Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το αλώβητο νόημα της αγάπης
10/05/2023, 12:46 πμ

Το αλώβητο νόημα της αγάπης

Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // *

 

Βίκυ Μπούρη–Αναγνώστη, «Απώλειες ψυχωφελείς», ποιήματα, εκδόσεις Αγγελάκη, Αθήνα 2023, σελ. 84

 

Η ποιήτρια Βίκυ Μπούρη – Αναγνώστη γεννημένη στην Άρτα αλλά μεγαλωμένη στην Αθήνα από τρυφερή ηλικία, σπούδασε στο Ιστορικό -Αρχαιολογικό τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η ενασχόλησή της με τις αρχαιολογικές ανασκαφές έδωσε άλλο βάθος στη γραφή της, καθώς και η πολύχρονη θητεία της στη μέση εκπαίδευση ως φιλόλογος την όπλισε με υπομονή, επιμονή, μεθοδικότητα.

Αυτή είναι η δεύτερη ποιητική της συλλογή που βλέπει το φως της δημοσιότητας, ενώ πολλές άλλες επιστημονικές και λογοτεχνικές εργασίες της περιμένουν υπομονετικά στα παρασκήνια.

Ας εξετάσουμε διεξοδικά κάποια της πονήματα που περιέχονται σε αυτόν τον ευσύνοπτο και καλαίσθητο τόμο:

 

Άγονη γραμμή

 

Λήξη συναγερμού στην κατακόμβη

του φόβου,

μα… άγονη η γραμμή

και η σιωπή, τρέχει να συναντήσει

τη χειμερία νάρκη των Σειρήνων.

Ρακένδυτη η Ανάγκη προβάλλει,

στο βωμό του βουρκωμένου δρόμου,

εκλιπαρεί

σε δύσβατο ουρανό,

με ανυπόμονο το βλέμμα

χαράζει τα δακτυλικά της αποτυπώματα.

Μόνο ο μόχθος φέρνει την Λήθη

που αναζητά μια χαραμάδα φως,

όσο η ασημοστάλαχτη βροχή

 γλύφει τις πληγές .

Ξέβραζε βασανισμένη η ψυχή αργά αργά

 το μοιρολόι της

 στην Αχλύ του ποταμού,

 φυλακισμένη καιρό τώρα η ζωή

 στα καταφύγια.

 

Ευθύς εξαρχής διαφαίνεται ο θυμοσοφικός διδακτικός τόνος και ο κλασικίζων ρυθμός σε μια διαχρονική αρχαιοπρεπή προοπτική που ερωτοτροπεί με τον Ρομαντισμό.

Ο συμβολισμός έκπαγλος, προσεκτικά εντοιχισμένος στην δομή.

 

Το Χρέος

 

“Ξένε θα σου μιλήσω εγώ με περισσήν αλήθεια” (Ομήρου Οδύσσεια,ραψωδία Ο)

 

Η παραπομπή στον Όμηρο ουδόλως περιττή κρίνεται.

 

Κι ακολουθεί η ποιητική προστακτική καθαρά ηθικού τύπου:

 

Mείνε ακίνητος τώρα στο ” απόλυτο” ,

είναι η άγια στιγμή της αποκάλυψης

μέσα στην αιωνιότητα..

” Ξένε θα σου μιλήσω εγώ με περισσήν αλήθεια.”

Ένθεος ζήτησες τη βοήθεια,

κράτησε το όραμά σου καθαρό

 και θα ‘ρθει το ” νόστιμον ήμαρ”…

 

Βίκυ Μπούρη–Αναγνώστη

 

Αμέσως μετά ακούγεται για πρώτη φορά η μυστήρια λέξη «αγάπη» που τόσο την προφέραμε και τόσο μάς αντιστάθηκε που παραμένει ακόμη αλώβητο το νόημά της:

 

Άδηλο δούναι (Η αγάπη δεν τελειώνει ποτέ…)

 

Ατελεύτητη η πνοή ,

σπιθοβολάει η καρδιά

να πυρωθούν

τα παγωμένα κενά της μοναξιάς ,

να γίνουν φως…

Η λέξη «αγάπη» πρωταγωνιστεί και στο κατοπινότερο ποίημά της με τίτλο «Αγάπης Ίχνη», αλλά και σε πολλά άλλα ποιήματα, όπως στο αμέσως επόμενο τεχνούργημα «Εραστές» (που αναφέρεται στο ομώνυμο έργο τού Ρενέ Μαγκρίτ).

Συνεχίζοντας την αναγνωστική περιπλάνησή μας, βρίσκουμε ιδιαίτερα εύστοχη την ακόλουθη αντίθεση:

 

Θνητοί θεοί

 

Είχαν χαθεί οι αποστάσεις

εκείνη τη νύχτα,

και οι διαστάσεις…

 

Οι αντιθέσεις αφυπνίζουν το συνδημιουργικό στοιχείο στη συνείδηση τού επαρκούς αναγνώστη.

Παρηχητικό και το επόμενο ποίημα στον ίδιο παιδαγωγικό σκοπό:

 

Προδοσία

 

Ήταν μέσα στις «προθέσεις» ,

Βλέπεις, είχες όλες τις προϋποθέσεις,

στο προπύργιο και οι προβλέψεις,

 πως εκ των έσω

 το δηλητήριο της προδοσίας

 θα προεξοφλούσες .

 

Γενικά, πρόκειται για μια πρωτότυπη ανανέωση τής παραδοσιακής αντίληψης σε ελεύθερο στίχο. Η αφήγηση είναι απολύτως αρχιτεκτονημένη και δεν παρατηρείται καμία προσπάθεια αποδόμησης (υποφώσκουσα ή φανερή).

Το προφανές κάποιων νοημάτων ενισχύεται από την εκλεπτυσμένη μορφική σύλληψη που δικαιώνει εν τέλει την καθιαγιασμένη αυτή ποιητική δημιουργίας μιας ποιήτριας που θα καταξιωθεί άμα τη εμφανίσει αφού ο Χρόνος συλλειτούργησε υπέρ της ήδη στο παρελθόν ενόσω κυοφορούσε το πνευματικό της έργο.

Οι επεξηγηματικές σημειώσεις, οι διακειμενικές αναφορές-παραπομπές, η παράθεση αποσπασμάτων από τον αρχαίο κυρίως Λόγο, ενισχύουν τον παιδαγωγικό χαρακτήρα τού όλου εγχειρήματος.

Οι αναφορές στον Διαφωτισμό (και στους κύριους εκπρόσωπούς του, τον Αδαμάντιο Κοραή και τον Ρήγα Βελεστινλή) δίνουν το ιδεολογικό στίγμα τής ποιητικής αυτής Κιβωτού.

Βεβαίως, δεν θα μπορούσε να λείπει η επίκαιρη αναφορά στην Μικρασιατική Καταστροφή.

Η «Παναγία Παρηγορίτισσα» παίρνει εδώ παν-μεσογειακές και παγκόσμιες, πελασγικές – θα έλεγα – διαστάσεις, όπως στο έργο τού Ελύτη.

Ειρήνη, Ελευθερία, Αξιοπρέπεια, Ανθρωπιά, αυτά είναι τα ιδανικά της.

Όσο για τον προτεινόμενο τίτλο ολάκερης τής εύσχημης κι ευεπίφορης αυτής συλλογής, περηφανεύομαι πως εγώ είμαι ο νονός: «Απώλειες ψυχωφελείς» (γιατί πρέπει να χάσουμε τα επουσιώδη για να κερδίσουμε την ψυχή μας).

«Μελετάτε τα Γραφάς», καθώς και το έργο των ερευνητών αυτών.

Η Βασιλική Μπούρη-Αναγνώστη τιμάει την ιστορική προέλευση τού δεύτερου συστατικού τού επιθέτου της από την μορφωμένη τάξη των Βυζαντινών ψαλτών. Το πρώτο συστατικό προέρχεται από την ονομασία τών ιερέων τού Ηρακλή στην αρχαία Ελίκη, που βυθίστηκε μέσα σε μία νύκτα από σεισμό.

 

 

* Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας (https://konstantinosbouras.gr)

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top