Fractal

Με θετικό πρόσημο και παιγνιώδη διάθεση

Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη //

 

Σοφία Τσίπα «Αβαρίες», εκδ. Momentum

 

Η Σοφία Τσίπα με ποικίλες θεατρικές σπουδές, που «ο νους της γίνεται πουλί», μας καταθέτει την τρίτη της ποιητική συλλογή με τίτλο Aβαρίες που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μοmemtum. Από τις ίδιες εκδόσεις είχε κυκλοφορήσει και η πρώτη της συλλογή με τίτλο Χασμωδία (2016). Ανάμεσα τους κυκλοφόρησε η Σθεντόρεια από τις εκδόσεις Φερενίκη (2018). Παραθέτω αρχικά ένα ποίημά της αντιπροσωπευτικό του ύφους της γραφής της.

 

ΕΛΞΙΣ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

Απλά κι απέριττα θα πρέπει να υφαίνονται οι λέξεις
συνθέτοντας αισθήματα και πόλους έλξης.
Με εργασία, με σπουδή,
μια γνήσια του λεπτού σημείου διατριβή.
Ακουμπισμένες στη σωστή τους θέση,
εκπέμποντας οικειότητα και ζέση.
Ν’ αποδίδουν ρυθμικά τα ωραία νοήματα
να φτιάχνουν ορισμούς, συνθήκες, νέα σχήματα.
Να παραπέμπουν σε γνήσιους συλλογισμούς,
διαμορφώνοντας της τέχνης τούς «ισμούς».
Απλά, μα όχι απλοϊκά, ζωηρά, ανεπιτήδευτα, γλυκά.
Να σηκώνει παντιέρα ο λόγος πριν χυθεί στη μελάνη
να χάνεται ο νους απ’ τη σπουδαία του πλάνη.
Να τσουλάει σε οξυγώνια κι αμβλυγώνια τρίγωνα, ποτέ ισοσκελισμένα.
Σώματα δυνατά, αντρειωμένα, αναπάντεχα παραδομένα.
Δίχως λεονταρισμούς, χωρίς εξάρσεις
στίχοι με ηχηρούς κομπασμούς και γλωσσικές επάρσεις.
Μ’ αυθεντικότητα κι αλήθεια, όχι μεγαληγορία
να συνθέτουν με λύσσα της ζωής την πικρή παρωδία.

 

Σοφία Τσίπα

 

Επιστρέφοντας στις Αβαρίες, εδώ δίνεται η αίσθηση πως η Τσίπα κλείνει το μάτι στον αναγνώστη, καταφεύγει στον σαρκασμό, το χιούμορ και την ειρωνεία, σημειώνοντας με τον τρόπο της , παράλληλα, πως κάποια πράγματα που συμβαίνουν απλώς επιβεβαιώνουν την ανθρώπινη ματαιοδοξία.

Αβαρία είναι η ζημιά πλοίου, μεταφορικά σημαίνει την ελαστικότητα ή υποχώρηση αλλά και τον αποφορτισμό.

Κάνουμε άραγε οι άνθρωποι εκπτώσεις συναισθηματικές, ηθικές ή άλλου είδους; Mήπως έχουμε αλλοτριωθεί σε μια ζωή που δεν ορίζουμε ολοκληρωτικά;Kαι ποιος ο ρόλος του ποιητή μέσα σε όλα αυτά; Γράφει στο πρώτο ποίημα της συλλογής που φέρει τον τίτλο: «Ποιητής προφήτης»: «Μιλούμε με φωνές μισοπνιγμένες/ βουβοί συνωστιζόμαστε σε κάθε προσταγή,/σέρνουμε το σαρκίο με τις παλάμες μας γδαρμένες/μπροστά στη μοίρα υποκλινόμαστε μ’ υποταγή./Πλανάται πλάνη τούτος ο λαός/η μυρωδιά απ’ το αίμα θα τον αφυπνίσει./Μακάρι ο ποιητής προφήτης να ‘ναι αγαθός/κι απ’ όσα κόπιασε μια μέρα να αθροίσει.»(σελ.9).

Kαι στο ποίημα με τίτλο «Για να σωθεί η πατρίς » της σελ.27 : «Eίκοσι ευρώ τι να προλάβω;/Χειμώνας, σβήνει γρήγορα το φως./ Επιθυμίες και αισθήματα μέσα μου θάβω/στην κοινωνία για να ‘μαι αρεστός.» 

Το ομότιτλο με το βιβλίο ποίημα (ΑΒΑΡΙΕΣ ή ΧΩΡΙΣ ΦΙΝΑΛΕ) είναι γεμάτο με θέματα που παραπέμπουν σε μια δυστοπική αλλοτριωτική κατάσταση: επουσιώδη, αμήχανες επαναλήψεις, λόγια ασυνάρτητα, υποτροπές, κλεμμένες πόζες, ζημίες, κουβέντες στο πόδι, κατάχρηση εξουσίας αισθημάτων. Στα ποιήματά της η Τσίπα αναρωτιέται άμεσα ή έμμεσα πού βρίσκεται εν τέλει ο άνθρωπος: «Μα εμείς μες τις αλήθειες πώς ν’ αποφύγουμε ζημίες/κι όσες οι λέξεις φέρνουν αβαρίες…»

Ξεχωρίζει, μεταξύ άλλων, και το ειρωνικό της ποίημα «Ήρωας με το στανιό». Σε σκληρές εποχές, για ήρωες θα μιλάμε; Είναι από μόνο του ηρωικό να στέκεσαι αντιμέτωπος με τη φτώχια που σε απειλεί παντοιοτρόπως και δεν σου αφήνει κανένα περιθώριο ελιγμού. «Δες πως άλλαξαν οι εποχές /θα γίνεις ήρωας φώναξαν με ιαχές./Κι εσύ επιπόλαια φθίνεις το κεφάλι/ η πείνα δε σου αφήνει σκέψη άλλη» (σελ.32)

 

Γραφή με ζωντάνια, παλμό και ένταση παραπέμπει σε άλλες ίσως ποιητικές εποχές, αλλά μας ξαφνιάζει θετικά και μας παρασέρνει σε ποικίλα ρυθμικά τοπία. «Κι εγώ που είμαι ακόμη τόσο νέα/στο γυάλινο κλουβί μου τον εχθρό μου προσκυνώ./Αχ, να με βρέξει λίγο χιόνι,/χρώμα να κλέψω απ’ ένα δειλινό…/ Oι εποχές γεμίζουν και αδειάζουν/όσες αρνήσεις μέσα μας δειλιάζουν./Πόσο ήλιο έκαψε άδικα η πλάση χωρίς να ζεσταθώ;/ Πόσο χιόνι έλιωσε πριν αποτύπωμα αφήσω στον αφρό;»(Τέσσερις εποχές, σελ 40)

 

 

Η Τσίπα σε μια εποχή εύκολου εντυπωσιασμού δεν διστάζει να γράψει σε ομοιοκατάληκτο στίχο. Κανένα ποίημα μέσα στο βιβλίο δεν είναι σε ελεύθερο στίχο, ούτε είναι γραμμένο με κάποια μοντέρνα ή μεταμοντέρνα τεχνική. Επίσης, δεν επικεντρώνεται στον έρωτα, αν και υπάρχουν ποιήματα που αναφέρονται σε αυτόν. Ο άνθρωπος είναι πάντα παρών – με τα παθήματά του. Η αναφορά σε θέματα που αφορούν στην ύπαρξη είναι διαρκής. Παραθέτω το ολιγόστιχο αλλά ουσιαστικό ποίημα με τίτλο «Ψυχρές δοκιμές» :«Απαλλαγμένος απ’ τον χώρο και τον χρόνο μια νύχτα θα πάψεις/Μακριά από νεφελώματα κι άστρα το σύμπαν αυτό θ’ αλλάξεις/Ψυχρές αποχρώσεις, ψυχρές δοκιμές/Η ύπαρξή σου περνά σε στιγμές / Μοντέλα αστρικών λειψάνων./Αποτύπωμα γράψε λανθάνον» (σελ.47) Και στο ποίημα «Εαρινές συνάξεις» γράφει: «Μάγμα η ζωή σαν τον χυλό/ τρέμει, γλιστράει από το χέρι /σ’ ένα βραδάκι σιγηλό/σ’ ένα νωχελικό, ράθυμο μεσημέρι,/» (σελ.41)

Εγχείρημα με θετικό πρόσημο, με μια παιγνιώδη διάθεση στα σημεία που είναι ενδιαφέρουσα!

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top