padura

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top