✔ Ο Γεώργιος Ν. Σχορετσανίτης μιλά για τη συγγραφή, τη σημασία των ταξιδιών και την πρόσφατη πανδημία του κορονοϊού.

Συνέντευξη στη Χρύσα Φάντη //

-Αγαπητέ κ. Σχορετσανίτη,
Είστε μάχιμος γιατρός χειρουργός, δόκιμος συγγραφέας εικοσιτριών βιβλίων και τακτικός αρθρογράφος σε εφημερίδες και ηλεκτρονικά περιοδικά, επί σειρά ετών (εφημ. Συντακτών, Presspublica, Πατρίς, fractal, κ.α). Τι είναι αυτό που σας παρακινεί στο γράψιμο;

Απ. Πρώτα απ’ όλα σας ευχαριστώ για το χρόνο που αφιερώσατε και στις ερωτήσεις που μου κάνετε και στις οποίες θα προσπαθήσω να ανταποκριθώ. Οι βαθύτερες αιτίες που ωθούν όλους εκείνους που ασχολούνται με τη διαδικασία του γραψίματος, έχουν φυσικά απαντηθεί κατά κόρον στα αντίστοιχα και ανάλογα ερωτήματα που τους έγιναν εδώ και κάποιες χιλιάδες χρόνια. Ας προσπαθήσω, όμως, να φέρω κάποια πράγματα και κάποιες αλήθειες δίπλα στο ερώτημά σας και στην πραγματικότητα που βιώνουμε στις μέρες μας. Το γράψιμο στους γιατρούς, για να ξεκινήσω, δεν είναι κάτι καινούργιο, ως έννοια και «απασχόληση». Όλοι οι γιατροί μηδενός εξαιρουμένου, άλλος λίγο, άλλος πολύ, από την φοιτητική τους περίοδο είναι ως εκ του επαγγέλματος (αυτή τη φορά), αναγκασμένοι να γράφουν και μάλιστα πολύ. Αναφέρομαι στην λήψη του ιστορικού του ασθενούς, όπου ρωτάνε και ταυτόχρονα γράφουν. Κάνουν ερωτήσεις γύρω από την ασθένεια που τους έφερε στο νοσοκομείο, για το προσωπικό τους πρόβλημα, κάποιες οικογενειακές ιδιαιτερότητες και δυστροπίες και σε πολλές περιπτώσεις δεν αποφεύγουν, γιατί πρέπει, να προχωρήσουν και να κάνουν αναφορά σε δύσκολες και πολύ προσωπικές στιγμές τους. Όλα αυτά δίνουν τη θέση τους αργότερα στο γραπτό λόγο, εν προκειμένω στο αποκαλούμενο ιστορικό του ασθενούς. Έτσι η σχέση του γιατρού με τον γραπτό λόγο είναι κάτι στερεά συνυφασμένο για σωρεία ετών. Η περίπτωσή μου δεν θα μπορούσε βεβαίως να διαφέρει από εκείνη πολλών άλλων, αλλά σίγουρα αφού ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, και κάποιες απαντήσεις θα διαφέρουν αν όχι αισθητά, τουλάχιστον αισθητικά. Το διάβασμα φυσικά ήταν και συνεχίζει να αποτελεί ένα μεγάλο κίνητρο για μένα. Διαβάζοντας έρχεσαι αναγκαστικά σε επαφή με τρόπους σκέψεως αλλότριους, νοοτροπίες μακρινών χωρών, οριζόντων και αιώνων, και αναγκαστικά κάποια στιγμή έρχεσαι ενώπιος ενωπίω με την δική σου αντίδραση-θέση. Το διάβασμα με ανάγκασε να βγάλω στην επιφάνεια δικές μου γνώμες, προσωπικές παρατηρήσεις, βύθιες και καλά κρυμμένες έως εκείνη τη στιγμή σκέψεις, και γιατί όχι να «αναπληρώσω» τώρα, κάποιες επιθυμίες που δεν έγιναν πραγματικότητα όταν έπρεπε. Η ανάγκη επικοινωνίας, η οποία για να είμαι ειλικρινής ουδέποτε μου έλλειψε, ως εκ της ιδιόρρυθμης εργασίας, έπρεπε κάποια στιγμή να συνεχίσει σε άλλο επίπεδο, το συγγραφικό, πλέον. Ένα μεγάλο ίσως το πιο ερεθιστικό αίτιο, υπήρξε και συνεχίζει να αποτελεί η επίσκεψη συγκεκριμένων σημείων και χωρών καθώς και το χρονικό διάστημα που έζησα κατά καιρούς σε άλλους τόπους. Και ήταν ομολογουμένως πολλοί! Τελειώνοντας την απάντηση, όμως, να υπενθυμίσω, κάτι που συνήθιζε να λέει ο Βίκτωρ Ουγκώ: «Τίποτε δεν μπορεί να αντισταθεί σε μιαν ιδέα που έχει έρθει η ώρα της». Έτσι όταν όλη η γνώση φουσκώσει απειλητικά μέσα μου, πρέπει κατ’ ανάγκη η κατάσταση να εκτονωθεί, και τα δικά μου «αναχώματα θα σπάσουν» με το σύνηθες αποτέλεσμα που εμφανίζεται στη δημοσιότητα.

-Πώς είναι να διευθύνει κανείς ένα νοσοκομείο, να χειρουργεί ασθενείς με δύσκολα νοσήματα και με όλα όσα αυτό συνεπάγεται και απαιτεί (καθημερινή ενημέρωση, στενή επαφή με νοσηλευτικό προσωπικό και ασθενείς, σύνταξη ιατρικών γνωμοδοτήσεων κλπ) και ταυτόχρονα να ενημερώνεται και να αρθρογραφεί για όσα συμβαίνουν, τη στιγμή που συμβαίνουν, και μάλιστα, με τη νηφαλιότητα αλλά και το πάθος και τη συνέπεια επαγγελματία; Προσπαθώ να φανταστώ ένα εικοσιτετράωρό σας και πραγματικά δυσκολεύομαι.

Απ. Θα σας παραπέμψω στους Αμερικανούς και στους Άγγλους, περισσότερο ίσως στους δεύτερους, οι οποίοι με έμαθαν τεχνηέντως αρκετά πάνω σε κρίσιμα ζητήματα. Όποιος νομίζει ότι δεν έχει χρόνο, πρέπει να δημιουργήσει μόνος του! Χρόνος υπάρχει τόσος πολύς που μπορεί κάποια στιγμή να καταφέρω κι’ εγώ να τελειώσω και τον πολύτιμο και πολύτομο χαμένο χρόνο του Προυστ. Η μια κάποια «δυστυχία» με τους γιατρούς είναι στην αρχή της καριέρας τους όπου ο διαθέσιμος χρόνος στους εαυτούς τους να περιορίζεται τρομακτικά ή να είναι κυριολεκτικά μηδαμινός. Με την πάροδο του χρόνου, φυσικά, κάποιες μεταβλητές αλλάζουν. Γι’ αυτό ίσως εάν παρατηρήσετε θα βρείτε ότι οι περισσότεροι γιατροί, όσοι γράφουν τέλος πάντων, άρχισαν να δραστηριοποιούνται σε μεγάλη σχετικά ηλικία. Το πως τον διαθέτει φυσικά ο καθένας, είναι κάτι που τον χαρακτηρίζει απολύτως.

-Από τις αρχές του Μάρτη μέχρι και σήμερα, σχεδόν κάθε μέρα, δημοσιεύετε άρθρα και ιστορικά δοκίμια που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με τις πανδημίες, συμπεριλαμβανομένου και του κορονοϊού, και τις συνθήκες τρόμου και καραντίνας που βιώνουμε σε επίπεδο σχεδόν παγκόσμιο αλλά και στη χώρα μας, και ειδικότερα οι άνθρωποι στο χώρο της δουλειάς σας. Πώς το διαχειρίζεστε όλο αυτό, ψυχικά και σωματικά;

Απ. Η ιατρική ως εκ της φύσεώς της αναγκάζει τους γιατρούς όπως και το νοσηλευτικό βεβαίως προσωπικό, να βρίσκεται καθημερινά δίπλα σε ασθενείς συνανθρώπους μας που έχουν κάποιο «πρόβλημα». Ορισμένα απ’ αυτά είναι μεταδοτικά με κάποια έννοια. Αν σας γυρίσω κάποιους αιώνες πίσω θα δείτε τη σκληρή απάντηση. Οι σημερινές επιδημίες δεν είναι μόνο ο κορονοϊός. Υπάρχουν τόσα άλλα προβλήματα στην καθ’ ημέρα ιατρική πράξη που απαιτούν προσοχή. Άλλα παλιά λοιμώδη νοσήματα (π.χ. ηπατίτιδα, κλπ), οι κακοήθειες, αυτοκινητιστικά δυστυχήματα, καρδιοπάθειες και τόσα άλλα. Βεβαίως η τελευταία πανδημία είναι πρωτόγνωρο γεγονός. Μπορεί να μην τα γνωρίζουμε όλα γι’ αυτόν, αλλά γνωρίζουμε πολλά. Είχα βιώσει τριάντα χρόνια πριν, όταν ζούσα εκεί και εργαζόμουνα σε κεντρικό νοσοκομείο στο Λονδίνο, κάποια παρεμφερή κατάσταση με το σύνδρομο του AIDS, τότε. Όσον αφορά στα άρθρα μου που αναφερθήκατε, απλώς θα ήθελα να υπενθυμίσω στους αναγνώστες κάποιες βασικές γνώσεις πάνω σε προγενέστερες επιδημίες, τον τρόπο που έδρασαν οι κυβερνώντες και φυσικά τα άμεσα και απώτερα αποτελέσματα στις κοινωνίες. Περισσότερο, κ. Φάντη, με ενδιαφέρει να σταματήσει εκείνο το απεχθές ρητό ότι δηλαδή «η ιστορία μάς διδάσκει ότι δεν μας διδάσκει τίποτα». Έχουμε να μάθουμε και οφείλουμε, πολλά απ’ αυτή. Οι υπομονετικές, ξεκούραστες, μοναχικές και παραπεταμένες σελίδες της είναι πλημμυρισμένες από κρυμμένους πολύτιμους θησαυρούς.

-Τα θέματα με τα οποία καταπιάνεστε δεν περιορίζονται στην επικαιρότητα ή τη συγγραφή κειμένων που προορίζονται για ιατρικά περιοδικά. Επεκτείνονται και σε τομείς που απαιτούν ιδιαίτερη πείρα και γνώση: Ιστορία, Πολιτική, Λογοτεχνία, Ποίηση. Πιο αναλυτικά, θα έλεγα πως τα περισσότερα από τα βιβλία σας ανήκουν στο είδος της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας. Τι σημαίνει για σας το ταξίδι και γιατί, νομίζετε, ταξιδεύουμε ή αξίζει να ταξιδεύουμε σήμερα;

Απ. Εν πρώτοις, είναι φυσικό αρκετά από τα θέματα που ασχολούμαι στην αρθρογραφία ή οπουδήποτε αλλού να ενέχουν κάποια ψήγματα ιατρικής. Πώς θα μπορούσε να γίνει το αντίθετο, άλλωστε; Στα περισσότερα κείμενά μου, υπάρχει σωρεία αναφορών σε ιατρική, λογοτεχνία, ιστορία, ποίηση, πολιτική, κοινωνιολογία, και τόσα άλλα, σε άλλο βαθμό η κάθε μία παράμετρος. Πολλές απ’ αυτές όμως, αν δούμε προσεκτικά υπάρχουν και σε έναν άγνωστο ταξιδιωτικό προορισμό. Απλώς απαιτείται να επιστρατευτούν κάποιες αισθήσεις, ή πιο σωστά να μειωθεί ο ουδός των αισθήσεών μας για να ανέλθει όλο το αποτέλεσμα στην επιφάνεια. Πανάρχαιο το ερώτημα γιατί ταξιδεύουμε, άπειρες οι απαντήσεις, οι απόψεις, οι γνώμες και τα σχόλια. Ταξιδεύουμε αρχικά για να χάσουμε τον εαυτό μας, εθελοντικά φυσικά, μέσα σε άγνωστους προορισμούς, να βρούμε εκείνους τους άλλους εαυτούς μας που δεν γνωρίζαμε, να ταρακουνήσουμε την αυταρέσκειά μας, να ανοίξουμε και να πλουτίσουμε τις καρδιές και τα μάτια μας και να μάθουμε περισσότερα για τον κόσμο απ’ όσα τα σύγχρονα μέσα, εφημερίδες, περιοδικά, τηλεόραση και κινηματογράφος μπορούν να μας προσφέρουν, να ταξιδέψουμε στις πολυποίκιλες ψυχικές διαθέσεις και καταστάσεις του πνεύματος και ακόμα στις κρυφές διόδους προς τα εσώτερα του χαρακτήρα μας, όπου σπανίως είχαμε την ευκαιρία, τη διάθεση ή και την αιτία ακόμα να επισκεφτούμε. Ταξιδεύουμε για να πλουτίσουμε την άγνοια και παράλληλα τις γνώσεις μας, με κάτι διαφορετικό ή άγνωστο έως τώρα, σε εκείνα τα μέρη του πλανήτη στα οποία οι συνθήκες είναι κάπως έξω από τα συνηθισμένα για μας. Και ταξιδεύουμε, στην ουσία, για να γίνουμε νέοι κι ανόητοι και πάλι, για να επιβραδύνουμε τον ανελέητο χρόνο και για να ερωτευτούμε ακόμη μια φορά.

-Σε άρθρο σας δημοσιευμένο στη bibliotheque, gr. (24 του Γενάρη 2014) γράφετε: «Το ταξίδι μας οδηγεί προς μια καλύτερη ισορροπία σοφίας και συμπόνιας, από τη μια μεριά να δούμε τον κόσμο με σαφήνεια και από την άλλη, να τον αισθανθούμε πραγματικά». Μιλήστε μας, σχετικά:

Απ. Πράγματι στο ταξίδι αναγκαστικά δρομολογείται και απαιτείται συνδυασμός κάποιων συναισθημάτων και διαθέσεων. Για πολλούς είναι αρκετό να αφήσουν πίσω κάποιες βαθιά ριζωμένες απόψεις και συνήθειες, πεποιθήσεις και βεβαιότητες, και γιατί όχι να βρουν μιαν ευκαιρία ώστε να δουν από μιαν άλλη γωνία ή κάτω από ένα άλλο πρίσμα ορισμένες παραμέτρους, αναθεωρώντας έτσι τις προηγούμενες αντιλήψεις τους. Σαφώς και είναι απαραίτητο να βρεθεί γεωμετρικός τόπος στις γνώσεις και τη σοφία του καθενός και από την άλλη μεριά στην ποικιλία των συναισθημάτων του. Ίσως μέσα σε όλα αυτά και στο ταξίδι βρεθεί ο καταλύτης που θα μας κατευθύνει σε ανατροπές των συνηθειών και των απόψεών μας για ποικιλία πραγμάτων και συμπεριφορών.

-Σε ένα άλλο σημείο, γράφετε: « […] το πραγματικό ταξίδι ανακάλυψης δεν συνίσταται στο να επισκεφτούμε νέους τόπους, αλλά να τους δούμε με καινούργια μάτια. Ωστόσο, μια περίεργη και έξυπνη, πράγματι, ομορφιά του ταξιδιού, είναι ότι μας δίνει τη δυνατότητα να δανείσουμε ‘‘νέα’’ μάτια στους ανθρώπους που θα συναντήσουμε στα ταξίδια μας». Δώστε μας μερικά παραδείγματα από τη δική σας πείρα του ταξιδευτή.

Απ. Η περιήγηση σε ξένους τόπους είναι σε μεγάλο βαθμό αμφίπλευρη. Από τη μια μεριά αφήνουμε πίσω κάποια χαρακτηριστικά τού είναι μας, προσπαθώντας να δούμε νέους τόπους, με καινούργια μάτια. Ωστόσο, όπως έγραψα σε εκείνο το άρθρο που αναφερθήκατε, «…μια περίεργη και έξυπνη, πράγματι, ομορφιά του ταξιδιού, είναι ότι μας δίνει τη δυνατότητα να φέρουμε και να δανείσουμε νέα μάτια στους ανθρώπους που θα συναντήσουμε στα ταξίδια μας. Έτσι, ακόμη και αν οι διακοπές μας βοηθήσουν να εκτιμήσουμε τον τόπο μας περισσότερο, θα μας βοηθήσουν παράλληλα να μεταφέρουμε νέα συγκινημένα μακρινά μάτια στα μέρη που επισκεφτήκαμε…». Τα ταξίδια, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, ενεργούν με δύο τρόπους ταυτόχρονα. Μας προσφέρουν αξιοθέατα, αξίες και όλα τα θέματα που πιθανόν να αγνοούσαμε, αλλά την ίδια στιγμή και πιο έντονα ίσως, μας δείχνουν όλες τις βαθιά κρυμμένες και αρτηριοσκληρωτικές πτυχές του εαυτού μας. Τοιουτοτρόπως ταξιδεύοντας σε μια πραγματικά ξένη χώρα, αναπόφευκτα ταξιδεύουμε στις πολυποίκιλες ψυχικές διαθέσεις και καταστάσεις του δικού μας πνεύματος. Σε πολλές χώρες της Ασίας, άθελά μας δίνουμε σε φτωχούς ντόπιους μιαν άλλη μακρινή παράμετρο που ήταν γι’ αυτούς σε μεγάλο βαθμό άγνωστη, αλλά πηγαίνοντας στη μακρινή και απομονωμένη Ισλανδία, επισκεπτόμαστε τη μοναξιά μέσα μας, και στην παράξενη γαλήνη και την κενότητα αυτού του άδεντρου σεληνιακού κόσμου, αξιοποιούμε σε μεγαλύτερο βαθμό τα μέρη του εαυτού μας που γενικά επισκιάζονται από τη συνηθισμένη φλυαρία και την καθημερινή ρουτίνα στο γραφείο, το σπίτι και τον περίγυρο. Στην Ταϊλάνδη οι νέες γυναίκες της χώρας, για παράδειγμα, με τον συγχρωτισμό τους με τους ξένους βοηθούν ίσως τους ντόπιους, τουλάχιστον στο να γίνουν καλύτεροι ως Βουδιστές και να αναθεωρήσουν μερικές απόψεις.

-«Ταξιδεύουμε», λέτε, «για να καλύψουμε τα κενά που θα αφήσουν τα πρωτοσέλιδα του αύριο». Θα θέλατε να μας το αναλύσετε;

Απ. Αρκετά σημαντικό επιστρέφοντας πίσω, είναι ότι θα μεταφέρουμε τις αξίες, τις πεποιθήσεις και όλες τις ειδήσεις για τα μέρη που πηγαίνουμε, γινόμαστε κατά κάποιο τρόπο ζωντανές οθόνες βίντεο και εφημερίδες, τα οποία όμως δεν υφίστανται κανένα έλεγχο και λογοκρισία. Για πολλά απομονωμένα και απομακρυσμένα μέρη, γινόμαστε ακούσια η μόνη επαφή των κατοίκων τους με τον έξω κόσμο. Μια από τις μικρότερες προκλήσεις του ταξιδιού, ως εκ τούτου, είναι να μάθουμε πώς να δεχτούμε, αλλά και να μεταδώσουμε απραγματοποίητα όνειρα με τη σχετική τρυφερότητα που αρμόζει στην κάθε μία περίσταση.

-Υπάρχει έρωτας στο ταξίδι;

Απ. Οι ρομαντικοί ποιητές, διαχρονικά, εγκαινίασαν μια καινούργια εποχή στο ταξίδι, επειδή ήταν οι μεγάλοι απόστολοι των ανοικτών οφθαλμών και οριζόντων. Και αν το ταξίδι είναι κατά κάποιο τρόπο σαν την αγάπη, ή στην αρχή του σαν ένας μεγάλος έρωτας, είναι τελικά γιατί κυρίως είναι μια κατάσταση αυξημένης ευαισθητοποίησης, στην οποία είμαστε αρκετά προσεκτικοί, δεκτικοί, και έτοιμοι να μεταμορφωθούμε. Έχουμε τις αισθήσεις σε περισσότερη ετοιμότητα και πιο υποψιασμένες απ’ ότι καθημερινά. Κι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα καλύτερα ταξίδια, όπως και οι καλύτεροι έρωτες, ποτέ πραγματικά δεν τελειώνουν.

-Τι εννοείτε λέγοντας ότι η κυρίαρχη ελευθερία του ταξιδιού μπορεί να αποδειχτεί το αρχικό έναυσμα για μια πορεία σύγκρουσης σε ένα πολιτιστικό σχετικισμό;

Απ. Η κυρίαρχη ελευθερία του ταξιδιού προέρχεται από το γεγονός ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα ανατρέπονται οι καθημερινές συνήθειες και το ίδιο το διαβατήριό μας, ίσως αποδειχτεί ο καταλύτης για μια πορεία σύγκρουσης σε ένα πολιτιστικό πεδίο. Αλλά το πρώτο μάθημα που μαθαίνουμε στους δρόμους του ταξιδιού, είτε μας αρέσει είτε όχι, είναι το πόσο προσωρινά και τοπικά, είναι κάποια πράγματα που φανταζόμασταν ότι ισχύουν καθολικά, όπως φυσικά και το αντίστροφο.

– Tο ταξίδι ως τρόπος συνάντησης με μιαν άλλη πραγματικότητα ή ως μια άλλου είδους επικοινωνία με το φαντασιακό και τις ψευδαισθήσεις;

Απ. Όταν πηγαίνουμε σε κάποιες χώρες, για παράδειγμα σε ορισμένες χώρες της Ασίας, αισθανόμαστε πραγματικά σαν να έχουμε προσγειωθεί σε άλλο πλανήτη και οι ντόπιοι αναμφίβολα νιώθουν ότι τους επισκέπτονται εξωγήινοι με διαφορετικά ρούχα, με εντελώς διαφορετική άποψη για την κυκλοφορία στο δρόμο και στην όλη συμπεριφορά τους. Όμως η αλήθεια είναι ότι πίσω απ’ όλα αυτά, η ανθρώπινη ψυχή και η πορεία αυτού του ανθρώπου σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη του πλανήτη μας είναι απόλυτα όμοια.

-Αν τα ταξίδια είναι ένα είδος μοναχισμού σε κίνηση ─μοναχισμού κοσμοπολίτικου και πολιτισμικού, θα πρόσθετα─, τότε, ένας εγκλεισμός όπως αυτός που ζούμε σήμερα, αναγκαστικός και ταυτόχρονα συναινετικός, σε ποιον βαθμό θεωρείτε ότι θα μπορούσε να αποτελέσει έναυσμα για στροφή στον εαυτό και μιαν άλλου τύπου κίνηση σε κατάσταση ακινησίας;

Απ. Έχω γράψει κατ’ επανάληψιν τελευταία σε διάφορα άρθρα, ότι ο άνωθεν και υποχρεωτικός εγκλεισμός μας στο σπίτι, είναι απαραίτητος πέρα από τις όποιες ιατρικές θεωρήσεις και υποχρεώσεις. Είναι άκρως απαραίτητος γιατί θα μας δώσει την ευκαιρία, και τούτη τη φορά, για μια εκ νέου εμβύθιση στον εαυτό μας.Πάνω απ’ όλα, όμως, να πούμε, πως η παρουσία του απρόσκλητου και επικίνδυνου ιού γύρω μας, θα μας δώσει την ευκαιρία για μεγαλύτερο βαθμό και υψηλότερο επίπεδο αυτογνωσίας, να δούμε τα πλεονεκτήματα καθώς και τα μειονεκτήματα του χαρακτήρα μας, να τροποποιήσουμε προβληματικές και απορριπτέες συμπεριφορές, ή και να υιοθετήσουμε άλλες ομορφότερες και πιο ανθρώπινες.

-Στις σημερινές συνθήκες εγκλεισμού λόγω κορονοϊού, πώς, κατά τη γνώμη σας, πέραν του διαδικτύου και της τηλεόρασης, θα μπορούσαμε να ταξιδέψουμε «εξωθώντας τη ζωή μας στα άκρα»;

Απ. Ο εγκλεισμός θα μας εξαναγκάσει υποχρεωτικά να τροποποιήσουμε δύστροπες και δύσκαμπτες αντιλήψεις μας. Αντιλήψεις που έχουν να κάνουν, εν πρώτοις, με τη θρησκευτική μας συμπεριφορά, αλλά ακόμα και με την επανεξέταση κάποιων άλλων σχετικών ατομικών και συλλογικών συμπεριφορών μετά το πέρας της καραντίνας. Το ίδιο θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε για τη σχέση μας με το βιβλίο. Είναι καιρός να γυρίσουμε λίγο τα ενδιαφέροντά μας και να βρούμε καταφύγιο στις σελίδες γνωστών και άγνωστων συγγραφέων απ’ τους οποίους θα κερδίσουμε αναμφίβολα πολλά. Δεν είναι καθόλου μικρή υπόθεση να γνωρίζεις έναν ξένο άνθρωπο, τις ιδέες και τις γνώσεις του διαβάζοντας ένα βιβλίο του.

-Σε πρόσφατο άρθρο σας στην PressPublica με θέμα: «Κοινωνικές και ψυχολογικές αντιδράσεις αρχαίων επιδημιών» αναφέρεστε στις μαρτυρίες του Τίτου Λίβιου (59 π.χ.-17 μ.χ.) για πενήντα εφτά επιδημίες, οι οποίες, αντί να διαιρέσουν τους πολίτες, έπαυσαν και τις ήδη υπάρχουσες αντιπαλότητες μεταξύ τους, τουλάχιστον προσωρινά. Από την άλλη, σε ένα άλλο πρόσφατο άρθρο σας που μοιάζει να συνομιλεί και να ενισχύει (είτε θετικά είτε αντιστικτικά) το προηγούμενο, δημοσιευμένο κι αυτό στην Ρ.Ρ., με τον τίτλο: «Μαύρος θάνατος στον μεσαίωνα των προκαταλήψεων», γράφετε για τις λυσσώδεις και ανυπόστατες κατηγορίες εναντίον των Εβραίων, των ζητιάνων στη Ναρμπόν στη νότια Γαλλία και των Καταλανών στη νήσο της Σικελίας κατά την εποχή της μαύρης πανώλης, κατηγορίες που είχαν ως αποτέλεσμα χίλιες εβραϊκές κοινότητες να εξαφανιστούν και ένας μεγάλος αριθμός ανδρών, γυναικών και παιδιών να καούν σε απομονωμένα νησιά ή σε συναγωγές. Στη συνέχεια, μας πληροφορείτε για ένα εντελώς διαφορετικό ιστορικό γεγονός, ενόψει της ίδιας επιδημίας, και αναφέρετε τον μουσουλμάνο ταξιδευτή Ιμπν Μπαττούτα, ο οποίος, ενώ βρισκόταν στη Δαμασκό της Συρίας που επίσης μαστιζόταν από την πανώλη, βίωσε ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα αλληλοϋποστήριξης μεταξύ Μουσουλμάνων, Εβραίων και Χριστιανών. Σήμερα, σε ποιο σημείο πιστεύετε ότι βρισκόμαστε και ποιοι οι φόβοι σας για το μέλλον;

Απ. Η ανθρώπινη ιστορία, κ. Φάντη, είναι τόσο πλούσια και εξουθενωτικά πολυποίκιλη. Πάμπολλες επιδημίες ενέσκηψαν στον πλανήτη μας σε διάφορα χρονικά διαστήματα. Σε πολλές απ’ αυτές «βρέθηκε» η αιτία και η αφορμή για ξεκαθάρισμα παλιών λογαριασμών ανάμεσα σε κοινωνικές ομάδες και κράτη. Σε αρκετές όμως, κι’ αυτό είναι το σπουδαιότερο, δόθηκε η ευκαιρία να αναδειχτεί με τον καλύτερο τρόπο η αλληλεγγύη προς τον πλησίον. Κάτι το οποίο εύχομαι από βάθους καρδίας να συμβεί και τώρα. Κι’ αυτό γιατί παρατηρώ κάποια επικίνδυνα σημάδια επερχόμενης θύελλας με αφορμή την σύμπτωση των δύο σοβαρών προβλημάτων στα οποία είναι βυθισμένη και αναμεμειγμένη η χώρα μας, δηλαδή του τρομακτικού και δύσκολου στην επίλυση μεταναστευτικού και ταυτόχρονα της επικίνδυνης πανδημίας του κορονοϊού.

-Μέσα στο 2020, εκδώσατε τις “Ασιατικές νοσταλγίες”, από τις εκδόσεις Πανός, ακόμη ένα ενδιαφέρον βιβλίο ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, με αναφορές στην Βιρμανία, τη Καμπότζη, την Ταϊλάνδη, τη Σρι Λάνκα και την Ιαπωνία. Θα θέλατε να μας πείτε δυο λόγια για αυτό;

Απ. Κάπου προς το τέλος του βιβλίου, γράφω πως ο συγγραφέας ταξιδιωτικών κειμένων εξελίσσεται παράδοξα διχασμένος ανάμεσα στο ταξίδι του, από τη μια μεριά, και στον άλλο ρόλο του ως «δημοσιογράφος», από την άλλη. Ο δρόμος που εκτείνεται από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι πέρα μακρυά, τον Ειρηνικό Ωκεανό, είναι πλημμυρισμένος από ιστορία, μύθους και πολιτισμό. Οι κατά καιρούς περιπλανήσεις μου εκεί, αργότερα έδωσαν τη θέση τους στον εσωτερικό διάλογο, αρχικά, κι’ ύστερα στο δοκίμιο και την αυτοβιογραφία, γιατί η προσπάθεια να ερμηνευθεί ένας τόπος με την προϋπάρχουσα γνώση είναι ουτοπία. Άλλωστε, διαβάζοντας κείμενα για έναν τόπο από διαφορετικούς και φιλόδοξους συγγραφείς, εισπράττουμε ικανή διαφορετικότητα. Κι’ αν η αναζήτηση καινούργιων τόπων είναι συνήθης και διαδεδομένη, για κάποιους η επιθυμία για εξιστόρηση κάποιων σκέψεων έπεται αναγκαστικά. Στο τελευταίο μου αυτό βιβλίο, προσπάθησα να φέρω σε επαφή την καθημερινή πραγματικότητα των τόπων με τη δική μου ματιά, διασταυρώνοντας το αντικειμενικό με το υποκειμενικό, κάτι σαν συλλογή στοιχείων για κάτι που βρίσκεται σε πορεία εξάλειψης, όπως θα έλεγε ο, εκ Τεργέστης ορμώμενος, Κλάουντιο Μάγκρις στον δικό του «Δούναβη».

 

Σύντομο Βιογραφικό:

Ο Γεώργιος Σχορετσανίτης γεννήθηκε στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας τον Μάιο 1953. Τον Ιούνιο του 1976 αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια ειδικεύτηκε στη Χειρουργική στο Αρεταίειο Νοσοκομείο της Αθήνας. Το 1989 η Ιατρική Σχολή Αθηνών τον ανακήρυξε Διδάκτορα με βαθμό “Άριστα”. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως Διευθυντής Χειρουργικής στο Παν/κό Νοσ/μείο Ηρακλείου. Το συγγραφικό του έργο εστιάζεται σε τέσσερα κυρίως ενδιαφέροντα. Την ιστορία της ιατρικής (Η ιστορία της ισλαμικής ιατρικής, Ιστορικά στοιχεία και άλλα παραλειπόμενα της εξέλιξης της ανατομικής), την ταξιδιωτική λογοτεχνία (Οδοιπορικό στη Σοβιετική και Νέα Βαλτική, Μυθικές πολιτείες της Ανατολής, Στη γη της αιώνιας φωτιάς, Βιετνάμ: Η γη των ατελείωτων ορυζώνων, Περιδιαβαίνοντας στις μυθικές πολιτείες του Ουζμπεκιστάν, Ένα καλοκαίρι στο Σαν Φρανσίσκο), την αφροαμερικανική ιστορία και πολιτισμό (Σύντομη ιστορία της ΚουΚλουξΚλαν, Το πιο διάσημο πρόσωπο που κανένας δεν ήξερε, Το τριπλό αλγεινό ταξίδι των αφροαμερικανών), την αρθρογραφία (Μικρές εξομολογήσεις στις αγωνίες της εποχής) και τη βιβλιοκριτική (Μπροστά σε αλλότριες προκλήσεις).
Τελευταία γράφει και δημοσιεύει τακτικά στα περιοδικά ‘Οδός Πανός’, ‘Κοράλλι’ και Περιοδικό Λόγου, Τέχνης και Προβληματισμού ‘Άνευ’ της Λευκωσίας, καθώς και στις ιστοσελίδες Fractal- Η γεωμετρία των ιδεών, PressPublica, και εφημερίδα ‘Πατρίς’ του Ηρακλείου Κρήτης. Επιμελήθηκε το αφιέρωμα του περιοδικού Οδός Πανός για τα μπλουζ (Τεύχος 171 Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2016), καθώς το αντίστοιχο για την Σύλβια Πλαθ από το ίδιο περιοδικό (Τεύχος 172, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2016).