Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Μερικά πράγματα πρέπει να γίνονται / μια φορά / η άλλη είναι κοροϊδία»
08/04/2020, 12:26 μμ

«Μερικά πράγματα πρέπει να γίνονται / μια φορά / η άλλη είναι κοροϊδία»

Γράφει ο Θεοχάρης Παπαδόπουλος //

 

Νότης Γέροντας «Άπαντα τα ποιητικά», εκδόσεις «Κύμα»

 

Ο ποιητής Νότης Γέροντας γεννήθηκε το 1953 και πέθανε το 2007 χωρίς να εκδώσει κάποια ποιητική συλλογή, όχι γιατί δεν είχε έργο, ούτε γιατί υποτιμούσε το έργο του, αλλά γιατί δεν επιθυμούσε να εκδώσει όσο ακόμα ήταν στη ζωή, θυμίζοντάς μας τον Καβάφη, που έλεγε ότι το έργο του ήταν προορισμένο για τις επόμενες γενιές. Μετά το θάνατο του ποιητή, με την αμέριστη φροντίδα της συζύγου του Μαρίας Πρασοπούλου εκδόθηκαν κάποιες ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις «Ηριδανός». Όμως, το έργο του Νότη Γέροντα χρειαζόταν κάτι περισσότερο για να βγει στο φως ολοκληρωμένο. Μέσα στο 2019, λοιπόν, από τη σύζυγο του ποιητή σε συνεργασία με την αδερφή του Πελαγία Γέροντα κυκλοφόρησε ολόκληρο το ποιητικό του έργο με τον τίτλο «Άπαντα τα ποιητικά» από τις εκδόσεις «Κύμα» συγκεντρωμένο σε έναν κομψό τόμο.

Η ποίηση του Νότη Γέροντα έχει εκλεκτική συγγένεια με το έργο του Νίκου Καββαδία. Η θάλασσα συνδέει του δυο ναυτικούς ποιητές, όμως, ο Νότης Γέροντας έχει την δική του προσωπική σφραγίδα. Είναι πιο συμβολικός, πιο υπερρεαλιστής και αρκετά αθυρόστομος. Συνδυάζει τον υπερρεαλισμό με στοιχεία μπίτνικ. Στην πένα του συνδυάζονται δυο υγρά στοιχεία. Το ένα είναι η θάλασσα με τις φουρτούνες και τις μπουνάτσες της. Το άλλο είναι το αλκοόλ, που οδηγεί το νου να ζαλιστεί γλυκά και το χέρι να γράψει.

Ο τόμος των απάντων του Νότη Γέροντα ξεκινά με ένα ποιητικό αυτοβιογραφικό σημείωμα και συνεχίζει με ποιήματα, που έγραψε ο ποιητής από το 1982 μέχρι το 1992. Όμως, δεν πρόκειται για όλο το ποιητικό του έργο αυτής της δεκαετίας, αλλά για αρκετά ποιήματα, που επέλεξε ο ίδιος. Πιθανότατα να υπάρχουν και αρκετά άλλα, που να τα είχε αποκηρύξει. Τα ποιήματα αυτής της ενότητας είναι γραμμένα κυρίως σε ελεύθερο στίχο. Για να κατανοήσουμε κάπως καλύτερα τη γραφή του παραθέτουμε ένα ποίημα με τίτλο «Τα φτερά μου»: «Όταν ο Παντοδύναμος / έπλασε το σύμπαν / περίμενε αιώνες / το τηλέφωνό της / Έπινε ιχώρ / και περίμενε το τηλέφωνό της / Μέσα στην οργή του / έπλασε το σύμπαν / Την πρώτη μέρα / κατάστρεψε τα καλώδια / Τη δεύτερη / κατάστρεψε τα παράθυρα / που βλέπουν έξω / Την τρίτη / τις πόρτες / Την τέταρτη / τα σκαλοπάτια / Την πέμπτη / τις στέγες / (για να μην τραγουδούν οι γάτες) / Την έκτη / όλες τις οικιακές συσκευές / Την έβδομη / γέλασε με τον πόθο του / και κοιμήθηκε». Για τις ερωτικές σχέσεις ο Νότης Γέροντας γράφει κάτι, που ισχύει και σήμερα, ίσως, σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό: «Να αγαπάς / είναι επάγγελμα / και /εγώ / έχω / σοβαρότερες δουλειές». Η σιωπή είναι εκκωφαντική για το ποιητή. Θέλει να τη σταματήσει, αλλά δεν βρίσκει κάποιο διακόπτη στο σώμα του για την σπάσει και καταλήγει: «Το ανθρώπινο / σώμα / στερείται / βασικής / υποδομής».

Η επόμενη ενότητα ποιημάτων του Νότη Γέροντα έχει τον τίτλο «Ωδές» και περιλαμβάνει μεγάλα σε έκταση ποιήματα, όπου τα περισσότερα είναι αφιερωμένα σε διάφορα πρόσωπα, που είτε πέρασαν από τη ζωή του ποιητή, είτε μπορεί να διάβασε κάπου γι’ αυτά και να τον εντυπωσίασαν. Εδώ υπάρχει το ποίημα «Στον ύπνο του Ποιητή», όπου αναφέρεται σε ένα όνειρο, που είχε δει και αφορούσε τον θάνατό του. Καθώς, ο Νότης Γέροντας ήταν ποιητής απρόβλεπτος στα ποιητικά του σχέδια, μέσα στην ενότητα «Ωδές» βρίσκουμε και ορισμένα σονέτα, που διατηρούν τον αριθμό των δεκατεσσάρων στίχων, όχι, όμως και την ρίμα τους. Λίγο πριν το τέλος της ενότητας βρίσκουμε κι ένα ποίημα εμπνευσμένο από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, απ’ όπου σταχυολογούμε δύο χαρακτηριστικούς στίχους: Ο πατέρας είναι η κεντρική μονάδα / η μητέρα η μητρική κάρτα με τις υποδοχές».

Στη συνέχεια συναντάμε την ενότητα «Μεθυσμένη εποχή». Η ενότητα ξεκινάει με ποιήματα για σουρωμένα φρούτα, όπου οι μεταφορές και οι προσωποποιήσεις οικοδομούν ένα ποιητικό σύμπαν, όπου τα φρούτα μπορούν να πίνουν, να μεθούν και να ερωτεύονται: «Και το πορτοκάλι κατρακύλησε / μέσα στο λευκό νυχτικό του μήλου / και άκουσε τη μυρωδιά του νυχτικού / και φίλησε το σφυγμό της καρδιάς / του μήλου». Στη συνέχεια της ενότητας υπάρχουν διάφορα ποιήματα πιο λυρικά με μια ρομαντική διάθεση: «Άμα ο αέρας πάρεις τις κουρτίνες / πως θα μπούμε / από μια ανοιχτή μπαλκονόπορτα / Σαν ερωτευμένοι κλέφτες / ίσως ντραπούμε / γιατί τα σπίτια ήταν δικά μας / και τα κλειδιά τα πετάξαμε στη νύχτα».

Στη συνέχεια ακολουθεί μια ακόμα ενότητα ποιημάτων. Εδώ δεν δίνεται κάποιος τίτλος. Τα ποιήματα που ξεκινούν την ενότητα είναι σε ελεύθερο στίχο, αλλά από ένα σημείο και μετά συναντάμε σονέτα με μέτρο και ρίμα. Χαρακτηριστικό είναι ένα σονέτο που μας θυμίζει τον «Τάφο» του Κωστή Παλαμά: «Άφτιαχτη και αστόλιστη στο Χάρο δε σε δίνω / θα γίνεις όπως θέλω εγώ στην ομορφιά, στη χάρη / να σε ζηλεύουν οι νεκροί όταν εγώ θα πίνω / να σε ζηλεύει ο ουρανός, ο ήλιος, το φεγγάρι». Εδώ ξεχωρίζουν ακόμα τα ποιήματα «Κύκνειο άσμα» και «Ο γάμος της κυρίας Καρδίας».

 

Νότης Γέροντας

 

Η επόμενη ενότητα έχει τον τίτλο «παραΘΕΡΙΣΜΟΣ». Εδώ συναντάμε άλλα ποιήματα σε ελεύθερο στίχο και άλλα σε παραδοσιακό. Τα λόγια της άρρωστης καρδιάς του ποιητή γίνονται τα θραύσματα της αγαπημένης του. Χαρακτηριστικό είναι και το ποίημα «Το δικό μου χελιδόνι», που τελειώνει με τους παρακάτω συγκλονιστικούς στίχους: «Μοιάζει το ποίημά μου με χελιδονοφωλιά / κτισμένη σε μιαν άκρη του μυαλού μου / που μήτε η σκέψη για δική της την περνά».

Η τελευταία ενότητα ποιημάτων είναι άτιτλη. Και εδώ συναντάμε ποιήματα με διάφορες τεχνοτροπίες. Χαρακτηριστικό είναι το ποίημα «Η ανάσταση του Λαζάρου», όπου ο Λάζαρος εμφανίζεται να διαμαρτύρεται και να λέει αποφθεγματικά για τον θάνατο: «Μερικά πράγματα πρέπει να γίνονται / μια φορά / η άλλη είναι κοροϊδία». Σε άλλα ποιήματα ο Νότης Γέροντας εκφράζει μια μελαγχολία: «Είσαι νέα κι όμορφη / Έχεις χρόνια πολλά ακόμη να υποφέρεις».

Το βιβλίο «Άπαντα τα Ποιητικά» του Νότη Γέροντα κλείνει με ορισμένες κριτικές και παρουσιάσεις, που γράφτηκαν από έγκριτους λογοτέχνες και κριτικούς λογοτεχνίας μετά τον θάνατο του ποιητή.

Κατά τη γνώμη μας, το έργο «Άπαντα τα Ποιητικά» του Νότη Γέροντα είναι ένα κομμάτι, που έλειπε από το ποιητικό παζλ και, που, αφού πλέον, ευτύχησε να εκδοθεί, δεν θα πρέπει να λείπει από καμιά ολοκληρωμένη ποιητική βιβλιοθήκη.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top