Fractal

Η προσφορά των αποδήμων δικαιούται αναγνώριση

Γράφει ο Γιάννης Πλαχούρης //

 

Χρήστος Φίφης «Ελληνοαυστραλιανά διηγή­ματα», εκδόσεις Σ. Ι Ζαχαρόπουλος

 

Όταν τέλειωσα την ανάγνωση της συλλογής «Ελληνοαυστρα­λιανά διηγήματα», συγκέντρωσα στη συνέχεια διαδικτυακά τα βιογρα­φικά στοιχεία του συγγραφέα και προ­μηθεύθηκα άλλα βιβλία του, ήρ­θαν στην επιφάνεια χρόνιες πικρές απορίες.  Γιατί δεν παγιώνει το κρά­τος μια σταθερή επαφή με αξιόλογους απόδημους  Έλληνες ώστε να έ­χουν τη σχέση, την προβολή και αναγνώριση που τους αξίζει. Και να το κάνει, ιδιαίτερα  τώρα που ανθούν οι διεθνείς πλαστογράφοι, με τρόπο που θα διαλύσει τα στεγανά που βάζουν εγχώριοι ειδικοί για να ορίζουν το «λογοτεχνικό μας παρών» βάζοντας και βγάζο­ντας, υπερτι­μώντας και υποτιμώντας έργα και δημιουργούς.

Πολύ γνωστός στην Αυστραλία, λιγότερο έως καθό­λου στην Ελ­λάδα ο Χρήστος Φίφης επιβεβαιώνει τον κανόνα ότι στις περισσότερες περιπτώσεις η χώρα μας διώχνει και αγνοεί τα ξενιτεμένα παιδιά της. Δεν βρίσκω νόημα ν’ αρα­διάσω ονόματα Ελλήνων που διέπρεψαν ή διαπρέπουν στο εξωτερικό, ενώ εδώ τους έτρωγε και τους τρώει το σκοτάδι τού «ποιος είναι αυτός;» και η αφοριστική σιωπή που συνή­θως επιβάλλουν ημεδαπές μετριότητες, διάδρομοι και κυ­κλώματα. Μετεμφυλιακά σύνδρομα τα οποία οφείλονταν στα πολιτικά πάθη κυρίως, ενώ τώρα μεταλλάχθηκαν σε πάθη ψυχής, τα οποία βεβαίως  δεν είχαν -ούτε τότε ούτε τώρα-  καμιά σχέση με την πνευματικότητα. Διευκρινίζω πως η παρατήρηση δεν αφορά  τις χρήσιμες παρέες, οι οποίες συνήθως εξελίσσουν κι εξελίσσονται, αντί­θετες στα κατε­στημένα.  Όταν ανοίξουν τα παράθυρα του χρόνου, στο τραπέζι θα μείνουν τα βαριά χαρ­τιά μάς έλεγε ένα βράδυ στον Περισσό ο αγαπημένος, για μένα αδικημένος και αυτός, ποιητής Τάκης Σινόπουλος. Σαν πέσουν οι σκαλωσιές  η δημιουργία μετριέται με το ανά­στημά της.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, για να είμαστε δίκαιοι προς τον συγγραφέα, οφεί­λουμε γενικό­τερα να μετρήσουμε κι εκτιμήσουμε την πολύτιμη  καταγραφή του για τα πνευματικά και πολιτιστικά επιτεύγματα της ελληνικής παροικίας στην Αυστραλία. Άλλω­στε τα πρόσφατα «Ελληνοαυστραλιανά διηγή­ματα» (εκδόσεις Σ. Ι Ζαχαρόπουλος, σελ. σχήμα 14×21) αποδεικνύουν την ευαισθησία του για ν’ αποδοθεί  με τον πιστότερο τρόπο η έκταση και το βάθος της παρουσίας των Ελλήνων μεταναστών στην Αυστραλία, Τα διη­γήματα έρχονται σαν επιστέγασμα της προσφοράς του. Για ποιον λόγο;

Παρόμοια καταγραφή για να είναι πλήρης χρειάζεται δυο πεδία. Την Ιστορία και την Λογοτεχνία. Η πρώτη εξηγεί συντελεσμένες πράξεις. Η δεύτερη δείχνει την ψυχή τους. Το έργο του πορεύεται και στις δυο κατευθύνσεις. Κέρδος μας πως ο δημιουργός του α­ναπολεί με τρυφερότητα τη ρίζα του. Δεν αποκό­βεται. Έχει λοιπόν το εισιτήριο να ταξι­δεύει μέσα στις καταστάσεις Γνωρίζει το υλικό του και πώς θα το αξιοποιήσει.  Αγωνί­στηκε σκληρά, πέτυχε, θυμάται, κρίνει, ευγνωμονεί. Επίσης, παρ’ ότι είναι πο­λιτικά ενερ­γός, στέκεται μακριά από φανατισμούς, επομένως βλέπει. Τι;

Τον Έλληνα μετανάστη στην Καζαντζακική του εκδοχή: περήφανο – ελεύθερο – α­γωνιστή, ν’ αναπτύσσει αδρανοποιημένες ικανότητες κι όχι μόνο να επιβιώνει αλλά να επηρεάζει ξένες ιδέες – δράσεις – συνήθειες και σε ικανοποιητικό βαθμό να τις διαμορ­φώνει. Ο Χρήστος Φίφης αντιλαμβά­νεται την ανάγκη σημασιολόγησης των γεγονότων κι ευτυχώς έχει την δύναμη να το κάνει.  Έζησε ή ένιωσε το άρωμα σε ό,τι γράφει.

Γεννήθηκε (1940) στην Κοσκινά Αγρινίου. Μετανάστευσε στην Αυστραλία το 1965. Σπούδασε Οικονομικά και Ιστορία στο La Trobe και Ελληνικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Νέας Αγγλίας και της Μελβούρνης. Δίδαξε για 30 χρόνια την Ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία, τις Ελληνικές Σπουδές και Ιστορία σε πανεπιστήμια της Μελβούρνης: στο RMIT, στο Βικτοριανό Κολλέγιο και στο Πανεπι­στήµιο La Trobe. Δημοσίευσε σχετικά άρ­θρα σε ερευνητικά περιοδικά και μελετήματα σε συλλογικά βιβλία για πολλούς Έλληνες ποιητές, επιμελήθηκε σχετικά αφιερώματα κι ανθολογίες, ενώ από το 2004 εργάζεται ε­θελοντικά στις εκποµπές του Πολυπολιτιστικού Ραδιοφωνικού Σταθµού 3ΖΖΖ της Μελ­βούρνης.

Έτσι μετά από δυο ποιητικές συλλογές που εξέδωσε στην Αθήνα, πριν το 1965 που έφυγε, και μια στην Αυστραλία το 1972, επικεντρώνεται σε μελέτες, αναλύσεις, συνεντεύ­ξεις, άρθρα για λογο­τεχνικά και παροικιακά ζητήματα (πολιτιστικά, οργανωτικά, μορφω­τικά κ.ά).  Τα εκδομένα πιο πρό­σφατα βιβλία του είναι: Πού είναι το μέρος για ένα χωριό, (Ποιήματα, Εωθινόν, Μελβούρνη, 2011), Κομμάτια Ζωής (Διηγήματα, ΄Ομικρον, Μελ­βούρνη, 2013). Τα βιβλία που εκδόθηκαν στην Αθήνα (*Η πρώτη Ελληνική Κοινότητα της Αυστραλίας, *Ελληνοαυστραλιανές αναφορές, *Από τους καθ’ ημάς αντί­ποδες), είναι κυρίως επιστημονικές προσεγγίσεις.

 

Χρήστος Φίφης

 

Βιβλία γεμάτα από διαπιστώσεις για την πολλαπλή σύνδεση των δύο λαών. Δεί­χνουν πώς μια κοινωνική ομάδα εντάχθηκε διατηρώντας εν πολλοίς την αυτοτέλειά της σ΄ ένα άλλο κοινωνικό ορ­γανισμό. Αποδεικνύουν γιατί τον εξέλιξε. Καταγράφουν τις συν­θήκες (πολιτικές, οικονομικές, κοινω­νικές) που ανάγκασαν τους Έλληνες να ξενιτευτούν∙ τι άφησαν εδώ, τι βρήκαν εκεί∙ αναφέρει τα γε­γονότα που συντελούνται από την αρχή της διαμονής του εκεί μέχρι σήμερα και επισημαίνει τον γε­νικότερο ρόλο της παροικίας σε αυτά∙ τις προσωπικότητες που επηρέασαν και σε ποιο βαθμό τη δεύ­τερη πατρίδα τους∙ πού πέτυχαν και πού απέτυχαν∙ πού ομονόησαν και πού συγκρούστηκαν∙ πώς ενέταξαν σε μια ξένη κουλτούρα και γιατί διέσωσαν την πολιτιστική μας κληρονομιά∙ πώς φύτεψαν και μεγάλωσαν στην καρδιά ενός άλλου τόπου την αγάπη για την Ελλάδα και πώς αυτή την αυστρα­λιανή καρδιά την ένωσαν με τη δική τους. Έχουμε συνεπώς μα ιστορική ροή γεγονότων με πολύ εν­διαφέρον και σημασία.

Τα τωρινά διηγήματα αφορούν το άλλο πεδίο που αναφέραμε. Πρόκειται για δέκα ιστορίες μεταναστών με τις χαρές και τα βάσανα, τις μύχιες σκέψεις και τις συμπεριφορές, τη συνείδηση ή όχι της καταγωγής, τη βιοπάλη, την αποξένωση, την εγκράτεια και τους πειρασμούς, τις σειρήνες, τα γλέ­ντια και τη μοναξιά τους. Κομβικές ιστορίες που κατορ­θώνουν να δώσουν τις βασικές αιτίες που έ­διωξαν πολλούς Έλληνες στο διάστημα 1950 -1970 από την Ελλάδα και τα προβλήματα που όφειλαν να λύσουν εγκαθιστάμενοι στην Αυστραλία. «Στου Θέρμου το Γυμνάσιο» για παράδειγμα εικονογρα­φούνται βιώματα της μετεμφυλιακής περιόδου στην επαρχία, (ο χαφιές, οι απειλές, οι παραδόπιστοι, ο φάρος μέσα στη νύχτα Γυμνασιάρχης). Στο «Μεταξύ δύο πατρίδων» περιγράφεται η πορεία μιας οικογένεια στη Μελβούρνη, «Στη δίκη του Αργυράκη» η διαδρομή ενός νεαρού ως την παρανομία, στους «Αρραβώνες της Μαργαρίτας» το πώς αντιδρούν οι νέοι στις πατριαρ­χικές εντολές. Ακόμα έ­χουμε διηγήματα για το μπούλιvγκ ελληνόπαιδων στα σχολεία, κα­ταδιωγμένους αντάρτες που στα­διοδρομούν  διατηρώντας τον ανθρωπισμό και τη λεβε­ντιά τους, τα στέκια, τις μνήμες για γκρίζες συνθήκες ζωής και ηλιαχτίδες στιγμές που τις διαπερνούν, την ελληνική γλώσσα που χάνεται, τις γε­νιές που γκρεμίζουν τη σύνδεση με την πατρώα γη, αποκόβονται, τα κληροδοτήματα σε Ιδρύματα ώστε να ενισχυθούν στην αποστολή τους να μη χαθεί η επαφή και διακοπεί η σύνδεση.

Όλα δίνονται σε μια γλώσσα καθαρή, συγκροτημένη, ακριβή. Η εξιστόρηση δεν αφήνει κενά, Υπάρχει  πυκνότητα, σαφήνεια και συντομία. Τα συναισθήματα των ηρώων εμφανίζονται μέσα από τις πράξεις τους χωρίς συγγραφικούς συλλογισμούς και λαβυριν­θώδεις περιγραφές. Έργο που εντάσ­σεται στον σκοπό του οργανωμένα, με σύστημα και όχι τυχαία, που δείχνει σ’ ένα έθνος ανάδελφο ότι έχουμε το χρέος να εκτιμήσουμε δια­φορετικά τη δύναμη του απόδημου ελ­ληνισμού στο σύνολό του. Η αναγνώ­ριση, με το ευχαριστώ μιας διάκρισης εί­ναι ένα βήμα. Χωρίς να περιμένει αυτο­προτάσεις (αιτήσεις) όπως συμβαίνει τώρα. Εκεί από την Ακαδημία ακούει κα­νείς; Ελπίζω, καθώς τα τελευταία χρόνια στην Ακαδημία αρκετά αυτιά πλέον υ­πάρχουν.

 

 

* Ο Γιάννης Πλαχούρης αρθρογραφεί και γράφει ποίηση, παραμύθια και βιβλιοπαρουσίαση.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top