Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η εκδρομή της Κάλης Καββαθά
25/08/2021, 9:43 πμ

Η εκδρομή της Κάλης Καββαθά

Γράφει η Ελένη Χωρεάνθη //

 

Κάλη Καββαθά «Εκδρομή με τον Φεδερίκο»

 

Ασχολούμαι συστηματικά με κριτική βιβλίου σε έντυπα περιοδικά και εφημερίδες από το 1959/60   και με την ποίηση δημοσιεύοντας ποιήματα παραδοσιακής τεχνοτροπίας, πάνω από έξι δεκαετίες, για να μην πω από το Δημοτικό γράφοντας κειμενάκια, όπου έβρισκα κενό στα βιβλία του σχολείου, μιμούμενη τα ποιήματα που υπήρχαν στα αναγνωστικά, των τελευταίων τάξεων, κυρίως, χωρίς να μου έχει πει ποτέ κανένας δάσκαλος λέξη.

Αναφέρθηκα στο δικό μου παρελθόν και στη σχέση μου με την κριτική βιβλίου και ποίησης και μάλιστα με την κριτική των πρώτων Νέων Αναγνωστικών του Δημοτικού Σχολείου, της πρώτης έκδοσης της Μεταπολίτευσης που γράφτηκαν από φωτισμένους δασκάλους και συγγραφείς βιβλίων για παιδιά. Πέραν τούτου, από τις εμπειρίες που αποκόμισα με τις επισκέψεις σε πολλά σχολεία της Ελλάδας χάρη στο σοφό πρόγραμμα του ΕΚΕΒΙ “επισκέψεις συγγραφέων στα σχολεία”, που ένας “πεφωτισμένος” υπουργός πολιτισμού κατήργησε με μια μονοκοντυλιά επί πρωθυπουργίας Αντώνη Σαμαρά, έτυχε ως συγγραφέας βιβλίων και για παιδιά, να επισκεφτώ και νηπιαγωγεία ανα την επικράτεια. Σε ορισμένα από αυτά υπήρχε τέτοια ενασχόληση με υψηλή, μάλιστα ποίηση, που εξεπλάγην. Τα νηπιαγωγάκια ήξεραν στίχους Σικελιανού, Παλαμά, Ελύτη, Ρίτσου, Βρεττάκου, κορυφαίων ποιητών. Οι δασκάλες τους με αφορμή τις εθνικές εορτές μάθαιναν στα παιδιά τους μεγάλους ποιητές και πώς λειτουργεί η ποίηση, μεταφέροντας τον ποιητικό λόγο και τα μυστικά λειτουργίας του στην καθημερινότητα των νηπίων.

“Εκ θηλαζόντων σοι νηπίων ύμνον εξάγεις βρεφικόν”,

λένε οι γραφές και δεν είναι διόλου τυχαίο αυτό. Οι σύγχρονοι ψυχολόγοι προχωρούν περισσότερο. Ισχυρίζονται πως μαθαίνει το ρυθμό το βρέφος και στην κοιλιά της μάνας του. Και τι άλλο από μουσική, ρυθμό είναι το κύριο χαρακτηριστικό της ποίησης.

Δεν αγαπάμε την ποίηση, δεν διαβάζουμε ποίηση, γιατί δεν φροντίζει η Πολιτεία να διδάσκεται συστηματικά ποίηση από το νηπιαγωγείο με εργαλείο το τραγούδι. Και, δόξα τω Θεώ, υπάρχει σήμερα μελοποιημένη υψηλή ποίηση.

 

Αφορμή να ασχοληθώ με το θέμα αυτό μου έδωσε ένα έντυπο, εικονογραφημένο βιβλίο εντελώς αλλιώτικο από τα άλλα. Ένα χειροποίητο βιβλίο. Πρόκειται για ένα βιβλίο, εντελώς χειροποίητο και με πρωτόγονα σχέδια· ένα μικρό, χαριτωμένο βιβλίο σχεδιασμένο με πολλή αγάπη από μια δασκάλα, γραμμένο και ζωγραφισμένο από τα παιδιά του νηπιαγωγείου της. Ένα χαριτωμένο βιβλίο που δεν θα βρείτε στα βιβλιοπωλεία, γιατί είναι μοναδικό και συλλεκτικό. Ακριβώς γι’ αυτό αξίζει να προβληθεί και να προσεχθεί.

Η Κάλη Καββαθά, “νηπιαγωγός και εμψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού για παιδιά και ενήλικες […], συνεργάτιδα του Δημήτρη Παπαϊωάννου”, είναι η δημιουργός του χειροποίητου βιβλίου, ενός αξιαγάπητου έργου τέχνης. Η ίδια το εμπνεύστηκε, το σχεδίασε και με τη βοήθεια των μαθητών και φίλων έστησε αυτό το απέριττο βιβλίο που τιτλοφορεί: “εκδρομή με τον Φεδερίκο”. Στο εσώφυλλο διαβάζουμε το πολύ φιλόδοξο, το θαυμάσιο:

Διδακτική προσέγγιση ποιημάτων

του  Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα

στο νηπιαγωγείο

Και εξηγεί πώς επιλέγει το θέμα, τα ποιήματα μέσω των οποίων θα ταξιδέψουν στο χώρο της ποίησης με τους μαθητές της. Πώς προέκυψε ο Φεδερίκο μετά τα “λουλούδια” και τον Νικηφόρο Βρεττάκο και πώς σχεδιάζει να συνδέσει τον Λόρκα με τον Οδυσσέα Ελύτη. Και διασαφηνίζει στα σύντομα προλογικά της σημειώματα πώς οργανώνει κάθε “εκδρομή” στο ποιητικό σύμπαν του δημιουργού που επιλέγει.

Η σύνταξη και η δομή του “βιβλίου” έχει καλοσχεδιασμένη και μεθοδευμένη ημερολογιακή μορφή. Όπως εξηγεί, κάθε “εκδρομή”, κάθε ενασχόληση με συγκεκριμένα ποιήματα πάνω στο ίδιο θέμα, διαρκεί ένα μήνα. Επομένως, υπό κανονικές συνθήκες, οι “ποιητικές εκδρομές” είναι τόσες , όσοι και οι μήνες εργασίας των νηπιαγωγείων.

 

Κάλη Καββαθά

 

Μέσα από τις 45 περίπου σελίδες που καλύπτουν οι τρεις εκδρομές, με τρία ποιήματα του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα: “Νεράιδα”, γιατί το θέμα είναι γνώριμο και προσφιλές στα παιδάκια, “Το μουγκό παιδί”, “γιατί δημιουργούσε εικόνες παιχνιδιού” και “Η νύχτα δίψασε για ίσκιους”, γιατί η νηπιαγωγός θεωρούσε ότι προκαλεί “συγκίνηση, αλλά και περιέργεια, αν τα παιδιά θα μπορούσαν να ανακαλύψουν κάτι μέσα από αυτό”.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι η δασκάλα βάζει μεγάλους στόχους και όπως δείχνει το πείραμά της, τους πραγματοποιεί. Τα παιδιά εκφράστηκαν με ζωγραφιές, δικούς στίχους και με την καθοδήγηση της Κάλης Καββαθά παρουσίασαν ένα ποιοτικό ποιητικό, ολοκληρωμένο έργο, ένα χειροποίητο βιβλίο / έργο τέχνης, το οποίο συμπληρώνεται με σκέψεις της και με σχετική βιβλιογραφία.

Τελειώνοντας, θέλω να συστήσω το βιβλίο αυτό, ως εγχειρίδιο, εργαλείο μύησης των παιδιών του νηπιαγωγείου – και όχι μόνο – στην ποίηση, στα μυστικά, τη σημασία και τη θέση της στην καθημερινότητα τους. Και στην καθημερινότητά μας ως κοινωνία.

Δεν είναι λίγο μήτε απλό να κάνεις εκδρομές στα ευωδιαστά ποιητικά τοπία της Ανδαλουσίας του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα.

 

Παλαιό Φάληρο, 3 Ιουλίου 2021

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top