Fractal

Η αεροπορική τραγωδία της Κερατέας το 1968 – Οι 17 της Πάρνηθας – Ο Παπαδιαμάντης στο Λάύρειο και στο Σούνιο

Γράφει η Όλγα Κακαβογιάννη //

 

Γιώργος Ιατρού «Εγκαταλείπεις, Καρακασιάν;», εκδ. ΑΩ

 

Διαβάζοντας την συλλογή πεζογραφημάτων του Γιώργου Ιατρού με τίτλο «Εγκαταλείπεις, Καρακασιάν;» (Εκδ. ΑΩ 2019) με συγκίνησαν οι τρυφερές αναμνήσεις ενός παιδιού, που μεταμορφώθηκε σε λειτουργό της  … ορθολογιστικής επιστήμης, των Μαθηματικών.                      .                                                                                                        Δύο  όμως με συντάραξαν.

Ηταν Δεκέμβρης του 1969, όταν με τον Rene Treuil ξεκινάγαμε  στις 6 απο την Αθήνα , για να είμαστε στις 7.30 στην σπηλιά του Κίτσου, όταν άρχιζε η ανασκαφή, που είχε οργανώσει η Nicole  Lambert,  σύξυγος του  Jean Marie Lambert, Διευθυντή  της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρείου.                         .                                                                                             Εκείνο το ομιχλιασμένο πρωϊνό, κατεβαίνοντας τον δρόμο από τον Σταυρό, μια ασυνήθιστη κίνηση αυτοκινήτων και ασθενοφόρων κατηφόριζε προς τα νότια. Συντομα μάθαμε την αιτία. Ενα αεροπλάνο είχε πέσει  στις πλαγιές στο Κερατοβούνι, πάνω απο το χωριό. Η πλαγιά, βόρεια απο τον ΑηΓιάννη ηταν μαυρισμένη και έδειχνε το σημείο της πρόσκρουσης, όπου …επιβάτες απο την Κρήτη, κυρίως νέοι, είχαν χάσει τόσο απρόσμενα την ζωή τους.

Αυτό το γεγονός, που θα το θυμούνται οι παλιότεροι Λαυρειώτες, περιγράφει  ο συγγραφέας, παιδί του Δημοτικού τότε , στο διήγημα «Η τραγική νύξ», παραθέτοντας και ένα σχετικό χρονογράφημα του Παύλου Παλαιολόγου  με τίτλο «Ζωές εν τάφω» (ΒΗΜΑ,11-12-1969), όπου παρουσιάζει τραγικές, προσωπικές ιστορίες και περιπτώσεις και καταλήγει «…ούτε ένα ευλαβικό παράπονο, ούτε μια ταπεινή ερώτηση στον Πανάγαθο; Γιατί  Κύριε;;;»

Το άλλο είναι η γνωστή στους ντόπιους εκτέλεση των 17 Σαρακατσάνων απο τα Λεγραινά, που στα  χρόνια της  Κατοχής εκτελέστηκαν στην Μόλα της  Πάρνηθας απο τους Γερμανούς, όπως την περιγράφει στο διήγημα «Οι 17 της Πάρνηθας», μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας.

Στα άλλα πεζογραφήματα ξανάρχονται στον νού του συγγραφέα οι αναμνήσεις των παιδικών χρόνων με τους ήρωες των εικονογραφημένων περιοδικών και τα πρώτα ταξίδια στο διάστημα, που ενέπνεαν τους μικρούς αναγνώστες, που ξαπλωμένοι τα βράδυα στην αμμουδιά στο Βρωμοπούσι, άκουγαν απο μικρό τρανσίστορ αστυνομικές ιστορίες. Και στον «ιστό της Αράχνης» έμπλεκαν συγχρόνως ανυποψίαστα παιδιά με συντηρητικές πολιτικές καταβολές και ανθρώπους της εκτός νόμου  επι χούντας Αριστεράς, που δίπλα τους ετοίμαζαν την έκδοση της παράνομης Αυγής.

Επίσης, φέρνει στο φώς στοιχεία για  την φυγάδευση απο τις ακτές της περιοχής αγωνιστών της Αντίστασης στην γερμανική κατοχή, με την συμβολή απλών κοριτσιών απο την Κερατέα,  αλλά και  και  τον Γεώργιο Παπανδρέου, γεγονός ομως που δεν εμπόδισε τους ελασίτες να σκοτώσουν τον θείο του, αρχηγό αυτής της επιχείρησης, μπροστά στον Άγιο Δημήτρη κατά τα Δεκεμβριανά .

Και ξεδιπλώνονται οι εμπειρίες των νεανικών χρόνων απο την κατάληψη της Νομικής στον καιρό της χούντας και την προετοιμασία του πραξικοπήματος στην Κύπρο εναντίον του Μακαρίου, του Μούσκου, όπως τον έβριζαν οι φιλοχουντικοί πραξικοπηματίες, που οδήγησαν στην διχοτόμηση του νησιού. Και αναθυμάται την  αίσθηση,  που προκάλεσε στους συγκεντρωμένους φοιτητές ο συγκλονιστικός τρόπος, με τον οποίο τραγούδησε  μια φοιτήτρια τον Εθνικό Ύμνο, ανεβασμένη στο κουβούκλιο ενός αυτοκινήτου. Και τα πρώτα τραγούδια του Σαββόπουλου, του Ξυλούρη και του Βιολάρη.

Αποθησαυρίζει ακόμη το φημολογούμενο πέρασμα του Λέοντα Τρόσκυ από το Σούνιο, καθώς και την περιγραφή απο τον Παπαδιαμάντη του παράκτιου ταξιδιού του με πλοιάριο  από τον Πειραιά στην Σκιάθο, το 1894, που περνώντας από το Σούνιο κάνει τον σταυρό του υποκλινόμενος στην αρχαία θεά, χαιρετίζει τον αλλόθρησκο ειδωλολάτρη προ είκοσι πέντε αιώνων, και από το Λαύρειο τους φτωχούς τυραγνισμένους ψαράδες. Ο συγγραφέας ακόμη χρησιμοποιώντας την παπαδιαμάντεια γλώσσα μετονομάζει Ρυπαρόν Φρέαρ, το Βρωμοπούσι καθ΄ημάς, και τον ξεναγεί  στον τόπο,  όπου  αργότερα θα εγκατασταθούν τα παιδιά των  φίλων του Δεληβοριάδων.

Και οπτικοποιεί τους « Έλληνες καραγωγείς»του Γιάννη Ρίτσου,  την «επίσκεψη» του «Μικρού Πρίγκηπα», τον παράδεισο της αττικής υπαίθρου με  τα ρέματα, τα λουλούδια και τα ζωντανά της, αλλά και την χαρά των ανθισμένων αυλόγυρων στα ταπεινά, εξοχικά  σπίτια, και ακόμη φανταστικούς χάρτες, από το Μπέργκεν του Βορρά και την Τοσκάνη , μέχρι την Μακρόνησο, το Καστελόριζο και την…. Μπουκουρίμα και τέλος την απέραντη μοναξιά των κρυφών τόπων και των άδειων σπιτιών.

 

 

Και συχνά προχωράει σε αυτοψυχανάλυση , στο «15 χρόνια στην ίδια τάξη», για τα μάτια της μικρής μαθητριάς του, ή την ανάμνηση του ζοφερού Στάλκερ του Ταρκόφσκι, καθώς  και το τραυματικό αυτοβιογραφικό «Μπαλόνια στο Σύνταγμα», και θυμάται τους σπαρακτικούς στίχους του τραγουδιού του Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλου:

«και ξαφνικά θα σε χάσω, θα πετάξεις κι εσύ,

Απ΄ την ουρά ενός κομήτη θα  πιαστείς.

Στα παραμύθια πάντα θα ζεις

σε ένα  παράλληλο σύμπαν»

Τον συγκλονίζουν ακόμη οι τραυματικές αναμνήσεις από την παράλογη εισβολή των αστυνομικών δυνάμεων στην πόλη της Κερατέας, λόγω της πάνδημης αντίδρασης των κατοίκων στην απόφαση για την δημιουργία ΧΥΤΑ στο Οβρυόκαστρο. Μια απόφαση που είχε ληφθεί κατά παράβαση της κειμένης Αρχαιολογικής και Περιβαλλοντικής νομοθεσίας , αφού η περιοχή της Λαυρεωτικής ήταν από καιρό κηρυγμένη από το Υπουργείο Πολιτισμού για τα μνημεία της ως αρχαιολογικός χώρος και  ιστορικός τόπος, και από το Υπουργείο Περιβάλλοντος ως τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους, πράγμα που έδειχναν να μην αντιλαμβάνονται οι κατά Νόμον αρμόδιοι, υπηρεσιακοί και πολιτικοί. Πως ο δρόμος τους, «η οδός Θεμιστοκλέους»,  μεταβλήθηκε σε ένα πύρινο ποτάμι, και  όλη η πόλη σε μια εμπόλεμη ζώνη με την εισβολή των ΜΑΤ ο δε αδελφός του να τους αντιμετωπίζει επικεφαλής των εξεγερμένων κατοίκων. Και αν οι ολιγόμυαλοι, ο τότε υπουργός και η υφυπουργός Εσωτερικών (2010/2011), δεν αντιλαμβάνονταν, ότι όλα αυτά αποτελούσαν καταπάτηση του άρθρου 24 του Συντάγματος  και των ειδικών νόμων, βρέθηκε όμως, χρόνια μετά, μια εισαγγελέας, που τίμησε  το λειτουργήμά της και στην τελική δίκη εισηγήθηκε την αθώωσή του.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top