Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ευτυχώς που αντέχει το σπίτι κι η λίμνη
01/06/2021, 11:54 μμ

Ευτυχώς που αντέχει το σπίτι κι η λίμνη

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού //

 

Τζέννυ Έρπενμπεκ, «Δοκιμασία», Μετάφραση: Αλέξανδρος Κυπριώτης, εκδ. Καστανιώτη, σελ. 208

 

Δοκιμασία για τον γερμανικό λαό μπορεί να θεωρηθεί ολόκληρη η Ιστορία της χώρας τους στον 20ου αιώνα, κάτι που διατρέχει το ομότιτλο βιβλίο της Γερμανίδας συγγραφέως Τζέννυ Έρπενμπεκ.

Δοκιμασία ψυχική, σωματική καθώς και δοκιμασία συνειδήσεως ήταν για τους Γερμανούς ολόκληρη η ταραγμένη Ιστορία τους από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, την ευάλωτη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, την άνοδο του Τρίτου Ράιχ και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μέχρι τα μεταπολεμικά δεινά του τέλους του, της διαίρεσης της χώρας και, τελικά, την Επανένωση μόλις στα τέλη του αιώνα. Ειδικότερα, θέματα όπως οι διώξεις των Εβραίων και η εισβολή των Ρώσων στρατιωτών στα γερμανικά εδάφη θίγονται ακροθιγώς.

Όλες αυτές οι αναμνήσεις, ιδίως εκείνες από το Τρίτο Ράιχ, τον Πόλεμο και τη μεταπολεμική διαίρεση περιγράφονται από τη συγγραφέα από την πρωτότυπη οπτική ενός σπιτιού, νοτιοανατολικά του Βερολίνου, κοντά σε μία λίμνη του Βρανδεμβούργου.

“Ακόμα και σήμερα, όταν κάποιος μιλάει για τον πόλεμο, αυτή σκέφτεται πρώτα τον πόλεμο που άρχισε να κηρύττει εναντίον της το ίδιο της το κορμί ακριβώς τότε που έπεφταν οι πρώτες βόμβες στη Γερμανία. Παρά τα όλο και πιο λιγοστά τρόφιμα άρχισε τον καιρό εκείνο το κορμί της ενάντια σε κάθε λογική ξαφνικά να παχαίνει, ενώ άλλα, που πρωτύτερα είχανε παχύνει, οι αδελφές της για παράδειγμα, από τις αναστατώσεις κι αργότερα την πείνα πρώτα αδυνατίσανε, ύστερα γίνανε λεπτά, και τελικά ισχνά”.

Η συγγραφέας εκτός από ιστορικά στοιχεία, ενσωματώνει στη διήγησή της και πολλά λαογραφικά στοιχεία για παλιά έθιμα της κοινωνικής ζωής στην ύπαιθρο της Γερμανίας, για τον γάμο, την ταφή κ.α.

“Άμα μία κόρη θέλει να μάθει αν θα παντρευτεί σύντομα, πρέπει την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τη νύχτα να χτυπήσει, τακ-τακ στο κοτέτσι. Άμα ακουστεί πρώτα κότα, δεν θα γίνει τίποτα, άμα απαντήσει κόκορας, η επιθυμία της θα εκπληρωθεί. Τον μέλλοντα γαμπρό μπορεί να τον αναγκάσει να εμφανιστεί την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τη νύχτα”.

 

Jenny Erpenbeck

 

Πρωταγωνιστές, εκτός από το σπίτι, το οποίο μένει να παρακολουθεί τα τεκταινόμενα στη χώρα, μοναδικό αναλλοίωτο στοιχείο με το πέρασμα των χρόνων, είναι ένας γαιοκτήμονας με τις τέσσερις κόρες του, ένας υφαντουργός, ένας κηπουρός και ένας αρχιτέκτονας. Υπάρχει και ο στρατιώτης του Κόκκινου Στρατού, καθώς και η γυναίκα του αρχιτέκτονα και η ίδια η συγγραφέας. Οι πιο βασικοί είναι, όμως, ο κηπουρός και ο αρχιτέκτονας.

Η γραφή της Τ.Ε. είναι αλληγορική. Συχνά φράσεις σε κάποια κεφάλαια επαναλαμβάνονται, όταν η συγγραφέας θέλει να επιμείνει σε κάτι, σαν μουσικό μπάσο κοντίνουο. Χρησιμοποιεί τον αφηγηματικό ενεστώτα, κάτι που δημιουργεί μια αίσθηση κίνησης μέσα σε αυτό το σιωπηλό και ήρεμο περιβάλλον του εξοχικού σπιτιού πλάι στη λίμνη. Γενικά, τόσο η γραφή, όσο η γλώσσα, η δομή της αφήγησης και η υπόθεση, είναι όλα αρκετά πρωτότυπα και ασυνήθιστα.

Αυτό που θα μείνει, πάνω απ’ όλα στον νου του αναγνώστη είναι οι υπέροχες εικόνες και οι περιγραφές της φύσης του σπιτιού δίπλα στη λίμνη. Ο άνεμος που περνά μέσα από τα φύλλα του ευκαλύπτου σφυρίζοντας και λικνίζοντάς τα απαλά, τα πολύχρωμα παρτέρια με τα λουλούδια, τα αμπέλια με τα κληματόφυλλα, το ακίνητο νερό της λίμνης και τα πρασινοκίτρινα λιβάδια του θέρους. Τελικά πρωταγωνιστές εδώ δεν είναι οι άνθρωποι, αλλά η λίμνη, το σπίτι, το φυσικό τοπίο και οι αναμνήσεις.

Ένα ιδιόρρυθμο, εσωστρεφές και ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό ανάγνωσμα έξω από τα συνηθισμένα για την Ιστορία της Γερμανίας του 20ου αιώνα με κεντρικό πρωταγωνιστή ένα εξοχικό σπίτι.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top