Elisa Biagini: “Διάλογος με τον Τσέλαν”
Μετάφραση- επιμέλεια: Βιβή Λάζου //
Πριν από μερικά χρόνια είχαμε γνωρίσει στο ελληνικό κοινό την ποίηση της Elisa Biagini (Φλωρεντία, 1970) επισημαίνοντας τον κυρίαρχο ρόλο του σώματος σ’ αυτή. Το σώμα ως μέσο και έδρα της σχέσης με τον άλλο, ακόμη κι αν αυτός είναι «από μελάνι», πρωταγωνιστεί και στη συλλογή της «Από μια ρωγμή» (Einaudi, 2014), που συνιστά μια σπαρακτική συνομιλία με δύο αγαπημένους της ποιητές, τον Π. Τσέλαν και την Έ. Ντίκινσον. Ακολουθεί ένα μικρό μέρος της πρώτης ενότητας, του διαλόγου με τον Τσέλαν, που συγκροτείται κατά τον τρόπο που περιγράφει η ίδια στην εισαγωγή της[1].
Να δίνεις νερό στο φυτό του ονείρου
(διάλογος με τον Πάουλ Τσέλαν)
Πείραμα ενεργητικού διαλόγου μ’ έναν αγαπημένο ποιητή: κείμενα δομημένα γύρω από μεμονωμένους στίχους του γερμανόφωνου ποιητή, που αποσπάστηκαν από τα αυθεντικά συμφραζόμενα και χρησιμοποιήθηκαν ως θρυαλλίδες αποδέσμευσης μιας νέας ποιητικής έκρηξης.
I
Κλείνονται
οι νύχτες μου μέσα
στην παλάμη,
σ’ αγγίζω
κι είσαι από μελάνι.
II
Πάρα πολλά τα πράγματα που είπαμε ήδη
πάρα πολλές οι ανάσες που πήραμε ήδη,
στην παλάμη
μόνο μια πέτρα ξαναφτυσμένη,
μικρή σαν
ένα αμύγδαλο
(το γλυκό παραείναι
κρυμμένο και το τσόφλι
παραείναι σκληρό).
Μαζί με τ’ αμύγδαλα μέτρα κι εμένα[2].
III
Η γλώσσα πετάει παντού, κυλάει,
πέτα τη μακριά, πέτα τη μακριά,
κι έτσι θα την ξαναπιάσεις[3]:
θα ’ναι μια εμβοή,
ένα φτερό που ανοίγει για να μετρήσει τον ουρανό.
IV
Όταν το στόμα
φτύνει τη λέξη,
υπάρχει ένας χρόνος, ένα
ανάμεσα «σ’ εμένα κι εσένα»,
που είναι σβώλος
κομμένος απ’ τη λεπίδα,
σκουλήκι που έπειτα
ξαναβρίσκει ζωή.
V
Αυτό το στραβοπάτημα,
σαν το περπάτημα
σ’ όνειρο, σαν
την εξιστόρηση σ’
ένα αφτί
που ’γινε κιόλας γυάλινο.
Dare acqua alla pianta del sognare
(dialogo con Paul Celan)
Esperimento di dialogo attivo con un poeta amato: testi costruiti intorno a singoli versi del poeta tedesco, allontanati dal contesto originale e usati come micce per scatenare una nuova deflagrazione poetica.
I
Mi si chiudono
le notti dentro
il palmo,
ti tocco
e sei d’ inchiostro.
II
Troppe cose già dette,
troppo già respirato,
nel palmo
solo una pietra risputata,
piccola come
una mandorla
(il dolce è troppo
nascosto e troppo
duro il guscio).
Contami tra le mandorle.
III
La lingua vola ovunque, rotola,
gettala via, gettala via,
e così la riavrai:
sarà un frullare d’orecchio,
un’ ala che s’ apre a misurare il cielo.
IV
Quando la bocca
sputa la parola,
c’ è un tempo, un
tra «me e te»,
che è una zolla
affettata dalla lama,
verme che poi
ritrova vita.
V
Questo torcersi di
piedi, come il cammino
in sogno, come
il racconto in
un orecchio
già di vetro.
[1] Οι στίχοι του Τσέλαν ράβονται με τους δικούς της μεταφρασμένοι από την ίδια στα ιταλικά. Παρατίθεται το γερμανικό πρωτότυπο σε υποσημείωση κάθε φορά, χωρίς όμως αναφορά στο έργο από το οποίο αντλήθηκαν, καθώς κάτι τέτοιο θα μας αποσπούσε από την ουσία του πειράματός της. Στις δικές μας υποσημειώσεις προτιμήσαμε να παραθέσουμε τη διαθέσιμη ελληνική μετάφρασή τους και να παραπέμψουμε στα έργα του Τσέλαν.
[2] «Μέτρα στ’ αμύγδαλα κι εμένα» (από το [Μέτρα τα αμύγδαλα], Μήκων και μνήμη, μτφρ Ιωάννας Αβραμίδου, εκδ. Νεφέλη, 2007, σ. 135).
[3] «Πέτα την πέρα, πέτα την πέρα, / και τότε θα την έχεις ξανά» (από το «Όλα είναι αλλιώς», Του κανενός το ρόδο, μτφρ Χρήστου Λάζου, εκδ. Άγρα, 1995, σ. 219).
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
Μετάφραση | Joseph Roht, Ο ξεχωριστός μαθητής ( 1916)
30/01/2024, 7:39 μμ -
-
Mετάφραση: “Il dolore”, Irma Kurti
09/01/2024, 8:17 μμ -
Τρία ποιήματα του Κωστή Παλαμά στ’ αγγλικά
12/12/2023, 8:52 μμ -
Δύο ποιήματα του Mosab Abu Toha
12/12/2023, 8:51 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
«Ράιτ, το ατσάλινο πουλί»
Γράφει η Λένα Μαυρουδή Μούλιου // «ΡΑΪΤ, ΤΟ ΑΤΣΑΛΙΝΟ ΠΟΥΛΙ» Κοίταξε τώρα μια σύμπτωση. Η δημοσίευση δύο πολύ περίεργων φωτογραφιών, με το ίδιο θέμα: ‘ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ.’ Η μία φωτογραφία, το παρουσιάζει σαν προϊόν
Περισσότερα -
Ποίηση: “Αιματοβαμμένη ανατολή”
Του Δημητρίου Καρπέτη // “Αιματοβαμμένη ανατολή” Η ζωή περιφέρεται λερωμένη στην απεραντοσύνη της αδράνειας, σκυθρωπή και σκονισμένη ικετεύει, στέκεται στα ματωμένα γόνατα. Μέσα σε καινούριο περιτύλιγμα προσφέρεται θυσία στην εύνοια των “επιφανών”. Αιχμάλωτη λαμπυρίζει τις νύχτες στο
Περισσότερα -
«Να ξεμπερδεύουμε με τα ζιζάνια»
Γράφει ο Γεράσιμος Γκόφας // * Δήμητρα Κατιώνη «ζώα-φυτά», εκδ. Κέδρος, 2023 Διαβάζοντας το νέο βιβλίο της ποιήτριας Δήμητρας Κατιώνη και προσπαθώντας να το αποκωδικοποιήσω, κατέληξα σε τρεις παραμέτρους. Η πρώτη, η ευπρόσιτη, είναι η προσέγγιση
Περισσότερα -
Το κρυφό σημάδι
Γράφει ο Δημήτρης Βαρβαρήγος // Βαρβάρα Χριστιά: «Δευτερολογία», Εκδ. Πικραμένος Η συλλογή “Δευτερολογία” είναι το δεύτερο βιβλίο της Βαρβάρας Χριστιά από τις εκδόσεις Πικραμένος. Η ποίηση γενικά στο σύνολό της αποτελεί μια σημαντική διδακτική εμπειρία για
Περισσότερα -
Διήγημα: «Το τραγούδι του Βοσπόρου»
Γράφει η Σοφία Παπαχριστοφίλου // * «Ο Βόσπορος δεν θα σε προδώσει ποτέ. Να το θυμάσαι. Ακούς τη φωνή του, το τραγούδι του;» Αυτό της είπα τριάντα πέντε χρόνια πριν. Πριν μια ζωή δηλαδή.
Περισσότερα -
✓ Έλενα Μαρούτσου: «Τα όνειρα επιδρούν πάνω μου όπως σε άλλους ο καφές: ξυπνούν όσα πρέπει να ξυπνήσουν»
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα // «Μια εικόνα, μια φράση, ενίοτε και ένας τίτλος που μου καρφώνεται στο νου, πυροδοτούν συνήθως τη συνέχεια. Κι όπως ένα παιδί που παίζει χτίζοντας ένα κάστρο στην άμμο, μοιάζει οι αρχικές κινήσεις του να
Περισσότερα -
Η σκοτεινή πλευρά της Ρώμης
Γράφει η Ελένη Γκίκα // Ντονάτο Καρριζί «Ο κυνηγός του σκότους», Μετάφραση: Μαρία Οικονομίδου, εκδ. Πατάκη «Η Ρώμη είχε θεμελιωθεί πάνω σε ένα φόνο. Σύμφωνα με τον θρύλο, ο Ρωμύλος είχε σκοτώσει τον σύντροφό του των Ρώμο, δίνοντας
Περισσότερα