Fractal

✔ Έφη Λαδά: «Θα ευχόμουν να μην είχαν χαθεί ζωές και αυτή η ιστορία να είναι χρήσιμη μόνο για να φτιάξουμε όμορφες πράσινες εκτάσεις με αγάπη και φροντίδα για την φύση»

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //

 

 

«Μέσα στις εικόνες αποτυπώνεται η ιστορία. Τα χρώματα δίνουν την ένταση, τα σχέδια αποτυπώνουν την δράση. Πολλές φορές πλαισιώνουν τις εικόνες πολλά στοιχεία που προσδίδουν στην ιστορία μια ευρύτερη μετάφραση του κειμένου. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο εικονογράφος σκηνοθετεί με την φαντασία του όσα διακρίνει να κρύβονται πίσω από τις λέξεις.»

Η Έφη Λαδά ανήκει στις εξαιρέσεις. Αναγνωρίσιμη, ακριβοθώρητη και βραβευμένη εικονογράφος, έχει δει τ’ όνομά της να αναγράφεται στο τιμητικό πίνακα Άντερσεν και έχει συμμετάσχει με έργα της σε εκθέσεις στο εξωτερικό ενώ ταυτόχρονα γράφει. Και όποτε συναντά την ιστορία της και τον ήρωά της έτσι προκύπτει καθ’ ολοκληρίαν και το δικό της παραμύθι. Πάντα με λόγο. Με αιτία σοβαρή, όπως τώρα δα «Οι μέρες της Σιωπής» ένα παραμύθι για τον περσινό πικρό Ιούλιο που σημάδεψε για μια ζωή τα Καλοκαίρια μας.

Η συγγραφέας και εικονογράφος μιλώντας γι’ αυτό θα μας πει:

 

«Θα ευχόμουν να μην είχαν χαθεί ζωές, να μπορούσαν να είναι εδώ ανάμεσά μας όλοι και αυτή η ιστορία να είναι χρήσιμη μόνο για να φτιάξουμε πάλι όμορφες πράσινες εκτάσεις με αγάπη και φροντίδα για την φύση… Είναι αφιερωμένο στη μνήμη τους»

Και θα μας πει κι άλλα, για τους ήρωες του παραμυθιού και για τα χρώματα, για το χαρούμενο τέλος και για το δίκαιο που πρέπει να αναζητηθεί: «Όταν κάποιος προκαλεί κακό, μ’ έναν τρόπο του επιστρέφεται», θα μας πει.

 

 

-Κυρία Λαδά, δεν είναι η πρώτη φορά που εικονογραφείτε και γράφετε την ιστορία σας, τι φτάνει πρώτο σε σας, το χρώμα ή οι λέξεις;

Όταν η ιστορία γεννιέται στο μυαλό μου, έρχονται και οι εικόνες παράλληλα. Συμβαίνει όμως και να σκεφτώ μια εικόνα και να γεννηθεί μια ιστορία.

 

-«Οι μέρες της Σιωπής» είναι ένα πανέμορφο παραμύθι για ένα πολύ πικρό και σκληρό θέμα. Κυρία Λαδά, πώς μιλάμε για τα δύσκολα θέματα στα παιδιά;

Με τρυφερότητα και με ειλικρίνεια απευθυνόμαστε πάντα στα παιδιά. Τα παιδιά έχουν πληροφορίες, έχουν εικόνες από τα ΜΜΕ, ακούνε τις συζητήσεις των μεγάλων, ξέρουν τι συμβαίνει γύρω τους. Τα παιδιά ξέρουν και εμείς οφείλουμε να τους υπενθυμίζουμε  την ευθύνη που έχουν κι έχουμε όλοι απέναντι στο περιβάλλον. Μέσα από την αφύπνηση και την γνώση μπορούν να προστατέψουν τον τόπο τους από καταστροφές.

Το θέμα του βιβλίου θίγει μια κατάσταση που δυστυχώς συμβαίνει παγκοσμίως. Και η καταστροφή του περιβάλλοντος αφορά όλους τους κατοίκους αυτού του πλανήτη.

 

 

-«Οι μέρες της Σιωπής» γράφτηκαν κάτω από προϋποθέσεις και εκδόθηκαν κάτω από χαρακτηριστικές συγκυρίες, να μιλήσουμε γι’ αυτές;

Ναι θα παραθέσω αυτά που έχω σαν Σημείωση στο τέλος του βιβλίου. Είναι όλη η διαδρομή του βιβλίου.

Τον Αύγουστο του 2007 μια μεγάλη πυρκαγιά διέσχισε σαν πύρινο ζωνάρι την Πελοπόνησο, αφανίζοντας σπίτια, δάση, και ζωές.

Στις αρχές του φθινόπωρου της ίδιας χρονιάς, έτυχε να ταξιδέψω σε εκείνα τα μέρη και αντίκρισα τις τεράστιες καμμένες εκτάσεις.

Την επόμενη χρονιά, στα πλαίσια ενός διαγωνισμού της  Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια ιστορία σχετικά με διεθνή θέματα που απασχολούν παιδιά ηλικίας 4-7 ετών, έγραψα και κατέθεσα αυτήν την ιστορία, με ασπρόμαυρα σκίτσα, έχοντας στο μυαλό μου εκείνο τον εφιάλτη. Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε και η ιστορία παρέμενε στο συρτάρι μου, μέχρι τον χειμώνα του 2016,  όπου με την Έλενα Πατάκη αποφασίσαμε να γίνει βιβλίο .

Τα γεγονότα όμως, του 2018 στην Ανατολική Αττική, στο Νέο Βουτζά, το Κόκκινο Λιμανάκι και το Μάτι … μας συγκλόνισαν.        Ο χαμός τόσων ανθρώπων και οι εικόνες της καταστροφής δεν έχουν προηγούμενο… Μετά από αυτή τη τραγική συγκυρία, το βιβλίο κυκλοφορεί.

Θα ευχόμουν να μην είχαν χαθεί ζωές, να μπορούσαν να είναι εδώ ανάμεσά μας όλοι και αυτή η ιστορία να είναι χρήσιμη μόνο για να φτιάξουμε πάλι όμορφες πράσινες εκτάσεις με αγάπη και φροντίδα για την φύση…

Είναι αφιερωμένο στη μνήμη τους

 

-Αλήθεια, τι μπορεί να κάνουν τα παιδιά για όλη αυτή την οικολογική καταστροφή;

Τα παιδιά μπορούν με την στάση τους απέναντι στην φύση.  Φροντίζοντας για καθαρό περιβάλλον, δημιουργώντας ομάδες αναδάσωσης, υποστηρίζοντας μέρη που χρειάζονται φροντίδα.

Με την συμμετοχή και την καθοδήγηση των μεγάλων, τα παιδιά μπορούν να αποκτήσουν συνείδηση για ένα περιβάλλον, που θα επουλώσει πληγές και θα δημιουργήσει αισιόδοξες συνθήκες για το μέλλον της γης .

 

-Είναι το πρώτο παραμύθι που γράφετε ή που εικονογραφείτε και έχει σχέση με το περιβάλλον;

Ναι είναι η πρώτη ιστορία από όσες έχω γράψει που αναφέρεται στο θέμα της καταστροφής αλλά και της αναγέννησης του περιβάλλοντος.

 

 

-Τι πρέπει να έχει ένα παραμύθι για να γίνει το παραμύθι σας;

Πρέπει να έχει φαντασία, να έχει κρυφές ραφές που να μου δίνουν βήμα να σκεφτώ παραπέρα, να γεννάει εικόνες… πολλές εικόνες , να είναι όλο ένα ταξίδι του μυαλού και της ψυχής.

 

-Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ο ήρωάς σας ή η ηρωίδα σας;

Ο ήρωάς μου είναι δυνατός στο μυαλό και έχει τρυφερή καρδιά. Δεν κρατάει όπλα αλλά έχει δύναμη στην ψυχή, είναι γρήγορος σαν καλπασμός αλόγου και ζεί σ’ ένα δάσος με δέντρα που έχουν τις ρίζες τους στον ήλιο… Υπάρχει τέτοιος;;;;

 

-Σε ποια παραμύθια, κυρία Λαδά, έχετε αδυναμία;

Έχω αδυναμία σε παραμύθια φανταστικά. Σε παραμύθια που μιλάνε για τόπους ονειρικούς για ήρωες  που είναι μεγαλόψυχοι και ταξιδεύουν χιλιάδες χιλιόμετρα για να υπερασπιστούν το δίκαιο και να πολεμήσουν για την αγάπη.

 

-Το πρώτο παραμύθι που γράψατε και εικονογραφήσατε;

Το πρώτο παραμύθι που έγραψα και το πρώτο πρώτο μου εικονογραφημένο βιβλίο είναι το «Χριστουγεννιάτικο δώρο» εκδ. Καστανιώτη….και φέτος έγινε 28 χρονών παραμύθι και κυκλοφορεί ακόμα.

 

 

-Μπορείτε να εικονογραφήσετε ένα παραμύθι όταν δεν συμφωνείτε μαζί του;

Όχι δεν θα μπορούσα ποτέ, γιατί δεν θα μου έδινε και καμία εικόνα…..

 

-Τα εικαστικά και τα βιβλία σας έχουν μεταφραστεί, βραβευτεί, εκτεθεί, αναρτηθεί σε τιμητικούς πίνακες, πόσο σημαντική είναι η εικονογράφηση για ένα παραμύθι;

Είναι σημαντικότατο μέρος μιας ιστορίας για παιδιά η εικονογράφηση. Είναι το εισιτήριο για να το ξεφυλλίσουν να το θαυμάσουν και μέσα από τις εικόνες να φτάσουν στις λέξεις.

 

– Τι μπορεί να πει κάποιος μέσα από το παραμύθι και μέσα από το χρώμα και την εικονογράφηση που δεν μπορεί να πει διαφορετικά;

Μέσα στις εικόνες αποτυπώνεται η ιστορία. Τα χρώματα δίνουν την ένταση, τα σχέδια αποτυπώνουν την δράση. Πολλές φορές πλαισιώνουν τις εικόνες πολλά στοιχεία που προσδίδουν στην ιστορία μια ευρύτερη μετάφραση του κειμένου.                                                                     Μ’ αυτόν τον τρόπο ο εικονογράφος σκηνοθετεί με την φαντασία του όσα διακρίνει να κρύβονται πίσω από τις λέξεις.

 

 

-Το αγαπημένο σας χρώμα;

Όλα τα χρώματα που προκύπτουν από αναμίξεις, όλες οι χρωματικές αποκλίσεις και όλοι οι τόνοι των χρωμάτων…                               Όλα μα όλα τα χρώματα με μαγεύουν,…και όταν νομίζω πως έχω αγαπημένο χρώμα,….με διαψεύδει μια χρωματική απόκλιση που ανακαλύπτω ανακατεύοντας ….και πάει λέγοντας….

 

-Το αγαπημένο σας παραμύθι όταν ήσασταν παιδί;

Το πολύ αγαπημένο μου παραμύθι όταν ήμουνα παιδί ήταν «Ο καπνοδοχοκαθαριστής και η βοσκοπούλα» του Χ.Κ. Άντερσεν. Θυμάμαι πόσο είχα αγαπήσει σαν παιδί, την προσπάθεια τους, (όσο κι αν τους κράταγε το εύθραυστο πορσελάνινο σώμα τους πάνω στην παλιά κομότα του σπιτιού), σκαρφαλώνοντας μέσα από την καμινάδα να βγουν έξω στο φως, πάνω απ’ τα σπίτια της πόλης, και να είναι αυτό το μεγάλο ταξίδι της ζωής τους προς την ελευθερία….

….Ευτύχησα να το διασκευάσω και να το εικονογραφήσω το 2003 (κουβαλώντας τα συναισθήματα της παιδικής μου μνήμης) και είχε κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Κέδρος …

 

-Πότε ακριβώς σκεφτήκατε «εγώ αυτό θα κάνω, θα γράφω και θα εικονογραφώ παραμύθια»;

Το σκέφτηκα και το αποφάσισα όταν μεγάλωνα τις κόρες μου. Εκτός από το οτι αγοράζαμε ό,τι παραμύθι κυκλοφορούσε εκείνη την εποχή, φτιάχναμε και πολλές δικές μας ιστορίες. Περνάγαμε ώρες ατέλειωτες αλλάζοντάς τες, φτιάχνοντας κάθε φορά και διαφορετικό τέλος. Άλλες ιστορίες ήταν αστείες άλλες σοβαρές και περιπετειώδεις…. Ήταν ένα παιχνίδι που με είχε συνεπάρει, και έβλεπα πόσο ενδιαφέρον είχε να κάνουμε και τις ζωγραφιές σ’ αυτά που φανταζόμασταν κάθε φορά.

 

 

– Ένα παραμύθι πρέπει να έχει πάντα χάπι έντ;

Όχι κατά την γνώμη μου. Υπάρχουν ιστορίες που πρέπει να δικαιώσουν ή μ’ έναν τρόπο και να τιμωρήσουν το άδικο. Ένα παράδειγμα στην ιστορία μου «Οι μέρες της Σιωπής», ο μάγος τιμωρείται δεμένος στην σκοτεινή σπηλιά του με τα πέπλα της Σιωπής, θλιμένος για τον χαμό του αγαπημένου του γερακιού μέσα στους καπνούς τις μέρες της καταστροφής….   Όταν κάποιος προκαλεί κακό, μ’ έναν τρόπο του επιστρέφεται.

Δεν θα μπορούσε όμως να μην υπάρχει και η αισιόδοξη πλευρά που αφορά την αναγέννηση του τόπου μετά την καταστροφή, από την φροντίδα και την αγάπη των παιδιών .

 

-Κι ο Άντερσεν; Γιατί παραμένει ανυπέρβλητος με τα μαύρα του παραμύθια;

Ο Άντερσεν θίγει εκείνα τα θέματα της εποχής του που είναι διαχρονικά και μέσα στις δεκαετίες αναγνωρίστηκαν και αγαπήθηκαν…Με τον υπέροχο μαγικό του τρόπο περιγράφει συναισθήματα που έχουν κάτι να πουν σε όλους…

 

-Ποιο κλασικό παραμύθι βρίσκετε να ταιριάζει με τη σημερινή εποχή;

Δεν θεωρώ πως θα έβαζα ένα παραμύθι να ταιριάζει σε εποχή. Τα παραμύθια καλό είναι να έχουν το δικό τους φανταστικό σύμπαν που παίρνοντάς μας απ’ το χέρι να μας ταξιδεύουν και ενίοτε να μας παρηγορούν, μέσα σ’ αυτό το δικό τους γαλαξία.

 

 

Δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top