Fractal

Ο κόσμος των σημαινόντων και των σημαινομένων σε κάθε πιθανή διάσταση

Γράφει η Δάφνη Μαρία Γκυ-Βουβάλη //

 

«Εκεί» του Γιώργου Βέη, εκδ. Κέδρος

 

Με τον χάρτη της υδρογείου απλωμένο πάνω στο γραφείο μου, ανιχνεύω την πρώτη αίσθηση που αφύπνισε μέσα μου η ανάγνωση του καινούργιου βιβλίου του Γιώργου Βέη «Εκεί»: Θελκτικότητα, γλυκύτητα. Ευγένεια. Και βέβαια, τέρψη. Ο πολυγραφότατος και πολυβραβευμένος συγγραφέας του, με βύθισε για μια ακόμη φορά στον χώρο εκείνο, όπου το ταξίδι δεν είναι απλώς και μόνο μια εμπειρία, αλλά η ίδια η ζωή, όπως και η ζωή είναι ένα μεγάλο ταξίδι.

Άλλωστε, το μότο με την εξομολόγηση του μυθιστοριογράφου Ντανί Λαφεριέρ από το τελευταίο βιβλίο του «Το αίνιγμα του γυρισμού», που κοσμεί την προμετωπίδα της πρώτης ενότητας του «Εκεί», η οποία αναφέρεται στο Βιετνάμ, προσιδιάζει θα λέγαμε απόλυτα στο πρόσωπο του Γιώργου Βέη: «Περπατώντας έτσι σ’ αυτόν τον κόσμο […] που τόσες φορές έχω περιγράψει, δεν έχω πια την αίσθηση ότι είμαι συγγραφέας, αλλά ένα δέντρο στο δάσος του. Συνειδητοποιώ ότι δεν έγραψα αυτά τα βιβλία απλά για να περιγράψω ένα τοπίο, αλλά για να παραμείνω μέρος του».

Διότι η επικοινωνία του Βέη με τον κόσμο – έμψυχο και άψυχο, υλικό και άυλο – των χωρών που επισκέπτεται και περιηγείται κάθε φορά, και δη των χωρών της Άπω Ανατολής, τις περισσότερες από τις οποίες γνωρίζει και από την θητεία του ως διπλωμάτης, μοιάζει τόσο αρχαία, όσο και τα κύτταρα του κόσμου αυτού. Είναι  σαν οι μορφές που παρελαύνουν μπροστά στα μάτια του και τους λαβυρίνθους του νου του, να προϋπάρχουν μέσα στις φλέβες της ψυχής του. Το ταξίδι δεν αποτελεί παρά την αφορμή, για να ξετυλίξει το περίγλυφο κειμενικό ποτάμι το οποίο με περισσή ευλάβεια κι ενθουσιασμό μας κοινωνεί.

«Εκεί» λοιπόν, σ’ έναν τόπο έξω και πέρα από το δικό μας «εδώ», κάπου πολύ μακρύτερα, σ’ έναν τόπο όπου ο χάρτης, αυτός ο κατ’ εξοχήν εκπρόσωπος των ταξιδιών, οδηγεί το δάχτυλο του γοητευμένου αναγνώστη. Η πρώτη ενότητα του βιβλίου είναι αφιερωμένη στο Ανόι, την πρωτεύουσα του Βιετνάμ, την οποία ο συγγραφέας επισκέπτεται για πρώτη φορά. «Πρώτη φορά στα βιετναμέζικα ηχοχρώματα», μας λέει, και είναι πραγματικά σαν να επιστρατεύει όλες του τις αισθήσεις προκειμένου να απορροφήσει τους ήχους και τα κάθε είδους χρώματα της νέας του ταξιδιωτικής πατρίδας, και να τα μεταλαμπαδεύσει στον αναγνώστη στα πλαίσια μιας πολύπλευρης και πολυδιάστατης περιήγησης.

Η πολύ πιο σύντομη δεύτερη ενότητα, εμβαπτίζεται για πολλοστή φορά στα νερά της Ινδονησίας. Και σταχυολογεί πολύτιμα αντικείμενα και στιγμές του χωροχρόνου της, που εντυπωσιάζουν. Η ταύτιση του συγγραφέα, ψυχή τε και σώματι, με τον κόσμο της, εκδηλώνεται εδώ σε όλη της έκταση, εστιαζόμενη στο μπατίκ, το παραδοσιακό ένδυμα της χώρας, που υποδεικνύει ως ιδιαίτερη πατρίδα του, συγκεκριμένα, το νησί της Ιάβας: «Το πουκάμισο μπατίκ το φόρεσα από τις πρώτες κιόλας μέρες που για επαγγελματικούς λόγους βρέθηκα εκεί. Πάντα κατάσαρκα. Εγκλιματισμός, ανάγνωση τοπίων, μαθητεία στις πρόσφορες διατυπώσεις της ευρείας κλίμακας των αποχρώσεων», μας λέει ο Γιώργος Βέης στη σελ. 161.

Η ιδέα για τον τίτλο του βιβλίου, προέρχεται από την τρίτη ενότητα, που σκιαγραφεί αποσπάσματα από την Ιαπωνία. Σ’ αυτήν, το «Εκεί» γίνεται αντιληπτό ως το Επέκεινα, ένα αδιαφιλονίκητο και αξιοσέβαστο ‘υπάρχειν’ πέρα από τον εδώ, δικό μας κόσμο, το οποίο προφανώς αγκαλιάζει και την άλλη ζωή, ή/και αποτελεί σύμβολο για τους ανθρώπους: Οι προσευχές των Σιντοϊστών στον κήπο-χώρο θρησκευτικής λατρείας που περιβάλλει το Μνημείο Μέιτζι στο Τόκιο, εξελίσσονται σε μια «ιδιόμελη υπενθύμιση του Εκεί» (σελ. 204), ενώ το γυμνό γυναικείο στήθος των γυναικών του Μπάλι έναν αιώνα πριν, ήταν επίσης ένα «καταστατικά αδέσμευτο κι ευπροσήγορο Εκεί, όπως ακριβώς ήταν και παραμένουν ως σήμερα οι λίμνες, τα ποτάμια και οι ρεματιές του νησιού» (σελ. 214).

 

Γιώργος Βέης

 

Στην τέταρτη ενότητα, υπό τον τίτλο-πληροφορία «Επτά χρόνια στην Κίνα», φιλοξενείται το ελληνικό Πάσχα στο Χονγκ-Κονγκ, και ένα εξαιρετικό δοκιμιακό κείμενο με θέμα το ‘Άξιον Εστί’ του Οδυσσέα Ελύτη, το οποίο ο συγγραφέας αφιερώνει στην Δρ. Φιλολογίας και κριτικό λογοτεχνίας Ανθούλα Δανιήλ. Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι αρκετά από τα κεφάλαια του «Εκεί» είναι αφιερωμένα με ξεχωριστή αβροφροσύνη, και ‘από καρδιάς’, σε ανθρώπους του πνεύματος, ενώ η παρεμβολή ανάμεσα στα κείμενα, σε ολόκληρο το βιβλίο, διάσπαρτων επιστολών γνωστών προσωπικοτήτων των ελληνικών γραμμάτων γεμάτων αγάπη και ειλικρινή φιλία προς τον Γιώργο Βέη, προκαλεί πραγματική συγκίνηση.

Τέλος, η πέμπτη ενότητα πραγματεύεται ένα μάλλον αναπάντεχο θέμα, το ποδόσφαιρο στο Καμερούν, και η έκτη και τελευταία, την «ανάστροφη πορεία» του συγγραφέα οίκαδε, με μια ενδιάμεση στάση στην Γερμανία.

Το κειμενικό ποτάμι που ανέφερα νωρίτερα: το νήμα των στοχασμών και της πένας του συγγραφέα κυλά απρόσκοπτα, σε μια ροή συνεχή σε κάθε ενότητα, από την αρχή ως το τέλος του βιβλίου, και σ’ ένα ενιαίο σύνολο, το οποίο όμως γεννά αυτόνομες και αυτοτελείς μικρές κειμενικές μονάδες, σαν τους κρίκους μιας αλυσίδας. Το περιεχόμενο καθίσταται έτσι ακόμη πιο γοητευτικό και εύληπτο για τον αναγνώστη, ο οποίος μπορεί μέσα σ’ αυτό ν’ απολαύσει τον κόσμο των σημαινόντων και των σημαινομένων σε κάθε πιθανή διάστασή του.

Οι ρήσεις μεγάλων προσωπικοτήτων της παγκόσμιας ιστορίας και του πνεύματος, από την τεράστια δεξαμενή γνώσεων του Γιώργου Βέη, ολοκληρώνουν επεξηγηματικά τα κείμενα, λαμβάνοντας στο καθένα την κατάλληλη θέση. Και το όλο συγγραφικό επίτευγμα επιστεγάζεται με έναν εκφραστικότατο ζωγραφικό πίνακα της αγαπημένης συντρόφου του Βέη, Κλάρας Πεκ Βέη, στο προσεγμένο εξώφυλλο του βιβλίου.

Άλλωστε ολόκληρο το πόνημα το εμποτίζει μια ποιητική αύρα κι ένας φιλοσοφικός στοχασμός, και η ανυπέρβλητη χρήση της ελληνικής γλώσσας με τις εικονοπλαστικές λέξεις της, το κάνουν εντέλει να μοιάζει με λεπτοδουλεμένο κόσμημα. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Βέης είναι επιπλέον ένας από τους σημαντικότερους ποιητές του καιρού μας, ο οποίος μάλιστα στο τέλος του βιβλίου του, μας υπόσχεται: «Η συνέχεια, στο επόμενο»…

 

 

Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top