Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ένα μυθιστόρημα εκ βαθέων… για αθώες συνειδήσεις!!!
23/03/2021, 8:53 μμ

Ένα μυθιστόρημα εκ βαθέων… για αθώες συνειδήσεις!!!

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπούρας // *

 

“Στο σκοτάδι ανθίζω”, Χρήστου Ναούμ, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2021, σελ. 416

 

Στο πέμπτο βιβλίο του ιατρού και φιλοσόφου Χρήστου Ναούμ, που είναι μάχιμος στον τομέα της Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας, ακούμε την φωνή ενός πληγωμένου παιδιού να κραυγάζει την πίκρα του, να διεκτραγωδεί τα πάθη του, να προσπαθεί να τακτοποιήσει τις θύμησες στα κουτάκια της Μνημοσύνης, να υπερβαίνει τελικά τα τεκταινόμενα και να αναλαμβάνεται παμφώτεινος στον ουρανό της λύτρωσής του. Γιατί αυτό άραγε δεν είναι η Λογοτεχνία; Αυτό δεν συνιστά την ποίηση, όταν υψηλή είναι; Η υπέρβαση του ανθρώπινου δράματος. Και του θείου ακόμα. Η ανάληψη ευθυνών, από το ρήμα “αναλαμβάνω”. Η τακτοποίηση εν τέλει κάθε τι αρνητικού στο χωροχρονικό του πλαίσιο, έτσι ώστε το “ψηφιδωτό” της ύπαρξής μας να έχει και φως και σκιάσεις, και ανοικτόχρωμες και σκουρόχρωμες στιγμές-ψηφίδες. Η ψυχανάλυση και άλλες μορφές αυτογνωσίας ή και δραματοθεραπείας δεν συγκρίνονται και δεν μπορούν να συγκριθούν με την αυτομαστιγωτική διαδικασία ενός συγγραφέα που επιλέγει να εξομολογηθεί και να εκτεθεί δημόσια “Γυμνός σε κοινή θέα” (κι αυτός είναι τίτλος ενός προηγούμενου πονήματος του Χρήστου Ναούμ). Στις ανοιχτές πληγές πηγαίνουν μύγες και άλλα παράσιτα. Τα ανεπούλωτα τραύματα επισύρουν εμβάθυνσιν. Κι ο νοών νοείτω. Μέσα όμως από αυτή τη λυτρωτική διαδικασία της γραφής, την επώδυνη, εφ’ όσον είναι και τελεσφόρος (όπως στην προκειμένη περίπτωση), το βίωμα γίνεται ακίνδυνο, αδρανοποιείται, το δηλητήριο αφαιρείται από την κακοφορμισμένη πληγή και ο καλός λογοτέχνης απολαμβάνει ως δώρο (και ως κύρια αμοιβή) την ηδονή του να φυλακίσει το τζίνι της κακοπάθειας που υπέστη μέσα στο “μπουκάλι” ενός περιορισμένου όγκου και χρόνου “υλικού” αντικειμένου, που όμως και πολιτιστικό προϊόν είναι, απόρροια της πνευματικής πολυδιαστασιακής ταυτότητας του δημιουργού του. Με άλλα λόγια, κλείνοντας όλα τα μυστικά και τις παλινωδίες μας σε ένα “ανοικτό” βιβλίο, απαλλασσόμενα από το παρελθόν έτσι ώστε να πλεύσουμε πλησίστιοι στο μέλλον, σε ένα μέλλον φωτεινό και λυτρωτικό για ολάκερη την ανθρωπότητα. Γιατί ο συγγραφέας λειτουργεί συνεκδοχικώς (“το μέρος αντί του όλου”), είναι ο αρχαίος “αποδιοπομπαίος φαρμακός”, το εξιλαστήριο θύμα, “ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου” όλου. Μετά τη σταύρωση επέρχεται όμως η ανά-σταση. Μετά την πτώση βάζουμε μπρος τα δυο μας χέρια και σηκωνόμαστε. Κι από αυτή την προσπάθεια κρίνεται η ύπαρξή μας όλη, εκ των υστέρων και κατά τη διάρκεια της επίγειας περιπέτειάς μας.

Ο Χρήστος Ναούμ διεκτραγωδεί μετ’ ευτελείας την περιπέτεια ενός ανθρώπου κακοποιημένου που καταλήγει σε μια επώδυνη διαδικασία μεταμόσχευσης νεφρού ουσιαστικά μόνος του, αβοήθητος, όπως ήταν πάντα. Τα μόνα εφόδια: η γνώση και το πείσμα του, η καλή του προαίρεση και η αγαθή του καρδιά, το γεγονός πως επιμένει να αγαπάει ακόμα τον κόσμο και να τον ερωτεύεται. Ανεξαρτήτως φύλου.

Ο έρωτας είναι τυφλός και καθολικός. Η επίδρασή του οικουμενική, η διάρκειά του πάντα ταπεινότερη από τις επιθυμίες μας. Στο τέλος πάντα απογοήτευση, μοναξιά, ομφαλοσκόπηση. Όμως, ποιος θα μπορούσε να ζήσει κανείς χωρίς τον έρωτα, για μεγάλο χρονικό διάστημα;

Οι ανθρώπινες σχέσεις στο μικροσκόπιο ενός χειρουργού που δεν είναι κακούργος, αλλά έχει πάντα την τάση να αθωώνει τους θύτες του, να χαρίζεται στους θηρευτές του, όχι όμως και στον εαυτό του, με τον οποίο είναι αυστηρός, άτεγκτος, αδέκαστος. Ακάθεκτος προχωρεί στην αποκάλυψη του εαυτού του κι αυτό είναι αισθητικό όταν αρμονικό είναι.

 

Χρήστος Ναούμ

 

Το λογοτεχνικό διακύβευμα και το επίτευγμα αυτής της τόσο “προσωπικής” εξομολόγησης, που είναι – κατά το μάλλον ή ήττον – αυτοβιογραφική, έγκειται στην υπέρβαση του ιδιωτικού και στην αξίωση της διϋποκειμενικότητας, εκεί όπου το “εγώ” συγχέεται με το “εμείς” και τα όρια μεταξύ των ατόμων καταργούνται, σε μια τεράστια υδατογραφία, όπου τα χρώματα διαπιδύουν το ένα εντός του άλλου και η συνολική εικόνα είναι άκρως σαγηνευτική, χαρμολύπης πλήρης.

Ο Χρήστος Ναούμ επιτυγχάνει το ακατόρθωτο: επαληθεύει την στερνή ρήση του Αύγουστου Στρίντμπεργκ, που την άφησε κληρονομιά στην Ανθρωπότητα ως απόσταγμα ζωής (“δεν υπάρχει τίποτα το προσωπικό”).

Η ευρυθμία του λόγου του και η αρμονία της γλωσσικής μορφής, ενώ φιλοτεχνεί προσεκτικά μία ιδιόλεκτο άκρως “καθημερινή” χωρίς ακραία στοιχεία, μαρτυρούν αλάθητα μια κουλτούρα μουσική, μια βαθιά καλλιέργεια ψυχής τε και πνεύματος, του σώματος μηδέποτε εξαιρουμένου. Γιατί από εκεί ξεκινούν όλα κι εκεί εγγράφονται όλα. Το σώμα πάσχει πληρώνοντας τις αστοχίες των λανθασμένων επιλογών μας. Οι άλλοι είναι απλώς καθρέφτες μας, κάτοπτρα αλάθητα που αντανακλούν τις εμμονές, τις ονειρώξεις, τους σπασμούς της ηδονής μας. Οι άλλοι είναι η αφορμή για να ξεδιπλωθούμε, να εγκαταλείψουμε την μονιά μας, να βγούμε έξω από το καβούκι μας. Οι άλλοι είναι το πεδίο, όπου βιώνουμε τον Παράδεισο ή την Κόλασή μας (για να θυμηθούμε την “Ναυτία” του αρνητή ενός βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας Ζαν-Πωλ Σαρτρ).

Ο Χρήστος Ναούμ δεν χρειάζεται διακρίσεις και βραβεία. Είναι καταξιωμένος στην συνείδηση των αναγνωστών. Ακολουθεί τον μοναχικό, ιδιαίτερο δρόμο του, με την επίγνωση των ιπποτών ότι αξίζουν, με τον ηρωϊσμό των μοναχών ότι προσεύχονται για ολάκερη την οικουμένη, με την ορμή για ζωή των πολεμιστών που ρίχνονται ατρόμητοι στη μάχη.

Οι πολλαπλές διακρίσεις του καταξιωμένου συγγραφέα σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς δεν είναι δείκτης αναγνώρισης, αλλά απλή θερμομέτρηση ενός αρκετά υψηλού ποιητικού πυρετού, απολύτως όμως ελεγχόμενου από την συστηματική εργασία ενός τεχνίτη, που συγκολλά με προσοχή τις λέξεις του στο ιδιαίτερο ψηφιδωτό του Λόγου, ενός λόγου διαχρονικού, ιδιαίτερου και αποτελεσματικού ως προς την ηδύτητα και την μεταδιδομένη χαρμολύπη του.

Μελετάτε Χρήστο Ναούμ. Διαβάστε τον κατά συρροήν, καθ’ έξιν και κατ’ επανάληψιν.

 

 

 

* O Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας , ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός (www.konstantinosbouras.gr)

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top