Fractal

Με αυτοβιογραφικές αναφορές

Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη //

 

Τέννεση Ουίλλιαμς «Γυάλινος Κόσμος», Εκδ. Ηριδανός, 2012, σελ. 128

 

Ο Τέννεσση Ουίλλιαμς γεννήθηκε το 1911 και πέθανε το 1983.Μαζί με τον Ο Νηλ και τον Μίλλερ είναι εκπρόσωποι του Μεταπολεμικού θεάτρου.

Έργα του: Λεωφορείο ο πόθος, Καλοκαίρι και Καταχνιά, Τριαντάφυλλο στο στήθος, Λυσσασμένη γάτα, Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι, Καμίνο Ρεάλ, Το γλυκό πουλί της νιότης κι άλλα. Τιμήθηκε δύο φορές με το βραβείο Πούλιτζερ και 4 φορές με το βραβείο κριτικών της νέας Υόρκης. Το έργο του Ο Γυάλινος κόσμος αποτελεί, κατά τους κριτικούς, τον θρίαμβο του Μεταπολεμικού θεάτρου. Έχει «ανέβει» αρκετές φορές στην ελληνική θεατρική σκηνή και έχει δεχτεί την θερμή υποδοχή του κοινού.

Ο αφηγητής του έργου είναι ο Τομ. Και είναι ωραίο αυτό το εύρημα: ένας από τους ήρωες να ξεκινά να μιλάει και να κατατοπίζει το κοινό. Διηγείται άμεσα τη ζωή του με τη μαμά και την αδερφή του. Μια ζωή δύσκολη, γεμάτη απογοητεύσεις, χαμένα όνειρα, υπαρκτά προβλήματα. Η μητέρα «Αμάντα» ανησυχεί για την τύχη της ανάπηρης κόρης της, αναπολώντας συνάμα το δικό της όμορφο παρελθόν. Τότε που εκείνη ήταν κάποια άλλη και ζούσε μια άλλη ζωή. Πιέζει τον γιο της να είναι παρών και να φροντίζει την αδερφή του, που είναι ο αδύναμος κρίκος. Εκείνος, εν τέλει, βρίσκει τη δύναμη και φεύγει μακριά και απαλλάσσεται από τον άτυπο ψυχολογικό εκβιασμό που υφίσταται. Ο κινηματογράφος είναι γι αυτόν πάντα μια διέξοδος, τον βοηθάει να αντέχει την ζοφερή πραγματικότητα.

Η κόρη η Λάουρα είναι κλεισμένη στον δικό της ψεύτικο κόσμο. Η κατάστασή της ανησυχεί την Αμάντα που θέλει να την αποκαταστήσει. Πάντως ο επισκέπτης Ο Κόνορ είναι ειλικρινής  μαζί τους, αποκαλύπτει ότι είναι δεσμευμένος και κοιτά να εκμεταλλευτεί την κατάσταση. Δεν είναι ο άνθρωπος που μπορεί να βοηθήσει. Ούτε κι αυτός. Τα περιθώρια στενεύουν αισθητά. Ο χρόνος λίγος. Εκείνο το απελπισμένο «Τι θα κάνουμε, τι θ’ απογίνουμε; Ποιο είναι το μέλλον μας», μολύβι στην καρδιά.

Συναντάμε χαρακτήρες αδύναμους που δεν μπορούν να κάνουν κάτι για να αλλάξουν τη ζωή τους. Η μοίρα και η πτώση τους είναι παρούσες. Η εγκατάλειψη από τον πατέρα, η αγωνία της μάνας, το σακατιλίκι της κόρης, φτιάχνουν ένα πάνελ από αντιήρωες.

Στον Τενεσσυ Ουίλιαμς οι γυναίκες είναι συνήθως διαποτισμένες από φαντασιώσεις, μέσα στην απογοήτευση, μέσα στην ονειροπόληση και την φαντασία. Και η Μπλανς Ντυμπουά από το Λεωφορείο ο πόθος ζει μέσα σε μια φούσκα όταν νομίζει ότι είναι «ανώτερη». Τη βολεύει να σκέφτεται όπως εκείνη θέλει ώστε να πονάει λιγότερο.

Ο συγγραφέας πλάθει ζωντανά πρόσωπα, δημιουργεί μια ποιητική ατμόσφαιρα, ενδιαφέρεται για την ψυχολογία των χαρακτήρων, δίνει ανάγλυφη τη νοσηρότητά τους.

 

Τενεσί Ουίλιαμς

 

Λέγεται ότι υπάρχουν πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία μέσα στο κείμενο. Πιο συγκεκριμένα, η κόρη στο βιβλίο ίσως είναι η αδερφή του συγγραφέα Ρόουζ που από νωρίς παρουσίασε σχιζοφρένεια, ενώ πάντα ήταν θλιμμένη, κλειστή, μόνη και είχε αναπηρία. Ο Τζιμ Ο΄Κόνορ, ο επισκέπτης, υπήρξε φίλος του Τέννεση. Επίσης, σε αποθήκη υποδημάτων δεν εργάστηκε μόνο ο ήρωας, αλλά και ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος από νωρίς ανακάλυψε τις ομοφυλοφιλικές του τάσεις.

Γενικά, οι ήρωες του Τέννεση κινούνται περισσότερο στο σκοτάδι παρά στο φως. Πιο πολύ στην ψευδαίσθηση παρά στην πραγματικότητα. Και είναι φυσικό να πλάθει τέτοιους ήρωες αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του και την εποχή στην οποία γράφει.

Η δυστυχία πλανάται σαν φάντασμα πάνω από τα κεφάλια τους. Ο τρόπος που ο συγγραφέας χειρίζεται τους ήρωές του είναι μοναδικός και φανερώνει τον τρόπο που ο ίδιος λειτουργεί. Δεν είναι καθόλου εγκεφαλικός. Το ποιητικό του βλέμμα διαποτίζει το έργο του. Βασικά είναι ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής και μπορεί να αισθάνεται και να συν-αισθάνεται εκπέμποντας μια ποιητικότητα, αλλά και τρυφερότητα. Ο αναγνώστης συμπαθεί του ήρωες που είναι βγαλμένοι από την ίδια του τη σάρκα.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top