Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ερωτοτροπώντας με την αθανασία
16/09/2020, 1:44 πμ

Ερωτοτροπώντας με την αθανασία

Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // *

 

Τόλης Νικηφόρου, “Φαντάσματα”. Ποίηση, εκδόσεις Μανδραγόρας, Αθήνα 2020, σ. 48

 

Ολάκερη αυτή η ποιητική συλλογή του πολυγραφότατου και μακρόβιου Τόλη Νικηφόρου κινείται στον νεορομαντικό χώρο της νοσταλγικής ανάμνησης. Ως ένας πιθανός υπότιτλος θα μπορούσε να λειτουργήσει ο στίχος από τη σελίδα 31: “Απόσταγμα από πολύτιμες στιγμές”. Απολογισμοί, ζωής, ερώτων, αισθημάτων, αισθήσεων, έτσι όπως διυλίζονται από τη μνήμη και μετασχηματίζονται σε κάτι άλλο, αιώνιο ίσως, που ερωτοτροπεί με την αθανασία. Απολογισμοί ζωής τα ποιήματα των σελίδων 13 και 28. Ο Πόνος ως μια ιδιότυπη πηγή και μήτρα γραφής αποκαλύπτεται ξεκάθαρος στις σελίδες 14, 28, 29, 39. Η μοναξιά θάλλει και κραυγάζει χαμηλόφωνα παντού, αλλά ιδιαιτέρως στη σελίδα 29. Η βροχή, ως σύμβολο πλούσιου συναισθηματικού κόσμου, πρωταγωνιστεί στις σελίδες 14 και 29, ενώ τα τέσσερα στοιχεία της Φύσης καθιστούν αισθητή την παρουσία τους στη σελίδα 30. Ένα σημαντικό και ιδιαίτερο leit-motiv είναι η “μαγεμένη ομίχλη” που διαπνέει όλο το ποιητικό τοπίο (αλλά και στη σελίδα 32). Η ευτυχία αναφέρεται και ονοματίζεται μόνο μία φορά στη σελίδα 33, ενόσω τα τραύματα κατονομάζονται ευθαρσώς (αλλά όχι και δίχως κάποια δόση μεμψιμοιρίας) στα πονήματα των σελίδων 12, 35, 40. Ενδιαφέρουσα είναι η παλαιόθεν ερχομένη θεώρηση της ζωής ως θεάτρου (σσ. 36, 39). Αλλά κι η ζωή ως άλυτο μυστήριο αναδύεται μέσα από αυτούς τους διαφανείς στίχους (και με έμφαση στη σελίδα 37). Η μη χρησιμότητα της ποίησης διαπιστώνεται τραγικά στη σελίδα 38. Τα τέσσερα τελευταία ποιήματα αυτής της συλλογής είναι αφιερωμένα στον Θάνατο (σσ. 40-43). Ο τάφος με το δέντρο ως σήμα κατατεθέν, αλλά και ως τελευταία επιθυμία της ομιλούσας ποιητικής φωνής, μπορεί να μην είναι πρωτότυπη (αφού περιέχεται και σε δικό μου ποίημα από τον τόμο “Τρία Άλφα, μία Ήττα κι ένα Ωμέγα”), αλλά δίνεται εδώ με έναν ιδιαίτερα συγκινητικό τρόπο, που εμπλέκει τον αναγνώστη σε μια μελοδραματική ναρκισσιστική επίκληση του αναπότρεπτου αλλά όχι κι επικείμενου τέλους.  Στο τελευταίο ποίημα της σελίδας 43, όπου αναφέρεται σαφώς και ρητώς για πρώτη φορά η λέξη “αθανασία”, υπονοείται η μετενσάρκωση (έστω και ως λογοτεχνική, μυθοπλαστική σύμβαση), αλλά προπαγανδίζεται η αναγέννηση ως όραμα και πόθος ψυχής.

Εν κατακλείδι, μέσα από αυτόν τον λελογισμένον εσμό λέξεων και ρυθμών, ο ποιητής Τόλης Νικηφόρου συνθέτει “ποιήματα ποιητικής” εμμέσως πλην σαφώς, ανασυντάσσοντας διαρκώς την “πνευματική του διαθήκη”, επιλέγοντας κι αναθεωρώντας, επιμένοντας όμως στην ίδια γραμμή, στον μίτο της Αριάδνης που θα τον βγάλει από τον λαβύρινθο μιας τέχνης ιδιωτικής, από τότε που έχασε την τραγουδιστική και χορευτική προοπτική της.

 

Τόλης Νικηφόρου

 

Από τα πλέον συνεκτικά και “τακτοποιημένα” βιβλία ποίησης που τυπώνονται τα τελευταία χρόνια, χωρίς τίποτα το περιττό, άνευ παλινδρομήσεων κι επιθεωρήσεων ξεχερσωμένων τοπίων της μνήμης που έχουν καεί προ πολλού, έρχεται όμως τώρα η ελπίδα να τα πρασινίσει με καινούργια ζωή, έστω και ιδεατή.

Έκδηλος ο ιδεαλισμός, ο ρομαντισμός, η εύψυχη γενναιοδωρία μίας μορφής εμβληματικής στα Ελληνικά Γράμματα, τώρα που τα στασίδια αδειάζουν, οι βαρύγδουπες φωνές αραιώνουν και τα μνήματα πυκνώνουνε στερώντας μας έναν λόγο γνήσια ελληνικό.

Ο Τόλης Νικηφόρου είναι από τους λίγους συγγραφείς που χειρίζεται την διαχρονική γλώσσα μας με τον παλιό, καλό, αποδοτικό τρόπο. Του ανήκουν όλες οι τιμές και τα εύσημα, αφού τα βραβεία φαίνεται πως προορίζονται για περισσότερο φωναχτές παρουσίες…

 

 

 

* Ο Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας είναι ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός (www.konstantinosbouras.gr)

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top