Fractal

«Η ποίησις επανέρχεται στον πρωταρχικό, αρμονικό κοσμικό ρυθμό της»

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπούρας // *

 

Δημήτρης Τσάμος, «Ελευσίνα», εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα Απρίλιος 2022, σελ. 30

 

Συνεκδοχικό δείγμα γραφής (το μέρος αντί του όλου, το δέντρο αντί τού δάσους):

 

Πίσω απ’ το φως υπάρχει το κίτρινο,

όπως πίσω απ’ το εργοστάσιο υπάρχει το στάρι.

Και το εργοστάσιο φταίει όσο φταίει το φως.

Δυστυχισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να δουν

τη σκιά τους… (σελ. 11).

 

Ποιητικός σχολιασμός, αναδημιουργία τού γνωστού δημοτικού τραγουδιού «Κίνησε η γερακίνα» (στις σελίδες 13-15):

 

«Κίνησε η Γερακίνα…»

(Περίμενε να βγει, να την ακολουθήσει,

να νιώσει τα πόδια του

σαν να ’ταν τα δικά της,

ώσπου ο ιδιωτικός του εαυτός να κινδυνεύσει

και να τιμωρηθεί από το μεγαλείο της.)

[…]

«Κι έπεσε μες το πηγάδι…»

(Αν γινόταν κι εκείνη νερό,

το νερό της θα γινόταν σαν το δικό του;)

[…]

«Γερακίνα θα σε βγάλω…»

(Ήξερε ότι ήταν δυνατός,

αλλά τη δύναμή του τη φοβόταν.)

[…]

«… και την ε, ωρέ, την έπιασα απ’ τη ζώνη.»

(Πώς σπαρταρούσε η ψυχή στα χέρια του

θέλοντας να ξεφύγει απ’ τη ζωή –

ποιος την τάζει στον θάνατο

και ποιος θα παρηγορήσει τον ψυχοθήρα;)

 

Αφηγηματικό το άτιτλο (κι αυτό, όπως όλα τα άλλα άτιτλο) στις σελίδες 17-18):

«…Ο ένας μπορούσε – ο άλλος όχι.

Κι ας είχαν τα ίδια σώματα.

(Όταν το σώμα αποκτήσει πρόσωπο,

κι οι δύο θα μπορούν.)

[…]

Σ’ αυτό που διαφέρει το καλό απ’ το κακό,

έμοιαζε ο ναός με την παραλία.

 

Η γραμμή που μας χώριζε, θα μας ενώσει:

Εκεί, στον Αόρατο Όροφο που ζουν τα αταίριαστα ταίρια.

 

Αυτό που δεν απαγορεύεται

κι ακόμα δεν συνέβη.

 

Η λέξη «εργοστάσιο» σε αντίστιξη με την Φύση επανέρχεται στο ποίημα των σελίδων 19-20:

 

Το εργοστάσιο γεννούσε τις μητέρες των μητέρων

Γιατί όλοι, άντρες και γυναίκες, έπρεπε να έχουν

Μια κίτρινη αγκαλιά.

[…]

Και η κόρη τού αφεντικού: ΈΝΑ ΠΡΟΣΩΠΟ,

συνδέοντας το χώμα με το Αόρατο, προτύπωνε το θαύμα.

 

(Συνέχεια οι μύλοι έβγαζαν από το γαλανό το κίτρινο

και το βλέμμα τού Παναγιώτη τού ψαρά προοιωνιζόταν

την εποχή που η θάλασσα πια δεν υπάρχει…)

 

Εδώ αρχίζει να διαφαίνεται και να εδραιώνεται μία θε(α)ματολογική, υφολογική, αισθητική γραμμή: με λέξεις επαναλαμβανόμενες δίκην ποιητικών εμμονών (κίτρινο, πρόσωπο, εργοστάσιο…), με επιταχυνόμενους ρυθμούς μέσα από τους οποίους επιτυγχάνεται μια ιδιότυπη αποστασιοποίηση, κάθε άλλο παρά «μετανεωτερική».

Αφαιρετικότητα και μινιμαλισμός, «αρχή σοφίας ονομάτων επί-σκεψις», γραμμική αφήγηση, παραδοσιακός ρυθμός, σχεδόν δημοτικός, σχόλια κι επεξηγήσεις εντός παρενθέσεων, προσεκτική, πλήρης στίξη, λόγος που χορεύεται και απαγγέλλεται, ενδεχομένως ΚΑΙ τραγουδιέται.

Φράσεις σαν γνωμικά, δίστιχες ή μονόστιχες απλοποιήσεις τού Αόρατου:

«Στην οδό των Κηρύκων, κάθε ρόπτρο ήταν αφιέρωση» (σελ. 21).

 

Μόνο ένα ποίημα είναι τετράστιχο (το προτελευταίο, στη σελίδα 25):

Ο ήρωας, ανεύρετος στο νερό,

πήρε από τους κήρυκες την οδό τους.

Μνημόσυνο στον ήρωα

απ’ τη φωνή που λείπει.

 

Και το καταληκτικό, αλλά όχι στερνό, στυγνό στιχούργημα, ενέχει όλη την δραματικότητα τής απεύθυνσης. Ποιος είναι ο θείος Κάρολος δεν μαθαίνουμε:

 

Θείε Κάρολε, πες μας, ποιος έθαψε τα φύλα χωριστά;

 

(Ο Αδάμ και η Εύα ήταν παιδιά μου πριν γεννηθώ –

γι’ αυτό και τους λυπάμαι περισσότερο.)

 

Θείε Κάρολε, πες μας, ποιος όρισε στη χώρα ΔΩΡΕΑΝ

ψιμυθιωμένες χωρικές να εισπράττουν διόδια;

 

(Εκείνο το νησί με την άγνωστη Έφη

ήταν για μένα η ελπίδα.)

 

Θείε Κάρολε, πες μας, ποιος έκανε ιδιωτική

την ιερή δημοσιότητα τής φύσης;

 

(Ο κήπος που ζωγράφιζα παιδί,

με τη βροχή, ήταν όλος ο κόσμος.) (σελ. 27).

 

Ιδιότυπη ποίηση, αυτόνομη, αυτοδύναμη, δυναμική, κυριαρχική. Ισχυρός λόγος, λόγος κατισχύων. Φαίνεται πως κάτι καλό συμβαίνει στην τρίτη δεκαετία τού εικοστού πρώτου αιώνα. Η αποδόμηση δεν έχει πλέον κράτος κι η αναδόμηση εξουσίαν κατέχει.

Ιδιόλεκτος ιδιαίτερα επιμελημένη, εμπλουτισμένη με φερτά υλικά από όλα τα στρώματα τής πανάρχαιας ελληνικής γλώσσας. Γλωσσοπλαστικοί νεολογισμοί, όπως «προτυπώνει», «ψυχοθήρας» κ.ά.

Αθλητικό επίτευγμα αξιοσημείωτη. Ο εκπονητής του πρέπει επειγόντως να βραβευτεί προκειμένου να λειτουργήσει ως πρότυπο, ως παράδειγμα προς μίμησιν, ως όασις σε μια ερημιά αμουσίας.

Η ποίησις επανέρχεται στον πρωταρχικό, αρμονικό κοσμικό ρυθμό της.

Απελεύθερος ορμή.

 

 

* Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας (https://konstantinosbouras.gr)

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top