Fractal

Εύα Φάμπα. Λατρεία για κιθάρα.

του Γιάννη Παναγόπουλου //

 

φαμπα 2

 

Κανονικά η Εύα Φάμπα – κόρη του μεγάλου Έλληνα κιθαρίστα Δημήτρη Φάμπα – δεν θα έπρεπε να πω ποια είναι. Κανονικά έπρεπε να την γνωρίζαμε για το έργο της. Κανονικά θα θέλαμε τα παιδιά μας να γίνουν κάτι σαν εκείνη. Η Εύα Φάμπα έφτασε στο ραντεβού μας -για συνέντευξη- κανονικά. Στην ώρα της. Η Εύα Φάμπα είναι μια από της μεγαλύτερες κιθαρίστριες της εποχής μας. Κανονικά το βιογραφικό της είναι τεράστιο. Απλά λέμε πως: Σαν Σολίστ και καθηγήτρια, έχει συμμετάσχει σε σπουδαία διεθνή μουσικά και κιθαριστικά φεστιβάλ, όπως αυτά της Στοκχόλμης (Musikmuséet, Σουηδία), της Καλούγκα (Ρωσία), της Κίνας, της Αρεκίπα (Περού), «Κιθάρα και Γυναίκα» (Παραγουάη), Six Ways (Ιταλία), «Κιθάρες του Κόσμου» (Ελβετία) κλπ κατακτώντας επαίνους για την μουσική της παρουσία και τη δεξιοτεχνική της άνεση. Έχει δώσει επανειλημμένα ρεσιτάλ στην Ελλάδα, σε σημαντικές Αθηναϊκές αίθουσες, το Βυζαντινό Μουσείο και τη Ρωμαϊκή Αγορά, σε πάρα πολλές πόλεις της Ελλάδας και το Αρχαίο Ωδείο της Πάτρας, στα φεστιβάλ της Λέσβου, Νίκαιας, Αττικού Άλσους, Ερμούπολης-Σύρου, Ηρακλείου Κρήτης, Κρυστάλλια, Μουσικό Μάη Πάτρας, όπως επίσης σε πολλές πόλεις στην Κίνα, Ιταλία, Ισπανία, Βουλγαρία, Eλβετία, Αλβανία, Σουηδία, Σερβία, Ρωσία, Κύπρο, Βραζιλία, Περού, Βολιβία, Παραγουάη, Μεξικό, Ταϊλάνδη, Ινδία, Νεπάλ, Λευκορωσία, Πολωνία, Ουγγαρία, Λιθουανία, Ζιμπάμπουε, την πρώην Γιουγκοσλαβία, την πρώην ΕΣΣΔ κ.α. Έχει εμφανιστεί σε Ραδιόφωνα και Τηλεοπτικές εκπομπές σε όλο τον κόσμο, ενώ οι συναυλίες της στην Ρωσία, Μεξικό, Βουλγαρία, Βολιβία, Νεπάλ παρουσιάστηκαν ζωντανά από την τηλεόραση. Κανονικά είναι τιμή που δημοσιεύουμε συνέντευξη της.

 

mp3

 

-Νομίζω πως είστε ένας από τους κατάλληλους ανθρώπους που θα μπορούσαν ν’ απαντήσουν το εξής: Τι είναι μουσική;

Μουσική είναι η τέχνη οργάνωσης των ήχων ώστε να συνθέσουμε, να παίξουμε και να ακούσουμε ένα μουσικό έργο. Η Μουσική είναι μια γλώσσα επικοινωνίας / έκφρασης των συναισθημάτων μας, των εσωτερικών μας εικόνων και ιδεών.

 

-Μπορείτε, επίσης, να μου περιγράψετε τη σχέση των Ελλήνων με τη μουσική και με την κιθάρα;

Πόσες σελίδες του περιοδικού μου δίνετε; Μια σχέση αγάπης με στιγμές έντονου πάθους! Από την αρχαιότητα ως σήμερα η μουσική και η κιθάρα είναι στενά συνδεδεμένες με την ζωή των Ελλήνων. Ειδικά η κλασική κιθάρα γνώρισε και γνωρίζει μεγάλη άνθιση στην χώρα μας από το 1950 και μετά και σε αυτό συνέβαλε η προσωπικότητα του Δημήτρη Φάμπα. Κιθάρα στην παρέα, κιθάρα στο θέατρο, κιθάρα στα τραγούδια, κιθάρα στις συναυλίες, κιθάρα σόλο σε συναυλίες και αίθουσες μεγάλες, κιθάρα με ορχήστρες (δυστυχώς σπάνια).

 

-Τι νοηματοδοτεί για σας το νέο άλμπουμ «Greek Guitar Music» που παρουσιάσατε πρόσφατα στον Ιανό;

Μια μεγάλη επιτυχία. Ικανοποίηση. Επιβράβευση της καλλιτεχνικής μου πορείας και επιλογής ρεπερτορίου. Προβολή διεθνή της Ελληνικής μουσικής και του ταλέντου των συνθετών έργα των οποίων παρουσιάζω. Υποστήριξη της άποψής μου ότι πραγματικά η κιθάρα στην Ελλάδα έχει πολύ γερές ρίζες και όχι αποσπασματικά κάποια «μεγάλα» ταλέντα. Και για άλλη μια φορά επιβεβαίωση ότι ο δρόμος που επέλεξα ακόμη και αν είναι δύσκολος είναι πολύ γόνιμος.
Λίγα στοιχεία για το νέο μου άλμπουμ: GREEK GUITAR MUSIC – Eva Fampas, guitar, έκδοση NAXOS 8.573322, περιλαμβάνει έργα καταξιωμένων συνθετών όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Δημήτρης Φάμπας, ο Κυριάκος Τζωρτζινάκης αλλά και νεώτερων ταλαντούχων κιθαριστών – συνθετών όπως ο Κώστας Χατζόπουλος, ο Γιώργος Μαυροειδής, ο Μηνάς Μπόγρης , ο Νίκος Χαριζάνος και ο Νίκος Αθανασάκης, πολλά από τα οποία είναι σε α’ παγκόσμια εκτέλεση. Και για όποιον ενδιαφέρεται περισσότερο θα βρει λεπτομέρειες στην ιστοσελίδα μου www.evafampas.gr.

 

-Έχετε τιμηθεί για το έργο σας στο εξωτερικό, συγχαρητήρια. Στην Ελλάδα έχει συμβεί το ίδιο;

Μέχρι στιγμής μόνο βραβεύσεις για συμμετοχές σε ξεχωριστές εκδηλώσεις / συναυλίες έχω λάβει από Δήμους και πολιτιστικούς φορείς. Αν εννοείτε κάποιο άλλο πιθανόν πιο σημαντικό βραβείο, ΟΧΙ.

 

-Πότε δικαιώνεται η μουσική;

Όταν σιγοτραγουδιέται … δύσκολες ερωτήσεις μου κάνετε.

 

-Κλασσική μουσική, συμφωνική μουσική, μουσική του κόσμου. Ποια από τις παραπάνω «ετικέτες» ταιριάζει καλύτερα στο έργο σας;

Καμία μόνη της αλλά όλες μαζί. Βέβαια το «συμφωνική μουσική» μόνο στις περιπτώσεις ρεπερτορίου με ορχήστρα.

 

-Για τη δημιουργία ενός ικανού κιθαρίστα οι σπουδές είναι απαραίτητο συστατικό; Tο λέω αυτό γιατί υπάρχει σειρά από μουσικά είδη – ρεμπέτικο, μπλουζ, τζαζ, φλαμένκο που δεν διακρίνουν τις σπουδές στη θεωρία της μουσικής ως αναγκαίες.

Ναι, είναι πολύ απαραίτητες οι σπουδές τόσο θεωρητικά, όπου μπορείς να καταλάβεις και να αναλύσεις αυτό που παίζεις, όσο και στο όργανο το ίδιο όπου η γνωριμία με το έργο σπουδαίων συνθετών ανά τους αιώνες πλουταίνει το ρεπερτόριο ενός κιθαρίστα, τον κάνει γνώστη από πρώτο χέρι της ιστορίας της μουσικής και του κτίζει, βέβαια, και μια στερεή τεχνική. Έτσι, καταλαβαίνετε, η μουσική τέχνη εκτός από τέχνη είναι και επιστήμη αλλά και αθλητισμός, αφού ένας κιθαρίστας πρέπει να παίζει (γυμνάζεται) κάθε μέρα ώστε να είναι και σε φόρμα. Ένας διπλωματούχος μουσικός θα έπρεπε να θεωρείται τουλάχιστον σαν απόφοιτος ΑΕΙ. Αν με την λέξη «ικανός» εννοείτε κάποιον που κινεί τα δάκτυλά του με άνεση, αυτό παραπέμπει μόνο στον αθλητισμό και όχι στην τέχνη. Κατά την γνώμη μου και στα μουσικά είδη που αναφέρατε θα έπρεπε η πορεία τους (σε θεωρητική ανάλυση) αλλά και η βασική θεωρία της μουσικής να διδάσκεται.

 

φάμπα 1

 

-Θέλατε να γίνετε μαθηματικός. Και αν δεν κάνω λάθος σας πέρασε (ίσως αυτό συμβαίνει ακόμα) να γίνετε πολιτικός. Πείτε μας για τη σχέση μουσικής και μαθηματικών. Υπάρχει;

Από μικρό παιδάκι είχα έφεση στους αριθμούς και ναι μου πέρασε η ιδέα να γίνω μαθηματικός. Όμως ποτέ δεν μου πέρασε η ιδέα να γίνω πολιτικός. Όλοι είμαστε πολιτικά όντα και έχουμε το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεστε, κι εγώ δεν αρνήθηκα ποτέ την όποια προσφορά μου στη μάχη για καλύτερη ζωή.

Φυσικά και υπάρχει σχέση μεταξύ μαθηματικών και μουσικής. Με λίγα λόγια η αρμονία των ήχων ή η διαφωνία τους είναι μια μαθηματική εξίσωση, είναι νόμος της φυσικής.

 

-Κατά τη γνώμη σας η πολιτική στην Ελλάδα παράγεται μέσα από τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας ή είναι αποτέλεσμα κακόγουστης συναλλαγής;

Εξαρτάται από τον πολιτικό χώρο στον οποίο αναφέρεστε. Η κακόγουστη συναλλαγή είναι ένα από τα άσχημα φαινόμενα που δημιουργούνται σε ένα σύστημα όπως ο καπιταλισμός που για μένα είναι κατακριτέος.

 

-Θέλετε να μου περιγράψετε τη στιγμή που είπατε στον εαυτό σας: «Τελικά εγώ μουσικός θα γίνω»;

Δεν τη θυμάμαι… αλλά ήμουν πολύ μικρή. Νομίζω κτίστηκε σιγά-σιγά και η κιθάρα ήταν η συνέχειά μου, αφού να φανταστείτε από το γυμνάσιο ακόμα με καλούσαν από το μικρόφωνο να παίξω μπροστά σε όλα τα παιδιά. Μου έμεινε… η ετικέτα.

 

-Η διδασκαλία εμπεριέχει μια σειρά από ρόλους ανάμεσα στη σχέση του δάσκαλου και του μαθητή. Πως «συναλλάσσεστε» μαζί τους;

Πολύ καλά! Μπορώ πολύ εύκολα να γίνω φίλη των μαθητών μου ακόμη και των πολύ μικρών σε ηλικία, μπορώ να είμαι ο πιο θερμός υποστηρικτής του ταλέντου τους, επιδιώκω να είμαι ο οδηγός σε ένα ταξίδι πανέμορφο στον κόσμο της μουσικής δημιουργίας, Δεν μπορώ, όμως, να είμαι ο θηριοδαμαστής. Όπως καταλαβαίνετε η διδασκαλία με χαροποιεί και με ολοκληρώνει, με κεντρίζει, με προκαλεί. Αφήνομαι να γοητευτώ από τις διαφορετικές προσωπικότητες των μαθητών μου και προσπαθώ να τους βγάλω ό,τι καλύτερο έχουν μέσα τους.

 

-Η κιθάρα έχει κερδίσει τη θέση που της αξίζει στο χώρο της κλασσικής – συμφωνικής μουσικής;

Όχι ακόμη. Παρότι ο 20ος αιώνας στόλισε την κιθάρα με σπουδαία έργα και κοντσέρτα με ορχήστρα, η μεγάλη πλειοψηφία των συναυλιών καλύπτει τη συνεργασία του βιολιού και του πιάνου με ορχήστρα.

 

-Θυμάστε το δυσκολότερο έργο που κληθήκατε να ερμηνεύσετε; Γιατί το ονομάσατε δυσκολότερο;

Με είχαν καλέσει να παίξω ένα κομμάτι σε ένα παγκόσμιο διαγωνισμό σύνθεσης που διοργάνωσε η ΕΡΤ με την Ένωση Ελλήνων Μουσουργών. Πριν από εμένα είχαν απευθυνθεί σε ένα- δύο άλλους εξαίρετους συνάδελφους και δεν δέχτηκε κανείς. Εγώ ένοιωσα υποχρεωμένη σε αυτούς που με εμπιστεύτηκαν, εκείνη την εποχή ο θαυμασμός μου για τους συγκεκριμένους μουσικούς ήταν στα ύψη και το ανέλαβα, αλλά για να καταφέρω να το παίξω διάβαζα 12-13 ώρες την ημέρα επί 10 μέρες που είχα περιθώριο. Το ονόμασα «δυσκολότερο όλων» γιατί τεχνικά ήταν πολύ δύσκολο αλλά και μουσικά η συνεχής εναλλαγή ρυθμικών μοτίβων χωρίς ιδέα μελωδικής γραμμής σε έκανε ένα μηχανάκι.

 

-Θυμάστε την τελευταία φορά που συγκινηθήκατε ακούγοντας έργο μουσικής;

Πριν από την έναρξη της φετινής σαιζόν για την Καμεράτα στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, η Λίλη Καρατζαφέρη παρουσίασε στην εκπομπή της «Παρτιτούρες» ένα μέρος του προγράμματος της συναυλίας δηλ. τις ορχηστρικές Σουίτες του Bach. Ενθουσιάστηκα, συγκινήθηκα και, παρότι είχα παρκάρει πια, όπως καταλάβατε οδηγούσα και άκουγα ραδιόφωνο, δεν ήθελα να βγω από το αμάξι.

 

-Τι ονομάζετε ολοκληρωμένη καριέρα;

Εγώ; Ούτε που χρησιμοποιώ αυτό τον όρο! Φαντάζομαι πως θα ονομάζετε έτσι το πακέτο: αναγνώριση του ταλέντου του καλλιτέχνη, συναυλίες εντός και εκτός του χώρου διαμονής του, δισκογραφία, εμφανίσεις στα ΜΜΕ, συνεργασίες με άλλους καλλιτέχνες και, ίσως, αξιοπρεπή αμοιβή ή κάποια θέση σε Ακαδημία, Πανεπιστήμιο, Μουσικό Ίδρυμα; Αλλά εμένα δεν με απασχολούν τα πακέτα.

 

-Η Ελληνική μουσική «ανήκει» στην ανατολή ή τη δύση; Σας κάνω αυτή την ερώτηση γιατί απ’ όσο γνωρίζω το ούτι είναι το πιάνο της ανατολής. Tί προτιμάτε, τον ήχο του πιάνου ή του -έγχορδου- που ονομάζουμε ούτι;

Νομίζω πως φέρνει πολύ στην ανατολή αλλά έχει και στοιχεία της δύσης ή μάλλον προσπαθεί να τα εντάξει στην «ψυχή» της. Λατρεύω τον ήχο των εγχόρδων γενικά, αλλά φυσικά μου αρέσει και το πιάνο που, παρά την ψυχρότητα του, έχει σπουδαίο ρεπερτόριο και φυσικά μου αρέσει και το ούτι που είναι παραδοσιακό όργανο και όχι κλασικό.

 

-Ο Νταλί είχε απορρίψει τους δασκάλους του. Τους χαρακτήρισε άσχετους, ανίκανους να κρίνουν, να βαθμολογήσουν το ταλέντο του. Τι σκέφτεστε γι’ αυτό; Σας αρέσει η τέχνη του Νταλί;

Ναι, μου αρέσει η τέχνη του Νταλί ακόμη και αν ξεπερνάει τα δικά μου όρια αποδεκτού εγκεντρισμού. Ο Νταλί καλά έκανε και απέρριψε τους δασκάλους του, φαντάζομαι εκείνη την εποχή πόσο δύσκολο θα ήταν να τον αποδεχτούν, αλλιώς πώς θα πήγαινε μπροστά. Αν με συγκρίνετε με τον Νταλί, σας ευχαριστώ πολύ, θα ήθελα να είναι ταγμένος στην ίδια κοινωνικοπολιτική πλευρά με τον Πικάσο, τον σπουδαιότατο Ισπανό κομμουνιστή ζωγράφο της ίδιας εποχής μα, έτσι και αλλιώς, η προσωπικότητά του έχει γράψει μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία της ζωγραφικής. Εγώ, προσωπικά, δεν έχω διαγράψει τους δασκάλους μου, με την ίδια έννοια και, εξάλλου, όλοι τους έχουν επαινέσει το δικό μου ταλέντο, όμως με εξαίρεση τον πατέρα μου, πιστεύω, πως οι άλλοι σπουδαίοι που κοντά τους έμαθα πολλά πράγματα για τη μουσική, θέλησαν/θέλουν να είναι μέρος ενός στείρου ακαδημαϊκού μουσικού «καλλιτεχνικού» «εκπαιδευτικού» συστήματος που εγώ καταδικάζω.

 

-Πως σας ακούγεται ο όρος «στρατευμένη τέχνη»;

Η τέχνη είναι πάντα μια κοινωνική λειτουργία, το έλεγε και ο σπουδαίος ποιητής μας ο Ρίτσος. Και σαν τέτοια πρέπει να τοποθετείται απέναντι στο τί συμβαίνει. Δεν υπάρχει άνθρωπος απολίτικος και αστράτευτος, ακόμη και εκείνοι που έτσι λένε ότι είναι, παίρνουν θέση στην κοινωνική ζωή, τη θέση της αδράνειας. Έτσι δεν υπάρχει και καλλιτέχνης απολίτικος και αστράτευτος. Εγώ να σας πω θέλω να θεωρούμαι στρατευμένη καλλιτέχνης, υπέρμαχη της μάχης για μια καλύτερη, δίκαιη, ποιοτικά ανεβασμένη ζωή, με σεβασμό στον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Έτσι έχω αποφασίσει και η καθημερινότητά μου να είναι ταγμένη σ’ αυτό, είτε κάνοντας ανακύκλωση, είτε φυτεύοντας ένα δεντράκι, είτε συμμετέχοντας σε απεργία για την μη μείωση του μεροκάματου (υπάρχουν και τέτοια στους μουσικούς) και σε συλλαλητήρια για την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ, είτε δίνοντας συναυλία για την ενίσχυση των παιδιών της Παλαιστίνης.

 

-Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θα κάνετε αμέσως μετά από αυτή τη συνέντευξη;

Θα πιω μια ωραία ζεστή σοκολάτα !!!!!!!!!!!

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top