Fractal

Για μια υπόσχεση που δεν τηρήθηκε

Γράφει ο Γιάννης Παπαγιάννης //

 

 

«Η υπόσχεση», Damon Galgut, Μετάφραση: Κλαίρη Παπαμιχαήλ, Εκδόσεις Διόπτρα

 

Βραβείο booker 2021 για τον Νοτιοαφρικανό συγγραφέα ο οποίος μας παρουσιάζει ένα αλληγορικό μυθιστόρημα γραμμένο σε διαδοχικούς μονολόγους. Μυθιστόρημα που πιθανόν στην Ελλάδα θα πούλαγε λιγότερο από 1000 αντίτυπα αλλά στην Αγγλόφωνη λογοτεχνία κέρδισε το μέγιστο και ίσως πιο αξιόπιστο βραβείο, σαφώς πιο αξιόπιστο από το Νόμπελ. Γεγονός που μας δίνει μια εικόνα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μιας λογοτεχνίας χαοτικής, πολυπρόσωπης, με εκατομμύρια συγγραφείς που κυνηγούν την επιτυχία κι είναι τελικά δύσκολο να καταλάβει ή να προβλέψει κανείς την εμπορική πορεία ενός μυθιστορήματος. Σίγουρα το αναγνωστικό ενδιαφέρον κάθε λαού εξαρτάται, πρώτον, από τις αναγνωστικές συνήθειες και, δεύτερον, από την βιωμένη ιστορία του κάθε τόπου. Είναι προφανές ότι η Νότια Αφρική επιχειρεί ακόμα να κλείσει τις πληγές που άνοιξε το απαρτχάιντ και η αλληγορία ενός τέτοιου βιβλίου βρίσκει «πρόθυμο αυτί» σε ένα αναγνωστικό κοινό σίγουρα πολυπληθέστερο του Ελληνικού.

Το κεντρικό αφηγηματικό συμβάν γύρω από το οποίο περιστρέφεται το γραμμένο σε τρίτο πρόσωπο αλλά ωστόσο μονολογικό επί της ουσίας του βιβλίο, καθώς ο συγγραφέας εστιάζει κάθε φορά την αφήγηση στην υποκειμενική ματιά κάποιου από τα πρόσωπα της ιστορίας, είναι η κηδεία της μητέρας μιας οικογένειας. Χωρίς να διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την αναπόφευκτη οικογενειακή μάζωξη για να προσδώσει σε κάθε πρόσωπο κάποια από τα χαρακτηριστικά κοινωνικών ομάδων της χώρας του. Κάθε πρόσωπο λοιπόν εκπροσωπεί και συμβολίζει μια κοινωνική τάση της σύγχρονης Νότιας Αφρικής και μέσα από την ελεύθερη και χωρίς σαφές σχέδιο αφήγηση προκύπτουν λεπτομέρειες και στοιχεία που οικοδομούν αργά την ιστορία.

 

Damon Galgut

 

Επί της ουσίας ωστόσο το κεντρικό συμβάν είναι, όπως μας υποδεικνύει ο τίτλος, η υπόσχεση. Η υπόσχεση που δόθηκε στην μαύρη υπηρέτρια ότι θα της δοθεί η γη και ένα σπίτι, κατ’ επέκταση η κοινωνική υπόσχεση της κοινωνίας της Νότιας Αφρικής ότι θα δοθούν ίσα δικαιώματα στους μαύρους. Η υπόσχεση αυτή στο βιβλίο δεν τηρείται ποτέ. Πράγμα που μας κάνει να υποθέσουμε ότι και στην κοινωνική πραγματικότητα της Νότιας Αφρικής δεν έχει τηρηθεί ακόμα. Με ιλιγγιώδη, γρήγορη και στέρεα τεχνικά γραφή ο συγγραφέας μας οδηγεί στους μαιάνδρους της μυθολογίας του, περνώντας από πρόσωπο σε πρόσωπο και φωτίζοντας σε κάθε κύκλο νέα στοιχεία και γεγονότα.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top