Fractal

Ψυχοθεραπεία και λογοτεχνία

Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου //

 

Διογένης Κοπανάκης: “Άρης” Εκδόσεις Βακχικόν, 2020, σελ. 294

 

Δεν είναι πολλοί οι ανά τον κόσμο ψυχίατροι που γράφουν μυθιστορήματα –ορισμένοι γράφουν ποίηση και δοκίμια–, οι περισσότεροι από αυτούς εμφανίζονται με βιβλία σχετικά με την επιστήμη τους και θέματα αυτογνωσίας. Υπάρχει βεβαίως ο Άρτουρ Σνίτσλερ, ο μείζων αυστριακός ψυχίατρος, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ο δημοφιλής και στη χώρα μας Ίρβιν Γιάλομ με τα μυθιστορήματά του, ο Γάλλος Μορίς Ατιά που γράφει αστυνομικά μυθιστορήματα, και βεβαίως ο σπουδαίος Γιώργος Χειμωνάς με τα εμβληματικά του έργα.

Πρόσφατα εκδόθηκε το μυθιστόρημα –το πρώτο του βιβλίο–, του Διογένη Κοπανάκη Άρης, με τον υπότιτλο «Μια ιστορία Ψυχοθεραπείας». Με καταγωγή από τη Μακεδονία και την Κρήτη, ο Κοπανάκης σπούδασε Ιατρική και εκπαιδεύτηκε στην ειδικότητα της Ψυχιατρικής. Ζει στην Αθήνα και εργάζεται ιδιωτικά ως ψυχίατρος –ψυχαναλυτής. Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, όπου είθισται να υπάρχει μια περίληψη του έργου που θα διαβάζουν οι αναγνώστες, υπάρχει το εξής κείμενο:

«Η ψυχοθεραπεία αλλάζει τη δράση, η δράση αλλάζει τη ζωή. Ένα παιδί, ο Άρης, μαθαίνει στο σχολείο το σκληρό πρόσωπο των ανθρώπων απέναντι στη διαφορετικότητα. Εκφοβισμός, κοροϊδία, περιθωριοποίηση, Φοβάται. Ένας έφηβος, ο Άρης, βιώνει την ομοφυλοφιλική του ταυτότητα μέσα από ένα αποτρόπαιο βιασμό. Σεξουαλική κακοποίηση. Φοβάται…]

Το θέμα που πραγματεύεται ο Διογένης Κοπανάκης απασχολεί τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο τους επιστήμονες, τους ειδικούς, τους δημοσιογράφους, μα και τους πεζογράφους και τους ποιητές. Ο συγγραφέας θεωρεί ότι το πρόβλημα που έχουν οι νεαροί με τον ιδιαίτερο σεξουαλικό προσανατολισμό μπορεί να λυθεί με την ψυχοθεραπεία, και ακριβώς γι’ αυτό βάζει τον ήρωά του να επισκέπτεται ένα ψυχίατρο-ψυχοθεραπευτή, ο οποίος τον βοηθάει να αντιμετωπίσει τον εαυτό του και τους άλλους.

Το μυθιστόρημα αρχίζει με την ερμηνεία της λέξης «αμφιθυμία». Ο Ορέστης λέει στον ασθενή του, τον έχοντα ανάγκη θεραπείας, πως αμφιθυμία είναι η συνύπαρξη δύο αντιθέτων συναισθημάτων στην ψυχή ενός ανθρώπου. Πιο συγκεκριμένα, αμφιθυμία είναι αυτό που τον κάνει να θέλει πολύ να πάει στο ραντεβού του με τον γιατρό και την ίδια στιγμή να φοβάται να το κάνει. Δηλαδή, και ανυπομονεί να δει τον θεραπευτή του για να του μιλήσει και ταυτόχρονα θέλει να το αποφύγει.

Ο Άρης είναι ένα ταλαντούχο άτομο, αριστούχος αρχιτέκτονας με τα σχετικά μάστερ και διδακτορικά και μια καλή μετεκπαίδευση-εξειδίκευση στο Λονδίνο. Η μητέρα του, η Βιργινία, είναι παλιά και γνωστή αρχιτεκτόνισσα, η οποία μπορούσε να διεκδικήσει έδρα στο πανεπιστήμιο, αλλά δεν το έπραξε, άφησε την Αθήνα και πήγε στα Χανιά, όπου παντρεύτηκε, έκανε παιδιά και άνοιξε δικό της γραφείο. Ο Άρης που είναι πολύ ντροπαλός, διστάζει να παρουσιάσει στη μητέρα του κάποια κοπέλα, φοβάται πως θα την απορρίψει. Η ζωή του ήρωα είναι μονότονη, καθώς είναι μοναχικός τύπος, και ασχολείται μόνο με τη δουλειά του σε μια κατασκευαστική εταιρεία. Όταν καταλαβαίνει πως κάτι δεν πάει καλά με τον εαυτό του, αποφασίζει να επισκεφτεί τον Ορέστη, τον  ψυχοθεραπευτή, ο οποίος πασχίζει με υπομονή και επιμονή να τον κάνει «να βγάλει τη μάσκα» ώστε να αποκαλυφθεί ο αληθινός Άρης.

Το άλλο βασικό πρόσωπο στην ιστορία είναι η Βιργινία, η μητέρα του Άρη, η οποία τον καταπιέζει, όπως άλλωστε καταπιέζει και τον αδελφό του τον Αντρέα. Ο πατέρας, καπετάνιος σε καράβια, είναι σχεδόν αδιάφορος απέναντι στα παιδιά του και σε αντίθεση με τη μητέρα νοιάζεται πιο πολύ για την πολιτική και το ποδόσφαιρο. Επομένως, ο μόνος άνθρωπος στον οποίο μπορεί να καταφύγει ώστε να συζητήσει αλλά και να μοιραστεί τα προβλήματά του, είναι ο Ορέστης. Σε αυτόν, ύστερα από καιρό εξομολογείται πως είναι γκέι (σελίδα 78).

 

Διογένης Κοπανάκης

 

Η συνέχεια είναι αποκαλυπτική. Μαθαίνουμε πως η Βιργινία είναι κτητική, θέλει τον Άρη μόνο για τον εαυτό της, δεν επιτρέπει σε άλλη γυναίκα να της τον πάρει. Μαθαίνουμε επίσης πως ο Άρης αγαπούσε τα ταξίδια και τα απολάμβανε όταν ο πατέρας του τον έπαιρνε στο καράβι του μαζί με τη μητέρα του. Εκεί ο μικρός Άρης έκανε παρέα με τους ναυτικούς από τους οποίους είχε ξεχωρίσει έναν, κάποιον Ιβάν από τη Λευκορωσία. Κάποια στιγμή, ο Ιβάν του ζήτησε να κάνουν τολμηρά πράγματα κι αυτός δέχτηκε μολονότι στην αρχή δεν ήθελε (σελ.108).

Έκτοτε, η σκηνή που έζησε τυραννάει τον Άρη, ο οποίος τα βάζει με τον εαυτό του και νιώθοντας ενοχές λέει συχνά «εγώ φταίω». Στο τέλος, ο Άρης συμφιλιώνεται με τον εαυτό του κι αυτό είναι το αισιόδοξο μήνυμα του βιβλίου.

Πραγματεία περί ομοφυλοφιλίας, λοιπόν, είναι το μυθιστόρημα Άρης που ο συγγραφέας του, ο Διογένης Κοπανάκης, επιδιώκει να είναι και θεραπευτικό για τους αναγνώστες, οι οποίοι έχουν παρόμοια προβλήματα με τον ήρωά του. Άραγε ένα μυθιστόρημα μπορεί να θεραπεύσει κάποιον ή κάποιαν από τα πάθη, τις εμμονές, τους φόβους του; Εμείς οι απλοί θνητοί δεν γνωρίζουμε: αρμόδιοι ν’ απαντήσουν είναι μόνο οι ασθενείς.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top