Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ερωτική ποίηση που φωσφορίζει
28/09/2021, 8:16 μμ

Ερωτική ποίηση που φωσφορίζει

Γράφει η Χαρά Νικολακοπούλου // *

 

Μαργαρίτα Παπαγεωργίου, «φιλιά στο κενό» εκδ. Μελάνι 2020

 

Ξύπνησα από την καλοκαιρινή βροχή

Είχε τη γεύση του φιλιού που δεν δώσαμε.

         

Η ερωτική ποίηση έχει προσφέρει μία μεγαλειώδη παρακαταθήκη στην ελληνική λογοτεχνία. Από τον ομηρικό μονόλογο της Ανδρομάχης, το περίφημο χορικό της Αντιγόνης του Σοφοκλή, τους αρχαίους λυρικούς, τον μονόλογο της Αρετούσας στον Ερωτόκριτο, και τα δημοτικά μας τραγούδια, μέχρι τους λαϊκούς τραγουδοποιούς, και τους νεότερους και σύγχρονους ποιητές, ξετυλίγονται όλες οι πτυχές του ερωτικού συναισθήματος: παθιασμένος, ανεκπλήρωτος, ρομαντικός, απροσδόκητος, παιγνιώδης, ανιδιοτελής, αστείος, δολοφονικός, απαγορευμένος.

Συγγράφοντας ποίηση υψηλών προδιαγραφών, ιδιαίτερης καλαισθησίας, αισθησιακή και φινετσάτη, λεπτοδουλεμένη, που θυμίζει φευγαλαία σε κάποια σημεία τις καλές στιγμές του e.e. cummings και της Εμιλυ Ντίκινσον, όσον αφορά τη λιτότητα των εκφραστικών μέσων, την καθαρότητα των συναισθημάτων (και τη χρήση των σημείων στίξης) η Μαργαρίτα Παπαγεωργίου έχει κατακτήσει αναμφισβήτητα το δικό της, εντελώς προσωπικό ύφος.

 

Μετά τον Αλίπλοο Ουρανό (2015, εκδόσεις Γαβριηλίδης) , και τα  Μεταπλάσματα, (2017, Εκδ. Σαιξπηρικόν), η ποιήτρια, που ζει και εργάζεται στη Χαλκίδα,  μάς παραδίδει μιαν ακόμα ποιητική συλλογή υψηλής αισθητικής.

Στα Μεταπλάσματα, η επιστήμη εμπεριείχε την ποίηση, και η ποίηση μπολιάστηκε από την μυστηριώδη γοητευτική ποιητική της επιστήμης.

Στην καινούρια της συλλογή φιλιά στο κενό, η ποιήτρια φαίνεται να συνεχίζει εν μέρει αυτή την μετα-φυσική θέαση των ερωτικών φαινομένων.

 

ΦΩΣΦΟΡΟΣ

Καθώς με αγγίζεις

Η άρνηση φορτίζεται

Προσκολλάται

στις θετικές πρωτεΐνες

των δαχτύλων σου

Τα αποτυπώματά σου

παραμένουν στο δέρμα μου

σπινθήρες μετά την τριβή

 

Ηλεκτρισμένο το σώμα μου

φωσφορίζει τις νύχτες

φωτίζει την κάματα πέρα ως πέρα

για να μπορώ να κυνηγώ

όλη νύχτα τη σκιά σου.

 

Κάποια ποιήματα προσποιούνται  στην ουσία ότι είναι προσομοιώσεις πειραμάτων φυσικής, υποστηρίζουν δεν ξεκάθαρα αυτή τη θέση αυτής της όσμωσης  ερωτισμού-φυσικών φαινομένων καθώς χρησιμοποιούν επί τούτου ορολογία της πειραματικής διαδικασίας (Έστω ότι έχουμε, έχει αποδειχθεί κτλ.)

 

Lazer ή το υπό διέγερση αντικείμενο

Έστω ότι έχουμε δύο καθρέφτες

Εγώ στο ένα άκρο

Εσύ στο άλλο άκρο

Κι οι δύο μαζί σε χωρική συμφωνία

Μέσα στου ονείρου την κοιλότητα

Αν προσθέσουμε

Μια βραδιά καλοκαιριού που θα

Λουστούμε στο φως του φεγγαριού

Και καυτερές πιπεριές που θα

Γευτούμε στην μπανιέρα του πρωινού

Έχει παρατηρηθεί ότι

Λόγω της διεγερμένης ακτινοβολίας μας

-παρά τη μικρή διάρκεια παλμών

Και το στενό φασματικό εύρος-

Για μια στιγμή στον χρόνο,

Εγώ κι εσύ θα ταξιδέψουμε

Στις πολιτείες των μύθων του κόκκινου.

 

Έχει αποδειχθεί ότι το φαινόμενο

Παίρνει πολύ γρήγορα

Διαστάσεις χιονοστιβάδας.

 

 

Μαργαρίτα Παπαγεωργίου

 

Άλλα ποιήματα δεν είναι παρά τα πολλαπλά κάτοπτρα που αντανακλούν και ανακαλούν το ίδιο γλυκόπικρο φάσμα του ανεκπλήρωτου έρωτα. Όπως ακριβώς δηλώνει ο τίτλος: Φιλιά στο κενό, φιλιά ανεπίδοτα, φιλιά σπαταλημένα στο φάντασμα της αγάπης, επιθυμία που δεν βρήκε αποδέκτη. Ματαίωση, είναι εδώ η λέξη κλειδί.

 

εκεί που επιστρέφω/δεν είσαι/γιατί διαρκώς να επιστρέφω/ενώ δεν είσαι εδώ;

 

Ξύπνησα από την καλοκαιρινή βροχή

είχε τη γεύση του φιλιού που δεν δώσαμε.

 

Άγγιξε με/ φίλησέ με/ πάρε με αγκαλιά/ Κι ας μην υπάρχω.

 

Γιατί διαρκώς να επιστρέφω/ ενώ δεν είσαι εδώ;

 

Το δεν και το μην, δύο αρνητικά μόρια, προσδιορίζουν το πεπερασμένο της ερωτικής πεμπτουσίας, το ανεκπλήρωτο της εσώτερης βασανιστικής επιθυμίας για πλήρη συγχώνευση με το αγαπημένο υποκείμενο, αδιάφορο αν αυτό είναι παρόν ή απουσιάζει. Υπό αυτήν την έννοια, τα φιλιά που δίνονται τα ερωτικά θα έχουν πάντα μία γεύση κενού.

 

Όμως πιο κάτω, εκεί που νομίζαμε ότι είχαμε μπει στο πνεύμα, η ποιήτρια ανατρέπει ξανά τους κανόνες του παιχνιδιού. Το κενό, μας λέει, είναι υψίστης σημασίας. Εκεί συναντιόμαστε ξανά και ξανά, στο κενό που έχουν δημιουργήσει τα τραύματα, στο χάσμα ανάμεσα στο είναι και δεν είναι, στο σχεδόν του φιλιού, στο δίχως της αγκαλιάς, στην αρνητική όψη της ύπαρξης, στον άδειο χώρο κρύβεται το μυστικό της συνάντησης με τον άλλον και με τον εαυτό μας.

 

Το κενό είναι υπαρκτό,/συνέχιζες-ω πάντα συνέχιζες- /στην ίδια την αρχή μας/ Από αυτό ξεπηδήσαμε/Το κενό είναι η γέννησή μας (Το κενό που κοχλάζει)

 

Βρες το αδειανό σου/Και μέσα εκεί/ Θα δεις την αγκαλιά του κόσμου

 

Αν ποτέ ανακαλύψουμε το κενό μας, τα παραμύθια  που έχουν χαθεί στην αχλύ των μύθων, ίσως ξανάρθουν.

 

Όμως η πληθώρα των ποιημάτων της συλλογής της Μαργαρίτας Παπαγεωργίου είναι ερωτικά ποιήματα. Αλλά και πάλι θα ξεγελαστούμε αν πούμε έτσι εύκολα ότι καταλαβαίνουμε τι ακριβώς σημαίνει αυτό.

Η ποίηση της Μαργαρίτας δεν βρίθει από κοσμητικά επίθετα, περίτεχνες λέξεις, λυρικό πνεύμα και ελεγειακούς τόνους. Καμία σχέση με όλα αυτά. Εδώ το ερωτικό υποκείμενο εκφράζει  εκ βαθέων, τόσο ανεπιτήδευτα και ατόφια το ερωτικό συναίσθημα, την προσμονή του πόθου και της ένωσης, με τόσο άμεσο και συμπαγή και δυνατό τρόπο, όπου κάθε άλλο πιθανό στολίδι περισσεύει.

 

….το μόνο που θέλω να πω/το μόνο που θέλεις να κάνεις/ είναι να βάλεις τη γλώσσα σου πάνω στα δάχτυλά μου.

 

(σαν μακρόσυρτη νότα που παίζει ξανά και ξανά/ me gustas, te quiero, me amas, no?)

 

Εκείνα τα βράδια/ δίπλα στο ακροθαλάσσι/ καθώς έπεφτε απαλά το ηλιοβασίλεμα/ μέσα από το φιλί σου/προσπαθούσα να ληστέψω λίγο φως.

 

Με κοιτάς/ Σου χαμογελώ/ Ο χορός μας κύμα, λικνίζει τους δρόμους/  Ο χρόνος είναι όλος τώρα./Αυτό το τραγούδι. Αυτή η ζωή./Και ανεβαίνουμε κολυμπώντας στ’ αστέρια μαζί.

 

 

 

* H Χαρά Νικολακοπούλου είναι φιλόλογος – συγγραφέας

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top