Πολύτιμα συναισθήματα

Γράφει ο Τάσος Αγγελίδης- Γκέντζος //

Γιούλα Γ. Κωνσταντοπούλου «Αμέλια», εκδ. Άνεμος Εκδοτική

«Αμέλια», ένα μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2020. Η συγγραφέας… με πολλές περγαμηνές στον χώρο της εκπαίδευσης. «Έχει συγγράψει διηγήματα…» μας ενημερώνει η Γιούλα Γ. Κωνσταντοπούλου στο βιογραφικό της και η «Αμέλια» είναι το πρώτο της μυθιστόρημα.

Δεν είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα, παρόλο που θα μπορούσε να είναι, αν το είχε επιλέξει η συγγραφέας του. Στο τέλος του βιβλίου της μάς παραθέτει ένα κατατοπιστικό ιστορικό παράρτημα εικοσιπέντε σελίδων. Ο αναγνώστης μπορεί να μάθει περισσότερα για τα ιστορικά γεγονότα της περιόδου που δρουν οι ήρωες, εφόσον το θελήσει.

Χαίρομαι όταν διαβάζω το πρώτο μυθιστόρημα ενός συγγραφέα. Θεωρώ πως από την ανάγνωσή του μπορεί να καταλάβει κανείς αρκετά πράγματα για τον ίδιο τον άνθρωπο, αλλά και για την ιδεολογία και την αισθητική της γραφής του. Κι αυτή η ιδεολογία και η αισθητική της γραφής μας… είμαστε εμείς οι ίδιοι, με τα θετικά και τα αρνητικά μας.

Αρκετοί με τους οποίους συζητώ μου λένε πως «δεν αντιλαμβάνονται γιατί να ασχοληθούν και να διαβάσουν ένα βιβλίο ενός συγγραφέα, που δεν είναι γνωστός και ίσως να μη γίνει ποτέ του γνωστός». Και δυστυχώς χωρίς να «διαβάσουν…» κάποιον δημιουργό έχουν άποψη για αυτόν! Το δυσάρεστο στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι πως την άποψη που έχουν… την εκφράζουν – περιφέρουν δημόσια πολλοί από αυτούς που δε διαβάζουν και δε γράφουν ούτε μερικές γραμμές και τις περισσότερες φορές μάλιστα αυτή τους η άποψη είναι αρνητική, προκάτ, δογματική, άδικη. Δε δίνουν ούτε μία ευκαιρία στον νέο δημιουργό. Κρίμα! Για τη δεύτερη ευκαιρία… δεν το συζητώ!

Τους ενδιαφέρει «τους ανθρώπους που σκέφτονται με αυτόν τον τρόπο» η ταυτότητα του εκδοτικού οίκου και η εργογραφία του συγγραφέα. Αν κάποιο βιβλίο βγει στον τάδε εκδοτικό οίκο, τότε είναι καλό, ενώ αν εκδοθεί από τον δείνα εκδοτικό δε θα μπουν στον κόπο να ασχοληθούν με αυτό και τον συγγραφέα του. Προτείνουν σε φίλους και γνωστούς τους -μέσα από συγκεκριμένα «λογοτεχνικά» και μη λογοτεχνικά ηλεκτρονικά περιοδικά- βιβλία που δεν έχουν διαβάσει και απορρίπτουν με ευκολία άλλα… που πάλι δεν τα έχουν διαβάσει.

Ποιο είναι το αποτέλεσμα – συμπέρασμά μου;

Αδιάβαστοι, «οι κρίνοντες»!

Δεν το γνωρίζει κανείς, φίλτατοι, αν ένα βιβλίο θα πάει καλά και αν ένας δημιουργός γίνει περισσότερο γνωστός στο μέλλον από έναν άλλον. Δεν είναι σε θέση να ξέρει εκ των προτέρων κάποιος που πλασάρεται ως ειδικός, αν θα αγαπήσει το αναγνωστικό κοινό τα βιβλία του Α περισσότερο από τα έργα αυτών που προβάλουν οι κάθε φύσεως συστημικοί…

Υπάρχουν συστημικοί εκδοτικοί οίκοι, συστημικοί συγγραφείς και κριτικοί, συστημικά «λογοτεχνικά» περιοδικά… Τα ξέρουμε όσοι είμαστε κάποια χρόνια σε αυτόν τον χώρο, αλλά δεν έχουμε τη διάθεση να ασχοληθούμε με αυτά.

Έχω πάρει πολλές συνεντεύξεις από νέους συγγραφείς κατά το παρελθόν και έχω γράψει την άποψή μου για βιβλία νέων συγγραφέων. Είμαι ικανοποιημένος γιατί έδωσα βήμα σε αρκετούς ανθρώπους… και δε λειτούργησα μέσα από ομάδες και ενώσεις. Κι από τις εκπομπές μου στο ραδιόφωνο -οκτώ χρόνια τώρα- έδωσα βήμα σε αξιόλογους δημιουργούς, τους σεβάστηκα και δεν ασπάστηκα τις «λίστες» και τους «αποκλεισμούς».

Όσο μπορώ… και όποτε μπορώ! Δεν είμαι κάποιος που διαβάζει βιβλία από το πρωί μέχρι το βράδυ -φιλόλογος είμαι και εργάζομαι σε σχολείο- και γράφει την άποψη του γι’ αυτά. Μερικοί με ρωτούν πότε θα γράψω κάποια κριτική για το βιβλίο τους. Τους απαντώ με ειλικρίνεια: «ίσως και ποτέ!» Πόσα βιβλία να προλάβει να διαβάσει ένας άνθρωπος;

Και μια μικρή σημείωση. Τα διαβάζω τα βιβλία… για τα οποία γράφω την άποψη μου. Υπάρχουν κάποιοι που γράφουν την άποψή τους για ένα βιβλίο δίχως να το έχουν διαβάσει; Δε ξέρω! Μπορεί και να ξέρω και να μη θέλω να πω! Εγώ σημειώματα από συγγραφείς και εκδοτικούς δεν παίρνω! Κι αυτοί που με ρωτούν γιατί δε γράφω την άποψή μου για τα δικά τους έργα… συγγραφείς είναι. Δε διαβάζουν οι Έλληνες συγγραφείς μας βιβλία άλλων -Ελλήνων και ξένων- δημιουργών; Τα ελληνικά τους δεν τους βοηθούν, ώστε να περιγράψουν την αίσθηση που αποκόμισαν από ένα βιβλίο που διάβασαν;

Λιγότερος εγωισμός, παίδες!

Τις τελευταίες ημέρες ακούμε για αντιγραφές και αντιγραφείς, για κριτικές και κριτικούς, για βραβεία και βραβευμένους… Θα το πω απλά. Από το ένα το αυτί μου μπαίνουν οι κουβέντες όλων και από το άλλο βγαίνουν. Δεν ανακάλυψα χθες την Αμερική. Έχω ταξιδέψει πριν από αρκετά χρόνια σε αυτήν. Όταν μου αρέσει ένα βιβλίο που διάβασα, τότε και μόνο τότε θα γράψω για αυτό την άποψή μου, πάντοτε με μεγάλο σεβασμό απέναντι στον δημιουργό του.

Δε με ενδιαφέρει, αγαπητοί, από ποιον εκδοτικό βγήκε το συγκεκριμένο βιβλίο και το εξαντλητικό βιογραφικό αυτού που το έγραψε. Δε θα του δώσω δουλειά του ανθρώπου! Δεν με νοιάζει αν ο συγγραφέας του είναι μέλος στην τάδε ένωση ή εταιρία λογοτεχνών ή συγγραφέων! Αν δε μου αρέσει κάποιο βιβλίο, -πάλι δεν «υπολογίζω» τον εκδοτικό οίκο από τον οποίο εκδόθηκε και τον συγγραφέα που το έγραψε- δε θα γράψω για αυτό μια αρνητική κριτική.

Δεν υπάρχει κανένας λόγος να το κάνω… κι αυτό είναι αντικείμενο μιας άλλης συζήτησης μας.

Γιούλα Γ. Κωνσταντοπούλου

Γιατί επιλέγω λοιπόν και σας τα λέω όλα αυτά τώρα και όχι σε κάποιο άρθρο μου;

Γιατί το συγκεκριμένο βιβλίο -μακάρι να κάνω λάθος- μπορεί να μην είναι υποψήφιο στο μέλλον για τα πάσης φύσεως βραβεία, ίσως τελικά να μην ασχοληθούν οι εγχώριοι «ταγοί» με τους ήρωές του, αλλά το βιβλίο τούτο είναι ένα θαυμάσιο μυθιστόρημα, ένα έργο που σέβεται τον αναγνώστη και μιλά στην ψυχή του. Ένα μυθιστόρημα  γεμάτο πολύτιμα συναισθήματα, αλήθεια και ευαισθησία είναι η «Αμέλια» της Γιούλας Κωνσταντοπούλου.

Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στη συγγραφέα του έργου και στον εκδοτικό οίκο «Άνεμος Εκδοτική», επειδή επέλεξε να το εκδώσει. Οφείλω ωστόσο να συγχαρώ δημόσια και την Κλειώ Τσαλαπάτη, η οποία -όπως δηλώνεται στις πρώτες σελίδες του βιβλίου- είχε αναλάβει τη διόρθωση του κειμένου. Μπράβο! Η συνεργασία των τριών τους έφερε ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα.

Μια συγγραφέας που ξέρει καλά την Ιστορία δε γεμίζει σελίδες με ιστορικά γεγονότα, ιστορικές πληροφορίες και ιστορικά σχόλια. Δεν πράττει αυτό που μπορεί, αλλά πάει παρακάτω. Στέκεται με σεβασμό και αγάπη σε όλη τη διάρκεια της αφήγησης, της περιγραφής και των διαλόγων απέναντι στην ηρωίδα της, προσπαθώντας να τη φωτίσει καλύτερα από όλες τις πλευρές, με μοναδικό της σκοπό… να τη γνωρίσει καλύτερα ο αναγνώστης.

Η Γιούλα Κωνσταντοπούλου κατάφερε να με κάνει να αγαπήσω την Αμέλιά της. Αυτό που κράτησα από την ηρωίδα της δεν ήταν τα χαρακτηριστικά της γυναικείας της φύσης, -τα οποία καθόλου δεν υποτιμώ- αλλά αυτά της ανθρώπινης. Μεγάλο πράγμα αλήθεια να είσαι γυναίκα, αλλά μεγαλύτερο για μένα είναι το να είσαι Άνθρωπος. Κι η Αμέλια είναι ο Άνθρωπος – πρότυπο, ο Άνθρωπος που θα θέλαμε για φίλο μας, για κοντινό συγγενή, για σύντροφο. Η αίσθηση του καθήκοντος που χαρακτήριζε αυτή τη βασανισμένη οντότητα, ο προσωπικός αξιακός της κώδικας, η αξιοπρέπειά της, ο ακέραιος χαρακτήρας, η σχέση της με τους άλλους ανθρώπους, η αφοσίωση στις αρχές και τα πιστεύω της… είναι κάποια από αυτά που με ανάγκασαν να την κατατάξω ανάμεσα στους Ανθρώπους!

Για την ιστορία της Αμέλιας, πολλά δε θα αποκαλύψω. Σας προτρέπω να διαβάσετε το βιβλίο.

Σκόρπιες σκέψεις μόνο…

Πέρασε πολλά αυτή η γυναίκα στη ζωή της και δε λύγισε!

Γεννήθηκε στην Πόλη, αλλά πέθανε στην Αθήνα. Έφυγε από την Πόλη… χωρίς να το επιθυμεί. Κι ο παππούς ο δικός μου έφυγε από την Πάντερμο… και πέθανε στην Καβάλα. Τον αγαπούσε και τον θυμόταν συχνά τον τόπο του! Όλοι έχουμε κάποιον δικό μας άνθρωπο που να κατάγεται από την Πόλη, από την Ανατολική Θράκη, από την Ίμβρο και την Τένεδο ή από τα παράλια της Μικράς Ασίας…

Παντρεύτηκε η Αμέλια κάποιον Ιταλό… και δεν παντρεύτηκε! Έζησε όμως σαν να είναι μια παντρεμένη γυναίκα…

Οι «γρίφοι» θα λυθούν με την ανάγνωση του βιβλίου!

Κατάφερε η συγγραφέας να μας ταξιδέψει στα χρόνια πριν από το 1922 και να μας συγκινήσει. Σταματούσα καθώς διάβαζα και σκεπτόμουν… Πέρασα όμορφα με το βιβλίο της.

Τι είναι τελικά η λογοτεχνία;

Άπειρες οι συζητήσεις, οι ορισμοί, διαφορετικές οι γνώμες…

Τα παιδιά φέτος στις Πανελλαδικές Εξετάσεις δεν έγραψαν καλά στο μάθημα της έκθεσης. Η έκθεση συνεξεταζόταν φέτος με τη λογοτεχνία. Τι έφταιξε; Το θέμα τούς μιλούσε για την ποίηση, τους «εξέτασαν» σε ένα ποίημα του Τίτου Πατρίκιου.

Για πολλά χρόνια ήμουν βαθμολογητής στις πανελλαδικές εξετάσεις…

Γιατί δεν έγραψαν καλά;

Θα απαντήσω με ρητορικά ερωτήματα στο παραπάνω προβοκατόρικο ερώτημα μου. Οι καθηγητές των σχολείων και των φροντιστηρίων τους διαβάζουν άραγε λογοτεχνία; Ποίηση διαβάζουν οι γονείς τους; Οι φίλοι τους… Τα παιδιά χαίρονται με τη λογοτεχνία; Τα τόσα λυσάρια που κυκλοφορούν για το μάθημα της λογοτεχνίας βοηθούν; Αυτοί που είναι βραβευμένοι και προβεβλημένοι λογοτέχνες έκαναν κάτι; Οι οδηγίες που έστειλε στους βαθμολογητές το υπουργείο για τη βαθμολόγηση των γραπτών… Και σταματώ εδώ!

Κάτι δε γίνεται καλά!

Οι συγγραφείς δεν επισκεπτόμαστε τα σχολεία για να προβάλουμε τον εαυτό μας, να βγούμε φωτογραφίες πάνω στο βάθρο, να πουλήσουμε τα βιβλία μας, να ανεβάσουμε το υλικό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να φύγουμε.

Κάτι δεν κάνουμε καλά!

Πάντως η λογοτεχνία δεν είναι κάτι τόσο «στενό» και «κλειστό» όπως το παρουσιάζουν μερικοί. Ένα βιβλίο που δεν είχε σύνθετα και πολυεπίπεδα νοήματα είναι η «Αμέλια», διέκρινα μια καθαρή αφήγηση που δεν κουράζει με τις εναλλαγές της, διάβασα ένα μυθιστόρημα πολύτιμων συναισθημάτων και σκέψεων… Ποιος «κριτικός» θα υποστηρίξει πως αυτό το έργο δεν είναι λογοτεχνία;

Κι αν το υποστηρίξει… τότε δε συμφωνώ μαζί του!

Για αυτό φτάσαμε εδώ που φτάσαμε, κυρίες και κύριοι! Ο κόσμος του βιβλίου έχει στους κόλπους του πολλούς ανόητους, πολλούς κομπλεξικούς, ανθρώπους στερημένους, άνδρες και γυναίκες που δε χόρτασαν τα αγαθά της ζωής.

Πολλά τα συναισθήματα, πιο πολλές οι σκέψεις…

Ο αναγνώστης συμπάσχει με τους ήρωες της Γιούλας Κωνσταντοπούλου, τους συμπονάει, τους θεωρεί δικούς του ανθρώπους. Περιμένει να δει τι θα γίνει με το μέλλον τους, θέλει να αφουγκραστεί τις ανησυχίες τους και να χαρεί με τις χαρές τους.

Αυτός που θα διαβάσει το βιβλίο αυτό θα κερδίσει, θα αρχίσει να αγαπά τη λογοτεχνία!

Το μυθιστόρημα -αναφέρεται στο εξώφυλλο- είναι βασισμένο σε αληθινά γεγονότα. Όλα όσα διάβασα θα μπορούσαν να είναι αληθινά. Μιλώ για αλήθεια και όχι για αληθοφάνεια! Δεν ήταν σε κάποια σημείο περισσότερο αληθινό… και σε κάποια πάλι όχι.

Καλοτάξιδη να είναι η «Αμέλια»!

Περιμένω το δεύτερο μυθιστόρημα της συγγραφέως!