Η κατά Ρακίνα «Φαίδρα»
Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη //
Ρακίνας «Φαίδρα», Μετάφραση: Στρατής Πασχάλης, εκδ. Σοκόλη, 2017, σελ. 112
Ο διάσημος Γάλλος ποιητής και ακαδημαϊκός Racine, Jean Baptiste (1639-1699) μαζί με τον Μολιέρο και τον Κορνήλιο, αποτελούν την τριανδρία του γαλλικού δραματολογίου του 17ου αιώνα. Από νωρίς εκδηλώθηκε μέσα του η κλίση προς την ποίηση και ιδιαίτερα προς την τραγωδία και το δράμα, αν και σπούδασε νομικά και φιλοσοφία.
Υπήρξε φίλος του Μολιέρου και του Λαφονταίν, τα βιβλία των οποίων άσκησαν έντονη επίδραση στο πνεύμα και το έργο του.
O Ρακίνας πραγματεύεται τον αρχαίο μύθο μοναδικά και ο Στρατής Πασχάλης, σημαντικός Έλληνας ποιητής και μεταφραστής, ασχολείται με το έργο από το έτος 1987. Η πρώτη μετάφραση της Φαίδρας είχε κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ίκαρος το 1990, έτσι για την ιστορία του πράγματος. Η εν λόγω μετάφραση που περιλαμβάνεται στην ωραία έκδοση των εκδόσεων ΣΟΚΌΛΗ έχει χρησιμοποιηθεί από τον σκηνοθέτη Γιάννη Χουβαρδά στην παράσταση που σκηνοθέτησε στο «Θέατρο του Νότου».
Η τραγωδία του Ρακίνα γράφτηκε το 1677 και αποτελεί το διακείμενο του Ευριπίδειου Ιππόλυτου. Το έργο προορίζεται για αστούς, είναι διαποτισμένο με στοιχεία χριστιανικής ηθικής, καθώς φαίνεται και από τις αντιδράσεις των ηρώων, αλλά και τον χαρακτήρα του Ιππόλυτου.
Το άνομο πάθος της μητριάς Φαίδρας είναι αυτό που αποτελεί την κινητήρια δύναμη του έργου. Εξομολογείται το πάθος αυτό μόνη της στον Ιππόλυτο νομίζοντας ότι ο πατέρας του και άντρας της είναι νεκρός. Αλλιώς δεν θα τολμούσε εξαιτίας της ηθικής της. Ο Ιππόλυτος είναι όμως ερωτευμένος με την Αρικία, που μετά τον θάνατό του ο Θησέας την ονομάζει «θυγατέρα», αν και είναι κόρη των θανάσιμων εχθρών του. Και θα την αποκαλεί έτσι μέσα στα πλαίσια ενός κλίματος συνδιαλλαγής.
Η Φαίδρα στον Ρακίνα φρίττει με το δικό της άνομο πάθος. Παρά τις προσπάθειές της, δεν μπορεί να το υπερνικήσει. Στο τέλος δηλητηριάζει τον εαυτό της. Εδώ την δολοπλοκία την πραγματοποιεί η τροφός, η Οινώνη, η οποία στο τέλος αυτοκτονεί. Η Φαίδρα δεν κατηγορεί τον Ιππόλυτο, αυτή η μικρότητα είναι εκτός της φύσης της. Αυτή η μικρότητα ταιριάζει μονάχα σε μια τροφό με ταπεινή καταγωγή, ενδεχομένως και με ταπεινά αισθήματα. Ο Ιππόλυτος στον Ευριπίδη και στον Σενέκα κατηγορείται ότι βίασε τη μητριά του, εδώ κατηγορείται για τις προθέσεις του.
Ρακίνας
«Δεν ξέρω, αλλά τη Φαίδρα νιώθω να τη στοιχειώνει το ελληνικό τοπίο», σχολιάζει ο Στρατής Πασχάλης, που σχεδόν 30 χρόνια μετά την πρώτη εκδοχή της μετάφρασης σε ελεύθερο στίχο, επανέρχεται με μια νέα μεταφραστική εκδοχή. Είναι σημαντική η προσπάθεια του έμπειρου μεταφραστή στον τρόπο που κοινωνεί το έργο στον σύγχρονο αναγνώστη. Αναδεικνύεται με ποιητικό τρόπο η σημασία των λέξεων και το νόημα του κειμένου με τη διατήρηση ταυτόχρονα και της ρυθμικής εκφοράς το λόγου. Ένα ιδιαίτερο μεταφραστικό εγχείρημα που μας κερδίζει, αλλά και προσφέρεται και για σκηνική υλοποίηση.
Πλούσια έκδοση με πλούσιο επίμετρο που μάλιστα περιλαμβάνει και το περίφημο δοκίμιο του Ρολάν Μπαρτ για τη Φαίδρα.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Ας μιλήσουμε για λογοτεχνία
Γράφει ο Μιχάλης Τρούλης // * Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης: «Ξεδιπλώνοντας πτυχές της λογοτεχνικής καθημερινότητας», Εκδόσεις Οδός Πανός, 2020 Όταν κατανοούμε ό,τι διαβάζουμε, μπορούμε να το δίνουμε και στους άλλους. Οι συνεκδότες έχουν στενή οικειότητα με τη λογοτεχνία, την
Περισσότερα -
✩ Βιβλία με 100 λέξεις
Γράφει ο Δημήτρης Φύσσας // * Τζόζεφ Κόνραντ, «Ένα χαμόγελο της τύχης. Μια ιστορία του λιμανιού» και «Καρέιν. Μια ανάμνηση». Μετάφραση – [Υπο]σημειώσεις – [Εργοβιογραφία] Σπάρτη Γεροδήμου.[Φωτογραφίες εντός κειμένου]. «Ερατώ», Αθήνα 2020 και 2021, αντίστοιχα.
Περισσότερα -
Μακεδόνες – Μακεδονία και Μέγας Αλέξανδρος
Γράφει η Ελένη Χωρεάνθη // Το όνομα Μακεδονία ως γεωγραφική έννοια, ταυτίζεται και συμβαδίζει από την απώτατη αρχαιότητα με τους Μακεδόνες. Πρόκειται για το αρχαιότερο από τα Ελληνικά φύλα. Οι Mακεδόνες και οι Σπαρτιάτες ήταν φύλα των Δωριέων.
Περισσότερα -
Διήγημα fractal: “Inamorata”
Της Αγγέλας Γαβρίλη // * «Επίπεδο -20, Χωροχρονική γραμμή Έψιλον, Συγκρότημα Ιούττα, Ποσειδώνας. Εισερχόμενη κλήση. Άγνωστος αριθμός. Δεκτή;» Κοιτούσε για αρκετή ώρα τη φωτεινή ένδειξη στην οθόνη. Προφανώς ήξερε από ένστικτο ότι αποκλείεται να κοιμάται. Α τα καταλάβαινε
Περισσότερα -
Ποίημα: “Οι μάσκες”
Της Αλεξάνδρας Βλάχου // * Οι μάσκες Να φεύγεις και να παίρνεις όλες τις μάσκες, μαζί σου. Εκείνες που ερωτεύτηκες, που γέλασες, που πόνεσες, που ονειρεύτηκες, που ντράπηκες, που χάθηκες. Αφημένες σε θέση
Περισσότερα -
Μαριάννα Στραπατσάκη: Η τέχνη να ανασαίνεις εντός της «θάλασσας» που λέγεται τέχνη (πράξη τέταρτη)
του Γιάννη Παναγόπουλου // Φωτογραφία: Αλέξης Σιδηρόπουλος // Αθήνα – Παρίσι. Η Στραπατσάκη, η Ελληνίδα «βιντεατζού» γυρεύει μέλλον στο Παρίσι. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80, η εικαστικός Μαριάννα Στραπατσάκη κυκλοφορεί στην Αθήνα εκθέτοντας τέχνη που η πόλη δεν
Περισσότερα -
«Έργα λαμπρά και πένθη πικρά!»
Γράφει o Κώστας Α. Τραχανάς // Ελένη Λαδιά «Ηρώδης ο Αττικός», Εκδόσεις Εστία 2023, σελ. 157 Όλοι γνωρίζουμε ότι το Προεδρικό Μέγαρο βρίσκεται στην οδό Ηρώδου Αττικού. Τα πολυτελή διαμερίσματα στην οδό αυτή είναι τα πιο ακριβά στην
Περισσότερα
