Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η επιστροφή στα αρχέτυπα
09/11/2022, 1:08 πμ

Η επιστροφή στα αρχέτυπα

Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // *

 

Αντώνης Κωνσταντίνου, «άδυτον», ιστορικό μυθιστόρημα, εκδόσεις Αγγελάκη, Αθήνα 2022, σελ. 580.

 

Σε αυτές τις άχαρες αντιπνευματικές αντιποιητικές παρακμιακές, μεταβατικές, μεταιχμιακές εποχές που διανύουμε εκόντες-άκοντες διάγουμε βίους παραλλήλους ανάλογα με την σοφή, συνετή χρήση τής ελεύθερης βούλησής μας.

Η Ιστορία είναι μάθημα, όχι μόνον εξ αντιθέτου – ως καταγραφή παθημάτων, σφαλμάτων, αστοχιών – αλλά ορθώς ως παράδειγμα προς μίμησιν μεγάλων φωτισμένων μορφών – ανδρών τε γυναικών – που χάραξαν τη δική τους πορεία στις δύσβατες ατραπούς τής Οικουμένης προκειμένου να περάσουμε εμείς οι επόμενοι.

Αυτοί οι υποδειγματικοί Άνθρωποι επέλεξαν την αυτοθυσία, την μετωπική σύγκρουσή τους με τις δυνάμεις τού Σκότους επιμένοντας να καλλιεργήσουν τον θείο σπινθήρα εντός τους. Προηγουμένως έπρεπε να δοκιμαστούν, να υποβληθούν σε επώδυνες κι επίπονες δοκιμασίες. Κάθε πολεμική προετοιμασία είναι και μια μύηση. Ο Ιππότης ενσαρκώνει όλα τα υψηλά ιδανικά τής Ευγένειας, της Πίστης, της Αυτοθυσίας. Σεβαστικός απέναντι στις γυναίκες, προστάτης των αδυνάμων, σηματωρός για τους χαμένους στη σκοτεινιά, υπέρμαχος τής Αρετής… Έχει καταδυθεί όμως προηγουμένως εις το βάθος τής ατομικής και συλλογικής πανανθρώπινης Συνειδητότητας κι έχει αφουγκραστεί επ’ ολίγον έστω, ή και επί μακρόν αργότερα, τον Παγκόσμιο Ρυθμό, τον πυθαγόρειο αρμονικό ήχο που ελκύει προς κάθε κατεύθυνσιν το Ποτάμι τού Ηράκλειτου.

Ας θυμηθούμε το αθάνατο ποίημα τού Νομπελίστα Γιώργου Σεφέρη «Ένας γέροντας στην ακροποταμιά».

Ο δεινός συγγραφέας κι επίμονος μελετητής, άριστος ερευνητής Διδάκτωρ Αντώνης Κωνσταντίνου ομιλεί παραβολικώς για τα πάθη τής Οικουμένης φωτίζοντας το σήμερα με το Χθες.

Δεν ωραιοποιεί, δεν καθαγιάζει. Δεν αγιογραφεί, μάς ξεναγεί στα μυστήρια που κρύβει καλώς κι ορθώς η Ιστορία, απροσπέλαστα στους ασεβείς…

Βεβαίως και χρησιμοποιεί την μυθοπλαστική σύμβαση για να θολώσει τα νερά εκεί όπου το Άρρητο, το Άφατο, το Αόρατο πρέπει να σημανθεί, χωρίς όμως να αποκαλυφθεί και να φανερωθεί στους στερουμένους ευλαβείας.

Αυτή είναι και η μόνη προϋπόθεση ανάγνωσης αυτού τού άκρως ενδιαφέροντος και σαγηνευτικού πονήματος: Η Πίστη σε μια Ανώτερη Δημιουργική Νόησις όπως εκδηλώθηκε στη Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang) δια τού Λόγου.

Όλα τα έλλογα όντα τείνουν προς την Αρετή, την Φιλότητα, την Αρμονία, γιατί δεν μπορούν να ζουν σε έναν κενό μηδενιστικό κόσμο στερούμενο Νοήματος.

Αυτή η εκ γενετής «αλλεργία» θα έλεγα τού Ανθρωπίνου Πνεύματος είναι κατασκευαστικό ιδίωμα που αποδεικνύει την άνωθεν προέλευσή του, καταδεικνύει την ανωφερή τάση τής ψυχής προς τη λύτρωση από τα δεσμά τής παχύρρευστης κι ανιαρής, αργόσυρτης και ράθυμης Υλοενέργειας, όπου η Εντροπία διαρκώς αυξάνεται απειλώντας να μας καταπιεί και να στερήσει την ανάσα την πνευματική, όπως η Κίρκη στην «Οδύσσεια», ενώ αντίθετα η Καλυψώ («Η Φύσις κρύπτεσθαι φιλεί») οδηγεί τον πολυμήχανο ήρωα προς την Ελευθερία.

Η επιστροφή στα αρχέτυπα είναι μονόδρομος, σωτηρία οδός, εάν θέλουμε ως Ανθρωπότητα να βγούμε από τον λάκκο τής αστοχίας.

Το βιβλίο αυτό λειτουργεί με παιδαγωγικό τρόπο χωρίς να είναι και ηθοπλαστικό. Μας εκπαιδεύει δια της ενσυναισθήτου μυήσεως λαμπρών παραδειγμάτων και δια της ενσυνειδήτου αποφυγής παραδειγμάτων προς αποφυγήν δια της κριτικής σκέψεως και τής προσεκτικής εξασκήσεως τής ελευθέρας βουλήσεως.

Το συμπέρασμα αυτό – σε θεματολογικό επίπεδο – συναντά την αισθητική ιδιαιτερότητα τού κειμένου που κι αν είναι φιλοτεχνημένο στην μετανεωτερική εποχή ακολουθεί μάλλον κλασικές αφηγηματικές συμβάσεις και πρότυπα.

Ο μοντερνισμός δεν αγγίζει – ευτυχώς – τον μεγάλο κορμό των ιστορικών μυθιστοριογράφων, που αποφεύγουν το συναπάντημα με τον εσμό των μιμητών κάθε προσκαίρου μόδας.

Πρόκειται για μη γραμμική αφήγηση που μας γοητεύει δια της πλάσεως νευρωνικών συνάψεων που συμβάλλουν στην φώτιση τού εγκεφάλου ενεργοποιώντας ακόμα και τις συνήθως παρακαμπτόμενες περιοχές του.

Φαίνεται πως έπρεπε να φτάσουμε στο απόλυτο Χάος (κοινωνικό, νοητικό) για να γυρίσουμε πίσω στο ουσιαστικό και στο ουσιώδες, λευτερωμένο από τόσα και τόσα περιττά επί-θετα.

Δεν θα αποκαλύψουμε την αστυνομικής φύσεως ανελισσόμενην πλοκήν, όχι μόνον προς αποφυγήν διαφυγόντων κερδών αλλά για να μην στερήσουμε από τον επαρκή αναγνώστη την αισθητική ηδονή τής συνδημιουργούμενης εσωτερικής «πραγματικότητας» που τον καταλαμβάνει εξ απήνης.

Η Ιστορία δεν είναι εδώ το πρόσχημα αλλά ο αυτοσκοπός.

«Αρχή σοφίας ονομάτων επί-σκεψις».

Πλήρην ενεργοποίησιν τού εγκεφάλου προκαλεί κι επιφέρει η καταβύθιση στα κειμενικά υπό-στρώματα μιάς Δημιουργικής Σκέψης που συνέχει τα πάντα…

 

Αντώνης Κωνσταντίνου

 

info:

Ένας περίεργος Άγγλος ανασύρει από τα ερείπια ενός μεσαιωνικού καθολικού ναού, βόρεια της τότε έδρας των Ναϊτών ιπποτών, μια «απαστράπτουσα σφαίρα». Στον ίδιο χώρο ένας γεωργός ανασκάφτει έναν τεράστιο πίθο με περίεργα σχήματα. Οι φήμες οργιάζουν αλλά τα γεγονότα είναι πραγματικά. Ένας ανυποψίαστος μελετητής προσπαθεί να διαλευκάνει το μυστήριο και άθελά του ανοίγει τους ασκούς του Αιόλου.

Όταν κατανοεί πόσο μεγάλη αξία έχουν τα παλιά χειρόγραφα στη μαύρη αγορά, το κυνηγητό έχει ήδη αρχίσει. Η επιβίωσή του εξαρτάται πλέον από την κατανόηση γεγονότων του απώτερου παρελθόντος που ενδιαφέρουν την ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά και τους αρχαιοκάπηλους. Η μαφία παραμονεύει και η αστυνομία τον ανακρίνει. Θα καταφέρει να απαντήσει στα μεγάλα ερωτήματα της Ιστορίας;

Πού κατέληξαν οι άμοιροι Λατίνοι πρόσφυγες της Ιερουσαλήμ που άφησε ελεύθερους ο Σαλαντίν το 1187;

Τι περιλάμβαναν οι απόκρυφες τελετές των Ναϊτών και η ιερή τους παρακαταθήκη; Τι απέγινε ο θησαυρός τους;

Γιατί ο Πέτρος Α΄ κράτησε μόνο για τρεις μέρες την Αλεξάνδρεια το 1365; Γιατί έκλαψε όλη η Κύπρος όταν η Κατερίνα Κορνάρο έφυγε από το νησί;

Πού κατέληξαν οι Λουζινιάν της Κύπρου και το θησαυροφυλάκιό τους; Ποια η σχέση τους με την Ορθόδοξη Εκκλησία και τον τσάρο της Ρωσίας; Πότε πέθανε ο τελευταίος τους και τι κληρονομιά άφησε;

Τι οραματιζόταν ο αρχιεπίσκοπος Κυπριανός και γιατί κήρυττε «σύνεση»; Γιατί το 1820 οικειοποιήθηκε 600.000 γρόσια από την κασέλα του παπα-Σάββα Θησέα;

 

 

Ο Αντώνης Κωνσταντίνου γεννήθηκε στη Σιλίκου της Κύπρου το 1947. Σπούδασε γεωπονία, ζωοτεχνία, γενετική και διεύθυνση του δημόσιου τομέα στη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κύπρο. Είναι διδάκτορας των γεωπονικών επιστημών. Υπηρέτησε για 46 χρόνια στην κυπριακή και ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση. Για 9 χρόνια ήταν Διευθυντής του Τμήματος Γεωργίας Κύπρου και για 7 χρόνια Διευθυντής Αγροτικής Ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Κατά τις διαπραγματεύσεις ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχε την ευθύνη για τα γεωργικά θέματα. Χειρίστηκε επίσης τις διαπραγματεύσεις για το γεωργικό εμπόριο στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Υπεύθυνος για την εποπτεία των προγραμμάτων 13 κρατών-μελών της ΕΕ και των υποψηφίων για ένταξη χωρών. Δημοσίευσε πολυάριθμα επιστημονικά άρθρα και μελέτες. Διετέλεσε μέλος της συντακτικής επιτροπής επιστημονικής επετηρίδας του εξωτερικού και αρχισυντάκτης του περιοδικού “RURAL REVIEW” της ΕΕ.

Μετά τη συνταξιοδότησή του το 2012 ασχολείται αποκλειστικά με τη λογοτεχνία και την  αναζήτηση της αλήθειας από φιλοσοφική και ιστορική άποψη. Είναι συγγραφέας των βιβλίων «ΡΗΓΑΔΕΣ ΙΠΠΟΤΕΣ ΡΑΓΙΑΔΕΣ… κρασί -Παραδόσεις, ιστορία, πολιτισμός, οινοποιία σε ένα οδοιπορικό 800 χρόνων», Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ 2016, «ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ – Ύμνοι και Παρατράγουδα 40 χρόνων στην υπηρεσία της Γλυκείας Χώρας», Εκδόσεις ΗΛΙΑ ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ 2021.

 

 

* Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας (https://konstantinosbouras.gr)

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top