Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Τα υπόγεια ποτάμια της Ιστορίας
11/06/2019, 11:20 μμ

Τα υπόγεια ποτάμια της Ιστορίας

Από τον Πάνο Ιωαννίδη //

 

Zygmunt Miloszewski, “Ένας κόκκος αλήθειας” μτφ Ιωάννα Χατζηγιαννίδη, Εκδόσεις Στερέωμα

 

Σε κάθε κοινωνία, σε κάθε χώρα, υπάρχει ένα κομμάτι Ιστορίας, το οποίο κατά κανόνα συντίθεται από μικρότερες, και συχνά αντιφατικές μεταξύ τους ιστορίες, το οποίο παραμένει κρυφό. Παραμένει κρυφό, γιατί έτσι ήρθαν τα πράγματα, και έτσι βολεύτηκε η καθημερινή κανονικότητα της οργανικής ζωής, και η όποια επανεμφάνιση του θεωρείται, ίσως λανθασμένα, ως αιτία πιθανής κοινωνικής αναταραχής. Ειδικότερα, στις μικρές επαρχιακές κοινωνίες, η μυστική ιστορία του τόπου, κρύβεται μεν ακόμη καλύτερα, διαβρώνει δε, με έναν υπόγειο τρόπο την συνείδηση και τις πράξεις των δρώντων.

Το νουάρ μυθιστόρημα του Zygmunt Miloszewski, Ένας κόκκος αλήθειας (Εκδόσεις Στερέωμα, μτφ Ιωάννα Χατζηγιαννίδη), τοποθετεί τη δράση του σε μια ακριτική επαρχιακή πόλη της σημερινής Πολωνίας, το γραφικό και όμορφο Σαντόμιες, χτισμένο δίπλα στις όχθες του ποταμού Βιστούλα. Εκεί μετατίθεται ο εισαγγελέας Τεοντόρ Σάτσκι, ένας σύγχρονος Σέρλοκ Χολμς, μετά από ένα προσωπικό ναυάγιο, που του στοιχίζει ένα διαζύγιο και μια μίνι κρίση ταυτότητας καθότι οδεύει προς τη μέση ηλικία. Ωστόσο, η φήμη που τον συνοδεύει από την πρότερη καριέρα του στα δικαστήρια της Βαρσοβίας, και που βασίζεται στην έμφυτη ικανότητα του να λύνει τις δυσκολότερες και πιο περίπλοκες εγκληματικές υποθέσεις, λειτουργεί ως πόλος έλξης για τους ανθρώπους του Σαντομιές. Όταν δε, το κατακρεουργημένο πτώμα μιας νέας γυναίκας, θα βρεθεί σε κεντρικό σημείο της επαρχιακής πόλης ο εισαγγελέας Τεοντόρ Σάτσκι θα αναλάβει δράση, προσελκύοντας γύρω από τις κινήσεις του, επαγγελματικές και προσωπικές, τα φώτα της επαρχιακής δημοσιότητας.

Το πρώτο εύρημα των ερευνών του εισαγγελέα είναι ότι το όπλο του εγκλήματος είναι ένα χαλέφ, δηλαδή το μαχαίρι που χρησιμοποιείται στη θανάτωση των εβραϊκών σφαγίων. Άμεσα θα ξυπνήσουν μνήμες που έχουν κρυφτεί καλά στην υπόγεια ιστορία του Σαντομιές και ο ντόπιος πληθυσμός να σπεύσει να φυλάξει τα νώτα του. Η ταραχώδης ιστορία της περιοχής, περιλαμβάνει την σύγκρουση του εντόπιου με το εβραϊκό στοιχείο, βασισμένη στο μίσος και στην καχυποψία, με επίκεντρο το πογκρόμ των Εβραίων από τους Ναζί.  Συνακόλουθα όταν ένα δεύτερο πτώμα ανακαλύπτεται με τρόπο δολοφονίας που συνδέεται και πάλι με το εβραϊκό στοιχείο της περιοχής, η οξύνοια και η τόλμη του  Τεοντόρ Σάτσκι, έρχονται στην επιφάνεια βάζοντας τη δικαιοσύνη στη θέση που της αρμόζει, σαν τη μυστική ιστορία του Σαντόμιες που έχει εγκαταλειφθεί στο απέραντο δίκτυο των μυστικών στοών της πόλης.

Γραμμένο σε τριτοπρόσωπη αφήγηση, με την εστίαση να προσδίδεται περισσότερο στα πρόσωπα, παρά στα πράγματα, και με τον ποταμό Βιστούλα, να λειτουργεί ως αιώνιος τοποτηρητής των ανθρώπινων παθών, το βιβλίο είναι μια μικρή σπουδή πάνω στην σχέση που υπάρχει ανάμεσα στο προσωπικό και στο πολιτικό. Μια σχέση που, όπως μας λέει υπαινικτικά ο Zygmunt Miloszewski, μπορεί να καταστεί λειτουργική, μόνο όταν μπορούμε να αντικρύσουμε την πραγματικότητα μέσα από το βλέμμα του ξένου και του άλλου. Έτσι, ίσως καταφέρουμε να έρθουμε σε ουσιαστικότερη επαφή με τον εαυτό μας.

 

Zygmunt Miloszewski

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top