Θεατρικό για τη ζωή του Κοσμά Πολίτη
Γράφει ο Γιώργος Σ. Αντωνίου // *
Αγγέλα Καστρινάκη «Έξι γαλάζια μολύβια για τη Σμύρνη», εκδόσεις Σοκόλη
Το «Έξι γαλάζια μολύβια για τη Σμύρνη» είναι ένα ευαίσθητο, βαθύ και καλαίσθητο θεατρικό έργο της συγγραφέως, πεζογράφου και φιλολόγου δοκιμιογράφου Αγγέλας Καστρινάκη, που αναφέρεται στην τέχνη, στη λογοτεχνία του σπουδαίου, νεοέλληνα συγγραφέα Κοσμά Πολίτη (1988-1974), στην προσωπικότητα και ψυχοσύνθεση του, και στις εμπειρίες και αναμνήσεις του από τη Σμύρνη της μικρασιατικής καταστροφής. Πρόκειται για υποβλητικό, όμορφο και ελκυστικό θεατρικό έργο, βασισμένο στον επινοημένο, φανταστικό διάλογο του γερασμένου Κοσμά Πολίτη και της ερευνήτριας φιλολόγου που ασχολείται με το έργο και τη ζωή του, για τη μικρασιατική καταστροφή, για το φευγιό της οικογένειάς του, για τις μνήμες, τις ερωτικές παρασπονδίες, τις ενοχές, τα κοινωνικά κι εθνικά βιώματά του, κατά τη διάρκεια της ανήσυχης ζωής του, καθώς και το πώς όλα αυτά περνούν μέσα στη λογοτεχνία του, ειδικά στο μυθιστόρημά του, του 1962-63, «Στου Χατζηφράγκου».
Το θεατρικό έργο της Αγγέλας Καστρινάκη είναι μια πετυχημένη, σημαίνουσα σύνθεση στοιχείων της Ιστορίας, όπως ο σκληρός αγώνας, η έχθρα κι η συμφιλίωση Έλληνα και Τούρκου, με τα ατομικά βιώματα και συναισθήματα του μεγάλου πεζογράφου. Το θεατρικό έργο περιλαμβάνει πολλή νοσταλγία, την πίκρα, τους πόθους και τον έρωτα, τις τύψεις, τις αναμνήσεις και τα αισθήματα, τα απωθημένα, τις προσδοκίες και τις διερωτήσεις. Το γοητευτικό και τόσο ουσιαστικό θεατρικό της Α. Καστρινάκη περικλείει ατομικά και ιστορικά δράματα με εκφραστικότητα, δύναμη και πειθώ.
Το «Έξι γαλάζια μολύβια για τη Σμύρνη» στοχεύει στην ουσία των πραγμάτων, στην ψυχή, στην ιδιοσυγκρασία και στα τραύματα του κεντρικού ήρωά του Κοσμά Πολίτη, και στη ζωή της Σμύρνης πριν καταστραφεί, όταν ζούσε εκεί νέος, καθώς και στην κατοπινή, ολέθρια καταστροφή της. Το έργο στοχάζεται τι είναι η πατρίδα, η Σμύρνη ήταν πατρίδα και για τον Τούρκο και για τον Έλληνα, που υπέφερε τόσο χάνοντάς την.
Παρακολουθούμε, ακόμη, τον Κοσμά Πολίτη να σχεδιάζει την κατασκευή του μυθιστορήματός του «Στου Χατζηφράγκου», που μας παρουσιάζει τη ζωή στη Σμύρνη στην πρώτη περίοδο του 20ου αιώνα, στην εποχή της μικρασιατικής καταστροφής και πρωτύτερα, όταν επικρατούσε η ειρήνη και η συνύπαρξη διαφόρων φυλών, των προπηλακιζόμενων Εβραίων συμπεριλαμβανόμενων.
Το θεατρικό έργο της Αγγέλας Καστρινάκη θίγει με συναίσθημα και ένταση, ένα σωρό θέματα, τη μετατροπή των εμπειριών σε μυθιστόρημα και την αλληλεπίδραση γεγονότων, πραγματικότητας και λογοτεχνικού έργου, το ξύπνημα των αναμνήσεων, ακόμη και σε σχέση με τη συγγραφική διαδικασία· την κοινωνικοϊστορική διάσταση των μνημών, την ανάγκη να κρατήσουμε ζωντανή τη θύμηση της μικρασιατικής καταστροφής, αλλά και την ανάγκη συμφιλίωσης με τους Τούρκους· της συμφιλίωσης με τις οδυνηρές, θανατερές εμπειρίες μας· το θέμα της οικογένειας ως δεσμού στέρεας αγάπης και της διάλυσής της από τον πόλεμο, τις καταστροφές ή έναν άλλον έρωτα, το θέμα της αγάπης και των παραστρατημάτων των νέων σχέσεων και απιστιών.
Αγγέλα Καστρινάκη
Στο «Έξι γαλάζια μολύβια για τη Σμύρνη» είναι σημαντικός ο καταλυτικός ρόλος της ερευνήτριας, που θαυμάζει και αγαπά τον συγγραφέα Κ. Πολίτη, του ξυπνά αναμνήσεις, ευχάριστες αλλά και επώδυνες και του θέτει, εμμέσως, άβολα ερωτήματα. Η Α. Καστρινάκη κάνει εδώ και καιρό ερευνητική δουλειά για το έργο και τη ζωή του Κοσμά Πολίτη και γι’ αυτό κατορθώνει να πλάσει έξυπνα, πειστικά κι ευέλικτα τον ρόλο της ερευνήτριας που αναπαράγει τη δική της εντρύφηση και έρευνα στο έργο του.
Η πρώτη σκηνή, το επονομαζόμενο στο έργο “πρώτο μολύβι”, αποτελεί μια εισαγωγή που περιλαμβάνει αρκετές αναφορές, στο κείμενο του Σωκράτη Προκοπίου, στον Πλάτωνα Ροδοκανάκη, στα λεγόμενα του Τούρκου πρωθυπουργού Ινονού κ.τ.λ. Ως αναγνώστες ενός γραπτού έργου έχουμε τη δυνατότητα να σταματήσουμε, να γυρίσουμε λίγο πίσω και μετά να ξαναπροχωρήσουμε πιο κάτω για να καταλάβουμε καλά τις σχέσεις και τις αναφορές. Η δεύτερη ενότητα, το “δεύτερο μολύβι” κάνει τις καταστάσεις να ρέουν αβίαστα. Από το “δεύτερο μολύβι”, τη δεύτερη σκηνή και έπειτα, το θεατρικό κυλά ορμητικά, πολύ φορτισμένο συναισθηματικά και νοηματικά. Μερικά κομμάτια του είναι συγκινητικά λόγω δύναμης και λόγω στέρεα δομημένου δραματικού λόγου. Κερδίζουν αναγνώστη και θεατή. Ο λόγος έως το τέλος δένει συνεχώς περισσότερο, κυλά άνετα κι εντονότερα, αποκτά δραματική ισχύ και εκπέμπει, λόγω φτιαξιάς και δραματουργίας, ισχυρά συναισθήματα.
Το όμορφο, νοσταλγικό κι αποκαλυπτικό αυτό θεατρικό έργο παίχτηκε στο Φεστιβάλ Φιλίππων στα τέλη Αυγούστου. Περιέχει την ποίηση, το συνταρακτικό ιστορικό μπαγκράουντ, τον χαρισματικό κεντρικό χαρακτήρα του Κ. Πολίτη και το συναισθηματικό βάρος που απαιτείται ώστε να μπορέσει να παράγει, με την κατάλληλη σκηνοθεσία (του Θοδωρή Γκόνη) και υποκριτική, ιδίως στον ρόλο του Κοσμά Πολίτη (που τον υποδύθηκε ο πολύ καλός ηθοποιός Γιώργος Κέντρος), ελκυστικές και επιτυχείς παραστάσεις όπου παιχτεί.
* Ο Γιώργος Σ. Αντωνίου είναι φιλόλογος και πολιτικός αρθρογράφος.
Ετικέτες: Βιβλιοκριτική
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
«Προσοχή! Εκτελούνται έργα» στο θέατρο «ΑΥΛΑΙΑ»
Γράφει ο Παύλος Λεμοντζής // Πρόλογος Η πρώτη απόπειρα κατασκευής Μετρό στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε την τριετία 1986-1989, επί δημαρχίας Σωτήρη Κούβελα. Το σχέδιο προέβλεπε: μετρό κάτω από το οδόστρωμα της οδού Εγνατία, αρχικά στο τμήμα μεταξύ της οδού Καυταντζόγλου και
Περισσότερα -
Μια άλλη θεώρηση πάνω σε ένα μέγα ιστορικό και ταυτόχρονα θεολογικό και φιλοσοφικό ερώτημα-ζήτημα
Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης // Julian Barnes «Ελίζαμπεθ Φιντς», Μετάφραση: Κατερίνα Σχοινά, εκδ. Μεταίχμιο Ο πολυγραφότατος Julian Barnes μάς παρουσιάζει το νέο του μυθιστόρημα Ελίζαμπεθ Φιντς το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε εξαιρετική μετάφραση
Περισσότερα -
Μίλτος Σαχτούρης (29 Ιουλίου 1919 – 29 Μαρτίου 2005, Αθήνα)
Επιμέλεια – επιλογή: Μανόλης Ανδρεδάκης // Του θηρίου Μη φεύγεις θηρίο θηρίο με τα σιδερένια δόντια θα σου φτιάξω ένα ξύλινο σπίτι θα σου δώσω ένα λαγήνι θα σου δώσω κι ένα κοντάρι θα σου δώσω
Περισσότερα -
Νοσταλγός της πατρίδας
Γράφει η Μαρία Ζερβάκη // Ανδρέας Καρακόκκινος «Λεμονανθοί στο πέλαγο» Η ποίηση του Ανδρέα Καρακόκκινου κουβαλά μια πίκρα για την πατρίδα που χάθηκε. Αυτή η πίκρα ρίχνεται στο πέλαγο με τη μορφή λεμονανθών, ταξιδεύει θέλοντας
Περισσότερα -
Το επικίνδυνο του έρωτα
Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη // Μαργαρίτα Καραπάνου «Rien ne va Plus», εκδ. Καστανιώτη, 2012, σελ. 201 Η Μαργαρίτα Καραπάνου είναι μια τολμηρή συγγραφέας που η γραφή της κόβει σαν ξυράφι. Παρρησία, επικινδυνότητα, αλήθεια είναι κάποια από τα στοιχεία
Περισσότερα -
Η μεγάλη αρπαγή, αιχμαλωσία και μετακίνηση των Αφρικανών σκλάβων αντίπερα (Β’ Μέρος)
Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη // Διαβάστε το Α’ Μέρος του αφιερώματος >> Ο John Newton ήταν καπετάνιος σε πλοίο σκλάβων, μεταξύ των ετών 1747 και 1754, ο οποίος αργότερα στις σκέψεις, αναμνήσεις και καταγραφές του για το αφρικανικό εμπόριο
Περισσότερα -
Για την παράσταση «Δούλες»
Γράφει η Τόνια Τσαμούρη // Οι «Δούλες» του Ζαν Ζενέ παρουσιάζονται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά από το «Θέατρο Τέχνης». Η παράσταση ξεκινάει και οι 3 ηθοποιοί εμφανίζονται επί σκηνής. Η Μαριάννα Κάλμπαρη, η οποία υπογράφει και την σκηνοθεσία
Περισσότερα
