Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Με την υφή του παραμυθιού
27/04/2021, 9:11 μμ

Με την υφή του παραμυθιού

Γράφει η Δάφνη Μαρία Γκυ-Βουβάλη //

 

Κριτική προσέγγιση του ιστορικού μυθιστορήματος της Μάγκι Ο’ Φάρελ «Άμνετ», Μετάφραση: Αύγουστος Κορτώ, εκδ. Ψυχογιός

 

Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένα παραμύθι. Η αφήγηση μιας προσωπικής ιστορίας. Κι ύστερα ήταν η ίδια η Ιστορία. Το μονοπάτι της, που συναντήθηκε με το παραμύθι και την αφήγηση, για να αποκαλύψει στον επίδοξο αναγνώστη του έργου που γεννήθηκε από την συνένωσή τους, ένα κειμενικό ποτάμι σαν ξέπλεκα μακριά μαλλιά. Ξεκινώ με έναν πρόλογο ποιητική αδεία, και ο λόγος μου αφορά το ξεχωριστό ιστορικό μυθιστόρημα της πολυβραβευμένης συγγραφέως Μάγκι Ο’ Φάρελ, «Άμνετ», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Αύγουστου Κορτώ.

Στην αρχή του βιβλίου, η Ο’ Φάρελ είναι αρκούντως επεξηγηματική του σε ποια πρόσωπα αναφέρεται το έργο της: «Την δεκαετία του 1580, ένα ζευγάρι που έμενε στην οδό Χένλι του Στράτφορντ (σ.σ. γενέτειρας του Σαίξπηρ) απέκτησε τρία παιδιά: τη Σουζάνα, κι έπειτα τον Άμνετ και την Τζούντιθ – δίδυμα αδέρφια. Ο Άμνετ πέθανε το 1596 σε ηλικία έντεκα ετών. Γύρω στα τέσσερα χρόνια μετά, ο πατέρας έγραψε ένα θεατρικό έργο ονόματι ‘Άμλετ’», μας πληροφορεί σε μια καίρια ιστορική σημείωση.

Και συνεχίζει μ’ ένα εξαιρετικό, θρηνητικό απόσπασμα από το θεατρικό έργο του  Άμλετ, το οποίο συνδυάζει με την βιβλιογραφική επεξήγηση του Stephen Greenblatt, ότι «Άμνετ» και «Άμλετ» «είναι στην πραγματικότητα μορφές του ίδιου ονόματος, απολύτως εναλλάξιμες στα ληξιαρχικά έγγραφα του Στράτφορντ στα τέλη του 16ου και τις αρχές του 17ου αιώνα».

Ο μέγιστος Σαίξπηρ λοιπόν, η ανθρώπινη ιστορία της οικογένειάς του, και η τραγωδία του μικρού μοναχογιού του, του Άμνετ, είναι εδώ. Στο σημείο όπου συναντώνται η Ιστορία, (με τις όποιες λίγες γνώσεις έχουμε επί του θέματος), η αφήγηση και το παραμύθι, έτσι όπως τα ανέμειξε και τα έπλασε η Μάγκι Ο’ Φάρελ.

Η σκιά του μεγάλου θεατρανθρώπου πλανάται πάνω από τις σελίδες ολόκληρου του βιβλίου, έστω κι αν το όνομά του δεν αναφέρεται – τεχνηέντως – πουθενά. Αντίθετα, εμφανής πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματος αναδεικνύεται πρωτίστως η σύζυγός του, Άγκνες, και στη συνέχεια τα τρία του παιδιά, ενώ τριγύρω τους στριφογυρίζει το γαϊτανάκι των υπολοίπων μελών της οικογενείας του. Η Άγκνες καθίσταται το επίκεντρο της ελεγείας, που με λυρικότατο τόνο επιστέφει τον χαμό από πανώλη του εντεκάχρονου γιού της Άμνετ. Αυτή η ελεγεία, αποτελεί ουσιαστικά και το κύριο θέμα του έργου της Μάγκι Ο’ Φάρελ. Στον θρηνητικό «χορό» της, την ακολουθεί η μικρή της κόρη Τζούντιθ, η οποία υπήρξε δίδυμη με τον Άμνετ, και η οποία αναδεικνύει, μαζί με τον αδελφό της, και μέσα από μια απίστευτη ανατροπή στο κείμενο, με όλη της την παραστατικότητα και την δύναμη, την αχώριστη φύση των διδύμων.

 

Μάγκι Ο’ Φάρελ

 

Εξαιρετικά γοητευτικό στοιχείο στο μυθιστόρημα αποτελούν οι λαογραφικές περιγραφές του, τα ήθη και τα έθιμα στην Αγγλία της εποχής του Μεσαίωνα, τα οποία συναντούμε με λεπτομέρειες παντού, σε συνδυασμό με την καθαρά αγροτική, όσο και εκκεντρική προσωπικότητα της Άγκνες. Πρόκειται για χαρακτηριστικά που συμβάλλουν στην πρόσδοση μιας υφής παραμυθιού στο έργο, κι εξαιρετικό παράδειγμα αυτής της παραμυθένιας γραφής αποτελεί η ιστορία της γέννας της Άγκνες μέσα στο δάσος, όπου καταφεύγει η ίδια προκειμένου να αποσοβήσει τις παρεμβάσεις τρίτων στον ερχομό της Σουζάνας στον κόσμο.

Ενώ την υφή του παραμυθιού, έρχεται να συναντήσει η υφή της προσωπικής ιστορίας: ο ουδέποτε κατονομαζόμενος πατέρας Σαίξπηρ, είναι ένας κοινός θνητός, τον οποίο προσεγγίζουμε απομυθοποιημένο, αλλά και εξαιρετικά όμορφο. Το πένθος της απώλειας που τον κατακλύζει, τον ωθεί να συγγράψει, να σκηνοθετήσει και να ανεβάσει στο παλκοσένικο του Λονδίνου τον Άμλετ, κι αυτό είναι ίσως το σημείο που μας υπομιμνήσκει περισσότερο από κάθε άλλο, ότι το πρόσωπο αυτού του πατέρα είναι η προσωπικότητα του μεγάλου δραματουργού.

Την γοητεία του μυθιστορήματος έρχεται να συμπληρώσει η υφή της αδιαμφισβήτητης, αντικειμενικής Ιστορίας και των γεγονότων, τα οποία η συγγραφέας, μαζί με την εποχή όπου έζησε ο μεγάλος ποιητής, φαίνεται να έχει μελετήσει επισταμένως.

Το 2020 ο «Άμνετ» βραβεύτηκε με το Women’s Prize for Fiction. Και χωρίς αμφιβολία, αποτελεί ένα βιβλίο-μοναδική ευκαιρία για να ανοίξουμε την αυλαία του, και να γνωρίσουμε από κοντά μια πλευρά του Σαίξπηρ και της προσωπικής του ιστορίας, όπως δεν την είχαμε ποτέ φανταστεί.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top