Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Αντισυμβατικοί και ανατρεπτικοί έρωτες
04/02/2020, 11:56 μμ

Αντισυμβατικοί και ανατρεπτικοί έρωτες

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

 

Χρήστος Αργυρού, “Αίροτες Ερετικοί και άλλες ιστορίες”. Εκδόσεις Γκοβόστη. Αθήνα, 2019

 

Η έκδοση ετούτη περιλαμβάνει δεκαεννέα κείμενα. Από αυτά, τα δεκατέσσερα είναι ιστορίες οι οποίες έχουν ως κεντρικό θέμα τον έρωτα, ενώ οι υπόλοιπες άλλα ζητήματα, υποθέσεις και συζητήσεις  που βρίσκονται στο επίκαιρο και στο προσκήνιο μέσα στις σύγχρονες κοινωνίες. Οι ερωτικές ιστορίες, όμως, του Χρήστου Αργυρού, αναφέρονται και έχουν άμεση σχέση με τον αντισυμβατικό έρωτα, τον ανατρεπτικό, αυτόν που αφήνει γλυκειά και πικρή ταυτόχρονα γεύση, χωρίς βεβαίως να μπορούμε να προσδώσουμε τον προσδιορισμό ή να τον χαρακτηρίσουμε επιπόλαιο και  ανικανοποίητο.  Μερικά γραμμένα σε πρώτο πρόσωπο και άρα περισσότερο δραματοποιημένα,  άλλα σε τρίτο και συνεπώς ιδωμένα από κάποια μακρυνή απόσταση. Ο παράφορος έρωτας του αφηγητή με την ‘π’, που φευ κράτησε μόλις τρεις μέρες και τελείωσε έτσι αστραπιαία και απότομα όπως ξεκίνησε. Έρωτας με σύντομη ημερομηνία λήξεως που φαγώθηκε σε τρεις μέρες, ‘χωρίς  κουτάλια και μαχαιροπήρουνα’, αλλά κατ’ ευθείαν με τα χέρια, αφού όπως του έλεγε η μάνα του ‘η ομορφιά δεν τρώγεται με το κουτάλι’!   Η δύστροπη, η ναζιάρα, η άπιστη και αψυχολόγητη Θέκλα, η οποία όπως τα αναποδογύρισε όλα με την εμφάνισή της, έτσι και αναπάντεχα εξαφανίστηκε από το χώρο της. Αλλού, ο ανικανοποίητος νεανικός έρωτας, μετά την πάροδο εύλογου χρονικού διαστήματος οδηγεί σε μελαγχολία, κατάθλιψη και συνειδητοποίηση της ικανότητας του παντοδύναμου χρόνου ο οποίος οδηγεί αναπότρεπτα, αλλά όχι πάντοτε,  σε αναθεώρηση απόψεων και συναισθημάτων, αφού ‘.. Ο νεανικός του έρωτας, καθάριος και ιδανικός δεν υπήρχε πια. Είχε αντικατασταθεί από τη σκληρή πραγματικότητα των φθαρμένων σωμάτων που αφήνει ο αδηφάγος χρόνος…’. Πολλοί έρωτες εδώ, στο βιβλίο, περνούν από το στομάχι, τεκμηριωμένη γνώση, διαχρονικά. Μερικά διηγήματα είναι γραμμένα στη δημοτική, μάλλον τα περισσότερα, ορισμένα στην καθαρεύουσα και λιγότερα στη κυπριακή διάλεκτο. Στον ‘Απόπλου’, για παράδειγμα, ο συγγραφέας επανακάμπτει στην καθαρεύουσα γλώσσα,  την τόσο μακρυνή και ξένη για τους νεότερους, αλλά την ίδια στιγμή τόσο παραστατική και νοσταλγική για όσους την είχαν χρησιμοποιήσει. Δείγμα εν προκειμένω:  ΄… Ως λαμπράς αναστάσιμος κατεκαίετο η καλλίμορφος κόρη ακούουσα τους φλεγομένους στίχους οίτινες εξήρχοντο του στενού φεγγίτου των νοτάδων του Γεωργίου και εθώπευον τα  ώτα και την καρδίαν αυτής. Ενίοτε δε, τα  ιπτάμενα επί χάρτου ποιημάτια και αι ερωτικαί επιστολαί του Γεωργίου αφικνούντο, ως ανεμίζοντα  πέταλα ρόδων, εις τας αυλάς της ερασμιωτάτης παρθένου. Τοσούτον έθαλλεν ο νεανικός έρως των ώστε εγένετο κοχλάζων κάμινος  ως η πόλις της Λευκωσίας ήν κατά το θέρος…’!

 

Κάνθος Τηλέμαχος (1910-1993), Γυμνό. Ξυλογραφία (23χ30 εκ.). Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης. Λευκωσία.

 

Ένα απαγορευμένο φιλί, ειδικά την περίοδο του 1963, τότε που έλαβαν χώρα τα δραματικά γεγονότα στο μαρτυρικό νησί της Κύπρου, έδωσε αφορμή για περαιτέρω προβλήματα και ανήγαγαν το φιλί σε θέμα υψίστης εθνικής ασφαλείας. Η κατάληξη όπως πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, ‘.. το μόνο κακόν είναι που εθκιαλέξετε να φιληθείτε τούτους τους τζαιρούς τους δύσκολους, κόρη μου… Μα μπορεί κανένας να βάλει αντρόσιν της αγάπης…’;

 

Από Μουσείο του Παραμυθιού που άνοιξε τις πύλες του στις 23 Φεβρουαρίου 2017, στη Λευκωσία.

 

Κοινωνικά θέματα  που έρχονται με δραματικό τρόπο στην επιφάνεια, όπως η περίπτωση ενός Ινδού που μετέφερε το σώμα της πεθαμένης από φυματίωση   συζύγου του στους ώμους του στο χωριό, χιλιόμετρα απόσταση, όταν το νοσοκομείο αρνήθηκε να το μεταφέρει με κάποιο μέσο, έδωσαν αφορμή στον Χρήστο Αργυρού να προχωρήσει στη συγγραφή της δικής του ‘Επιστροφής’. Στην ‘Αιχμαλωσία’, μέσα από έναν λυρικό μονόλογο της  ‘φυλακισμένης’ στο Νέο Μουσείο του Βερολίνου του αγάλματος της Νεφερτίτης, ο Αργυρού εναντιώνεται με τον τρόπο του στα αγάλματα και γενικώς τα έργα τέχνης  που βρίσκονται αλλού, για διάφορους λόγους και με διάφορους τρόπους, μακρυά από την πατρίδα τους, εν προκειμένω στο γκρίζο Βερολίνο. ΄Κρυώνω’, εξομολογείται  η εξόριστη Νεφερτίτη, ‘…κρυώνω πολύ σε αυτή την παγωμένη χώρα. Θέλω τη ζέστα της πατρίδας μου…’!

 

Αντιπροσωπευτικό δείγμα από τα υπέροχα παλιά σπίτια της Λευκωσίας.

 

‘… Δυστυχώς έτσι ήταν κι έτσι θα μείνει για πάντα! Τα βιώματα που προσφέρονται για λογοτεχνική αξιοποίηση, δεν ήταν πάντα τα καλύτερα, αλλά μάλλον τα πλέον τραυματικά. Έρχεται κάποια στιγμή κατά την οποία οι επώδυνες εμπειρίες συσσωρεύονται ατάκτως, και το ξεχείλισμα της επώδυνης μνήμης δίνει τη θέση στην ποιητική, κυρίως, δημιουργία. Χρόνια και δεκαετίες κύλισαν μακρυά από  τα πάτρια εδάφη, με  τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στιγμές που  ‘τα ψάρια οι γυναίκες τους  τηγάνιζαν και με το δάκρυ τους τ’ αλάτιζαν’, κι η πιο μεστή συναισθηματικά μέση ηλικία της Κύπρου δίνει τη δική της κατάθεση.  Κι όταν έρθει η ποιητική βραδυά, τα προσχήματα να πέφτουν…’, γράφαμε από μεριάς μας όταν αναφερθήκαμε στην ποιητική του συλλογή, τον ‘Κήπο των Θλιμμένων Ποιημάτων’.

 

Χρήστος Αργυρού

 

Έτσι και εδώ τώρα. Ο συγγραφέας εφαρμόζει την ίδια ακριβώς τακτική και στον πεζό λόγο. Αλλά ο πυρήνας των ιστοριών του είναι, στην πλειονότητα των περιπτώσεων,  η γυναίκα και οι γνωστές και αιώνιες ιδιοτροπίες και ιδιορρυθμίες της, οι οποίες σε τελική ανάλυση ελκύουν διαχρονικά το αντίθετο φύλο κοντά της. Ορισμένα από τα διηγήματα του βιβλίου δημοσιεύτηκαν σε διάφορα περιοδικά, όπως την ‘Νέα Εποχή’ και το ‘Άνευ’, ενώ τα περισσότερα εμφανίζονται εδώ για πρώτη φορά.  Το εξώφυλλο του βιβλίου κοσμεί ένας πίνακας του Ανδρέα Παρασκευά με τίτλο ‘Χαμάμ’.

 

Γνωστή γωνιά στη Λάρνακα όπου ζει ο συγγραφέας.

 

Ο Χρήστος Αργυρού, γεννημένος το 1972 στη Γιαλούσα της Κύπρου, σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στη Θεσσαλονίκη και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμινγκχαμ, καθώς και στις Επιστήμες Αγωγής στο  Πανεπιστήμιο Κύπρου. Είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Τμήματος Φιλοσοφίας του  Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το συγγραφικό του έργο μεγάλο και σημαντικό. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και μονογραφίες σε θέματα εκπαίδευσης, βυζαντινής τέχνης και αρχαιολογίας, και κατά καιρούς ποιήματα, διηγήματα και κριτικές βιβλίων σε λογοτεχνικά περιοδικά της Κύπρου. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές ΄Κατάδυση στο χρόνο’ (2008, Κρατικό βραβείο Κύπρου πρωτοεμφανιζόμενου Λογοτέχνη), ‘Ο κήπος των θλιμμένων ποιημάτων’ (Εκδόσεις Άνευ, 2015), καθώς και την μεσαιωνική μυθολογία  Ό άνθρωπος του Βασιλέως’ (Εκδόσεις Βιβλιοεκδοτική, 2009). Ο Χρήστος Αργυρού, σήμερα, ζει και εργάζεται στη Λάρνακα της Κύπρου.

 

 

Βιβλιογραφικές αναφορές

  • Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης. ‘‘Ας εν’ τζαι πέτρες’’ λοιπόν; Σκέψεις για τον ‘Κήπο των Θλιμμένων Ποιημάτων’ του Χρήστου  Αργυρού.   Περιοδικό Άνευ. Τεύχος 55 (Σελίδες 101-104). Καλοκαίρι 2015. Λευκωσία, Κύπρος.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top