✔️ Χρήστος Ντικμπασάνης: «Πάλι, όμως, αυτό το έντονο ενδιαφέρον μου για το Σύμπαν έχει ως κεντρικό σημείο του το τεράστιο ενδιαφέρον μου για τον άνθρωπο»

Συνέντευξη στον Ιωσήφ Αρνέ //

 

Ο Χρήστος Ντικμπασάνης είναι καθηγητής, ποιητής, συγγραφέας και μελετητής των θρησκειών. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1961, όπου και τελείωσε τη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στη Θρησκειολογία και υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Δυτικής Μακεδονίας. Τo τελευταίο ποιητικό του βιβλίο «Φυγή στο ανέφικτο» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.

-Τι είναι εκείνο που σας ωθεί να γράφετε;

Η συγγραφή για εμένα είναι μία πολύ ευχάριστη ενασχόληση στη ζωή μου. Μάλιστα, μπορώ ν’ αναφέρω ότι είναι απαραίτητη και ζωοφόρα. Συμβαίνει πάντα και πάντοτε, όταν ένα εσώτερο θηρίο ξύνει με τα γαμψόνυχά του την ψυχή μου, επιζητώντας να βγει στο φως του ήλιου και της ζωής. Εντούτοις, αναφέρω ότι το ενδιαφέρον μου για τη συγγραφή ξεκινά από την τεράστια αγάπη μου για την ιστορία των θρησκειών, τη μυθολογία, το παράξενο, το εξωκοσμικό, τη φύση, το διάστημα, τις εναλλακτικές θεωρίες, το φανταστικό, την τεχνολογία του μέλλοντος και κυρίως τον άνθρωπο. Το ερέθισμά μου για τη συγγραφή το εκμαιεύω μέσα από τον κόσμο των ενδιαφερόντων μου, που ήδη ανέφερα. Εξάλλου όλα τα βιβλία μου περιέχουν στοιχεία του παράξενου, της φαντασίας, των διαστρικών ταξιδιών, των εκπληρωμένων ή πληγωμένων ή προδομένων συναισθημάτων, του τρόμου, των μελλοντικών εφευρέσεων ή ιδεολογιών που πρόκειται να αλλάξουν τον κόσμο μας.

-Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για εσάς είναι να καταφέρετε να εκφράσετε τη σκέψη σας πάνω στο χαρτί;

Δεν συναντώ ιδιαίτερες δυσκολίες, εκτός από αυτές που δημιουργούνται από τις αντικρουόμενες μέσα μου ιδέες, απόψεις, συναισθήματα και από το βιαστικό κύλισμα του χρόνου. Αποτελεί γεγονός ότι ένα 24ωρο εμπεριέχει πολύ λίγες ώρες. Δεν πιστεύω, λοιπόν, ότι υπάρχει κάποια ιδιαίτερη δυσκολία. Κυρίως ποίηση γράφει κάποιος, όταν η έμπνευση τον κατακλύζει. Τότε θα έλεγα πως το ποίημα γράφεται «μόνο του», ή πως μια ανώτερη δύναμη καθοδηγεί τα δάχτυλα του ποιητή στην συγγραφή. Σχετικά με τον πεζό λόγο συμβαίνουν περίπου τα ίδια πράγματα. Εάν πρόκειται για διήγημα ή μυθιστόρημα, τότε εκτός από τα παραπάνω, οφείλεις να έχεις τη δυνατότητα και την ικανότητα να δημιουργείς έναν κόσμο δικό σου μέσα στον οποίο να κτίζεις, να οργανώνεις ή και να γκρεμίζεις. Πάντα όμως να μπορείς να επιστρέφεις πίσω στην τρέχουσα πραγματικότητα. Όσον αφορά τα δοκίμια, εκεί η δυσκολία που όμως συνοδεύεται άρρηκτα από τη γλυκύτητα της ικανοποίησης, έγκειται στο γεγονός ότι οφείλεις ν’ αναζητήσεις με οποιοδήποτε τρόπο (ταξίδια, βιβλία, internet) στοιχεία για όσα θέλεις να υποστηρίξεις, να προωθήσεις και να προβάλεις. Πάντως η οποιουδήποτε είδους συγγραφή πρέπει να σε ευχαριστεί σε υπερθετικό βαθμό, να σου χαρίζει ανάσες ζωογόνες. Αν δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, τότε σίγουρα υπάρχουν και άλλα σπουδαία πράγματα στη ζωή, τα οποία θα σου ταιριάζουν περισσότερο.

-Ποιες είναι οι επιρροές σας;

Σίγουρα είναι πολλοί οι συγγραφείς και οι ποιητές, οι οποίοι μ’ έχουν επηρεάσει, χωρίς ν’ αποτελούν για εμένα καταλυτικά ορόσημα. Τέτοιοι είναι: ο Όμηρος, ο Λουκιανός, ο Ησίοδος, ο Αριστοφάνης, ο Λουκιανός, ο Απουλήιος, ο Δάντης, η Μαίρη Σέλλεϋ, ο Μπραμ Στόουκερ, ο Γκαίτε, ο Σαίξπηρ, ο Τζόρτζ Όργουελ, ο Φραντς Κάφκα, ο Μπόρχες, ο Χάξλεϊ, ο Στήβεν Κινγκ, ο Ένγκαρ Άλαν Πόε, ο Προυστ, ο Νερούδα, ο Απολλιναίρ, ο Ουίλλιαμ Μπλέικ, ο Τ. Σ. Έλιοτ, ο Τζων Κητς, ο Φρειδερίκος Λόρκα, ο Γ. Σεφέρης, ο Γ. Ρίτσος, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Γ. Θέμελης, Ν. Καββαδίας, ο Ιούλιος Βερν, ο Φρ. Κάφκα, ο Χ. Φ. Λάβκραφτ, ο Άρθουρ Μάχεν, ο Άστον Σμιθ, ο Ρέυ Μπράντμπερυ, ο Γουίλιαμ Γκίμπσον, ο Φίλιπ Ντικ, ο Πίτερ Χάμιλτον, ο Άρθουρ Κλαρκ, ο Καρλ Σαγκάν, η Ούρσουλα Λε Γκεν, ο Τομ Ρόμπινς, ο Φίλιπ, Ντικ, ο Ν. Καζαντζάκης, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Γιώργος Μπαλάνος, ο Μάκης Πανώριος (ο αποκαλούμενος και «πρύτανης του φανταστικού»), ο Ελευθέριος Κεραμίδας, η Εριέλλα Χρυσού, ο Γιάννης Μαρτζούκος. ο Διαμαντής Φλωράκης, ο Θανάσης Βέμπος κ.ά. Ένας ακόμη μεγάλος επιστήμονας και συγγραφέας Ε.Φ. που με επηρέασε σε πολύ μεγάλο βαθμό είναι ο Ισαάκ Ασίμοφ.  Σύμφωνα με αυτόν τον συγγραφέα «η σύγχρονη επιστημονική φαντασία αποτελεί το μοναδικό λογοτεχνικό είδος στο οποίο θίγονται συστηματικά και συνειδητά η φύση των αλλαγών που έρχονται, οι πιθανές επιπτώσεις και οι λύσεις τους. Η Ε.Φ. είναι εκείνο το λογοτεχνικό είδος, το οποίο καταπιάνεται με την επίδραση της επιστημονικής προόδου στον άνθρωπο».

-Ποια θεματολογία κρατεί τον κυρίαρχο ρόλο στα έργα σας;

Σίγουρα, δεν είναι η πρώτη φορά, που γράφω για το χάος, για το διάστημα, για μάχες στο διάστημα και για διαστρικά ταξίδια. Εξάλλου, η παρούσα συλλογή αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας με το γενικό τίτλο ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΧΑΟΥΣ

Πιστεύω, ότι όσα βιβλία μου εξέδωσα μέχρι σήμερα είναι λίγο έως πολύ έξω από τα στενά πλαίσια της κλασσικής θεματολογίας. Δε φοβάμαι να ασχοληθώ με το φανταστικό, μήπως κάποιοι με θεωρήσουν φαντασιόπληκτο. Εξάλλου η πραγματικότητα σήμερα τείνει να ξεπεράσει τη φαντασία.

Στα προηγούμενα βιβλία μου με απασχολεί ο άνθρωπος, ο κόσμος, η μελλοντική πορεία και η εξέλιξή τους, η ιστορία των θρησκειών σε όλους τους τομείς της, η μυθολογία, η ανθρωπολογία, τα μυστήρια της Γης και του Σύμπαντος. Μάλιστα, το Σύμπαν, το διάστημα, το χάος δεν είναι κάποια θέματα, που άρχισαν να με απασχολούν τελείως ξαφνικά, από τη μια στιγμή στην άλλη. Για παράδειγμα, η ποιητική συλλογή μου με τον τίτλο ΘΡΥΨΑΛΑ ΑΠΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΓΑΛΑΞΙΑ, αλλά και η συλλογή με τίτλο Η ΑΝΑΡΡΙΧΗΣΗ ΤΟΥ ΤΕΙΧΟΥΣ αποτελούν προτυπώσεις της παρούσας ποιητικής συλλογής μου.

-Πείτε μας λίγα λόγια για το βιβλίο σας

Η παρούσα ποιητική συλλογή μου ανάγεται στο λογοτεχνικό είδος της χερμπερτιανής διαστημικής όπερας και αποτελεί το δεύτερο μέρος του πρώτου χρονικά ελληνικού space opera ποιητικού βιβλίου. Σε αυτό εστιάζομαι στη ζωή, στην αγάπη, στον άνθρωπο, στον έρωτα, στις ένδον μάχες και τις  περιπέτειες και συγκρούσεις πεδίου μέσα όμως από μία χαοτική, διαστημική ή συμπαντική οπτική γωνία, την οποία κανείς δεν μπορεί ούτε να την υποτιμήσει, ούτε και να την περιθωριοποιήσει. Γι’ αυτό και όσο υπάρχει λογοτεχνία, θα υπάρχει και αυτή. Επίσης, άλλα θέματα είναι η απόλαυση της εξερεύνησης και η ανάγκη για το φανταστικό. Γιατί, έτσι κι αλλιώς, ο δρόμος του φανταστικού είναι που μας οδηγεί σ’ αυτό που στέκει ως διακαής πόθος όλων μας: η επαφή, έστω και για λίγο, με το ανέφικτο. Ανέφικτο προς το παρόν, γιατί είναι σημαντικό σε αυτό το σημείο να θυμηθούμε ότι πολλά βιβλία επιστημονικής φαντασίας επαληθεύτηκαν και έγιναν οιωνοί, ουσιαστικά, του μέλλοντος. Τέτοια πολύ γνωστά βιβλία είναι το Από τη Γη στη Σελήνη του Ιούλιου Βερν ή η Οδύσσεια του Διαστήματος του Άρθουρ Κλαρκ, καθώς επίσης και ο Φράνκενστάιν της Μαίρη Σέλλεϋ (σήμερα γίνονται μεταμοσχεύσεις οργάνων), Ο Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος του Άλντους Χάξλεϋ (τα αντικαταθλιπτικά και τα αγχολυτικά έχουν γίνει καραμέλες στις μέρες μας) και το 1984 του Όργουελ (προσωπικά δεδομένα στην εποχή του Google δεν υφίστανται). Η φαντασία κάποιες φορές λειτουργεί προφητικά..

Σχετικά με τον υπότιτλο στο βιβλίο μου, δηλαδή ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΧΑΟΥΣ 2 θεωρώ, ότι είναι απαραίτητος, για το λόγο ότι για εμένα προσωπικά έχει ήδη ξεκινήσει μια νέα περίοδος θεματολογίας στην ποίησή μου. Μια θεματολογία που, θα μου επιτρέψετε να τονίσω, είναι εξολοκλήρου αφιερωμένη στο Σύμπαν, που μας περιβάλλει, σε συνάρτηση βέβαια με τον άνθρωπο. Το Σύμπαν και ο Άνθρωπος είναι τα δύο θέματα, τα οποία με απασχολούν περισσότερο από ο,τιδήποτε άλλο.

Επομένως, το περιεχόμενο της παρούσας συλλογής μου αναφέρεται στο Σύμπαν, στη δημιουργία του, στην τεράστια πιθανότητα να υπάρχουν εκεί στα βάθη του και άλλοι πολιτισμοί εκτός του γνωστού γήινου, στην πιθανή προέλευση της ζωής στον πλανήτη Γη από το διάστημα, στη δυνατότητα των διαστρικών ταξιδιών εκ μέρους των ανθρώπων, αλλά ακόμη και στον τρόμο, την ελπίδα, τις σχέσεις επαφής που μπορούν να έχουν οι άνθρωποι με τις εξωγήινες μορφές ζωής, όποιες και όπου και να βρίσκονται αυτές. Αναφέρομαι, λοιπόν, στο διάστημα, εφόσον η τρέχουσα πραγματικότητα εμπεριέχει πλέον τόσο φόβο, πίκρα, απογοήτευση και σκληρότητα. Πάλι, όμως, αυτό το έντονο ενδιαφέρον μου για το Σύμπαν έχει ως κεντρικό σημείο του το τεράστιο ενδιαφέρον μου για τον άνθρωπο. Τον άνθρωπο, που πληγωμένος από τις τόσες πολλές αρνητικές καταστάσεις της καθημερινής του ζωής, ατενίζει τα άστρα, αναζητώντας μια διαφορετική οπτική της ζωής του.

Εξάλλου, αποτελεί πλέον γεγονός, ότι, χωρίς ποτέ να παρατήσουμε τη μητέρα μας Γη, οι άνθρωποι θ’ αναζητήσουμε να βρούμε αλλού μέσα στο διάστημα μια καινούργια στοργική γωνιά για να συνεχίσουμε την επιβίωσή μας. Αυτή η αναζήτηση, εξάλλου, έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετές δεκαετίες. Τι άλλο είναι τα προγράμματα SET I και SET II εκτός από κάτι τέτοιο;

Γράφοντας για αυτά τα θέματα, εξωτερικεύω τις πιο εσώψυχες επιθυμίες μου, σκέψεις και προβληματισμούς μου. Αυτή η ανάγκη, βέβαια, δεν είναι κάτι που αρχίζει και τελειώνει, που έχει αρχή και πέρας. Θα μου επιτρέψετε ν’ αναφέρω, ότι είναι αέναη και ακαταμάχητη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο εσωτερικός μου κόσμος να μη μου επιτρέπει να τα παρατήσω ποτέ.

Σε κάθε περίπτωση το θέμα της φυγής είναι μία μόνο οπτική γωνία της τριλογίας. Τα άλλα δύο μέρη αναφέρονται σε άλλα θέματα, αλλά σίγουρα συνδέονται μεταξύ τους με κάποιον τρόπο. Εξάλλου πρόκειται για μια φυγή που συνοδεύεται από αποφασιστικές μάχες στο τέρμα των γαλαξιών ή στο βαθύτερο σημείο του συμπαντικού εαυτού μας..

-Συγγραφέας γεννιέσαι ή γίνεσαι;

Σχετικά δύσκολη η απάντηση της ερώτησης αυτής. Προσωπικά πιστεύω ότι φαίνονται ποιες είναι οι κλίσεις κάποιου από μικρό παιδί. Για παράδειγμα, από την ηλικία των πέντε χρόνων πριν ακόμη μάθω να διαβάζω και να γράφω, μου άρεζε πολύ να παίρνω κάποια βιβλία ή κάποιο τόμο μίας εγκυκλοπαίδειας και να τα ξεφυλλίζω, σταματώντας μαγεμένος στις φωτογραφίες τους. Με σαγήνευε αυτή η διαδικασία και μου έβαζε τη φαντασία σε λειτουργία. Λίγα χρόνια μετά η φαντασία μου εξαπτόταν από την ανάγνωση βιβλίων της ελληνικής και της ξένης μυθολογίας που μου αγόραζαν οι γονείς μου και λίγο αργότερα από τα μυθιστορήματα του πατέρα της επιστημονικής φαντασίας, του Ιουλίου Βερν. Έτσι, λοιπόν, πιστεύω ότι η κλίση προϋπάρχει, αλλά από εκεί και πέρα χρειάζονται κάποιες προϋποθέσεις, βαθύτερες επιθυμίες και καθοριστικές καταστάσεις για να εξελιχθείς και να παλέψεις να φθάσεις κάπου ως συγγραφέας και ποιητής. Μάλιστα, αυτήν την ώθηση για την συνέχιση της διαδρομής οφείλεις να τη διαθέτεις και να την συντηρείς εσύ ο ίδιος σε καθημερινή βάση.

-Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι στον τομέα της λογοτεχνίας τι θα ήταν αυτό;

Αν είχα αυτήν τη δύναμη, τότε θα ήθελα ν’ αλλάξω την αθέμιτη ανταγωνιστικότητα αρκετές φορές μεταξύ των υπηρετών της γραφής. Επίσης, θα προσπαθούσα ν’ ανακαλύψω κάποιους τρόπους, ώστε ο μέσος Έλληνας ν’ αρχίσει να διαβάζει όσο το δυνατόν περισσότερα βιβλία. Επίσης, θα προσπαθούσα ν’ ανοίξω τους δρόμους στην αποδοχή και στο ενδιαφέρον απέναντι σε θεματολογίες που μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον αποτελούσαν ταμπού στο χώρο του βιβλίου, αν και τα θέματα υπήρχαν και αναπτύχθηκαν πολλές φορές υπέρμετρα από την αρχαιότητα ακόμη, όπως της φαντασίας, της επιστημονικής φαντασίας, του τρόμου, του παράξενου κ.ά.

-Έχετε επόμενα συγγραφικά σχέδια;

Οπωσδήποτε υπάρχουν επόμενα συγγραφικά σχέδια. Συγκεκριμένα υπάρχουν δύο ποιητικές συλλογές, η μία εκ των οποίων αποτελεί το γ΄ μέρος της τριλογίας ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΧΑΟΥΣ, ενώ η άλλη που θα κυκλοφορήσει σε λίγες ημέρες αφορά τα συναισθήματα και τις σκέψεις που αναδύθηκαν και αναπτύχθηκαν μέσα στην καραντίνα λόγω κορωνοϊού. Επίσης, υπάρχει ένα δοκίμιο για τους Σουμέριους, τους οποίους μελετώ από επιστημονική, θρησκειολογική και αποκρυφιστική πλευρά. Επίσης, ετοιμάζω αυτήν την εποχή ένα μυθιστόρημα που βασίζεται στα βιώματα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα οποία μου άφησε ο πατέρας μου, λίγο πριν μετοικήσει στους ουρανούς, καταγεγραμμένα σ’ ένα τετράδιο. Μου τα άφησε ως κληρονομιά, με την υπόσχεση εκ μέρους μου να τα σχηματοποιήσω σ’ ένα μυθιστόρημα. Θα το γράψω βέβαια, αλλά σε μία πιο science fiction εκδοχή.